Abyssal-abissal

MELOVAYA SISTEMA — CHALK SYSTEM Brr tizimi 1822— Mezozoy gurux i n i n g yu ko r i (pastdan uchinchi) tizimi. Kuyi va yukori bo‘limlarga ajratiladi. Pastkisida 6 (pastdan yukoriga qarab — bYerrias, valanjin, gotYeriv, barrem, apt, alb), yukorigisid a 7 (senoman, turon, konyak, santon,kampan, M aastri xt, dat) yaruslari ajratiladi.

MELOVOY PYERIOD — CRETACEOUS Bur davri —60—70 mln. yil davom etgan mezozoy Yerasining So‘nggi geologik davri. YUra davrining oxiridagi ko‘tarilish, ayrim viloyatlarda bur davrining boshlarida chukish bilan almashadi. SHu jarayonlar keltirib chihargan transgressiya nisbatan kichik bo‘lgan va bur davrining birinchi yarmi yukoriga ko‘tariluvchi harakatlarning ko‘pligi bilan xaraktYerlanadi. Alb asridan boshlangan chukishlar yangi transgressiyani vujudga keltirdi. Bunday sharoit deyarli butun keyingi B. d. da davom etdi va rivojlandi. Yer tarixida bu transgressiya
eng qattalaridan biri bo‘lib, shim.
xamda jan. kit’alarda juda qatta
maydonlarni egallaydi. B. d. ning
oxirlarida boshlangan qatta ko‘tarilish, dat asrida dengiz savzalarining anchagina sisharishiga olib keldi. Intensiv burmalar hosil qiluvchi tektonik harakatlar asosan Tinch
okean geosnnklinal mintaqasida sodir buldi. B. d. ning o‘rtalarida
SHark. Osiyoda, VYerxoyan, CHukotka viloyatidan Hindixitoygacha bo‘lgan maydonlarda burmalanishning vujudga
kelishi nihoyasiga etdi. Keyinchalik
bu harakatlar Osiyoning SHarqiy sirgoklari — Oxotoldi mintaqasini uz
ichiga oldi. B. d. ning oxiri va paleogen davrining boshlanishida AmYerikada Andning SHarqiy qismining
Kamda Koyali torlarning burmalanishi vujudga keldi. O‘rtaYer geosinklinalida tektonik harakatlar kamrok
sodnr buldi. B. d. da qatta yorilgan
joylar, ayniksa janubiy sit’alarda
paydo buldi. Ko‘pgina geologlar
Gondvana m atYerigintu o‘zil-kesil
parchalanishini ana shu sodisa bilan
bog’liq, deb xisoblaydilar. B. d. birinchi yarmida vulkanik jarayonlar
nisbatan kuchsiz rivojlangan. Bu jarayonlarning anchagina kuchayishi keyingi B. d. ga turri keldi. Dengiz
cho’kindilari ichida quyi B. d. da
sum — alevrit-loysali qatlamlari
ko‘proq bo‘lgan, lekin ayrim joylarda juda kalin oxaktosh yotsiziklari
vujudga kelgan. YUkori B. d. da ayrim viloyatlarda harbonat cho’kindilar (asosan bur, bursimon okaktoshlar va mYergellar) ning hosil bo‘lishi
kuchayadi. Sit’alarning aridli viloyatlarida Qizilrang, ko‘pincha gipsli
va tuzli qatlamlar, nam iklimli
viloyatlarda (chuchuk suv delta, kul
Kavzalarida) esa kumirli qatlamlar
Hosil buldi. Umo‘rtsasiz sayvonlarDan ammonit va belemnitlar ri!
topdi, rifsimon rudistlar x,amda
keng tarqaladi.