Abyssal-abissal

ИХНОЛОГИЯ — ICHNOLOGY IXNOLOGIYA (ixnos — iz). Qadimgi organizmlarning hayot uchun zarur organlari qoldiqlarini o‘rganuvchi paleontologiya fani
tarmog’i.

ИХТИОЗАВРЫ — ICHTHYOSAURS IXTIOZAVRLAR— suvda yashovchi va suv sharoitida yashashga
moslashgan sudralib yuruvchilar. Balitslar, chiganoq va boshqa dengiz jonivorlari bilan oziqlangan ayrim shakllarinnng uzunligi 10 m gacha uzun stalaktitlarning shakliga qarab)-
so‘zidan olkngan. Rombik singoniyali.
Rangspz, zkch massalari oq yoki kulrang, lekin ko‘pincha sarik qo‘ng‘ir,
yashil havorang tusda tovlanadi.
SHishadek yaltiraydi. Qat. 4— 5. S.og.
3,4—3,5. Kislotalarda erib, elipsimon kremniy oksidi ajratadi. Odatda sulfidli qo‘rg‘oshin — rux konlarininng oksidlanish zonasida nurash jarayonida smitsonit, serussit va boshqa m-llar bilan birga hosil bo‘ladi.
K. birlamchi mineral sifatida Yer yuziga yakin (gidrotYermal konlarda) joylashadi.
КАЛЕДОНИДЫ — CALEDONIDES KALEDONIDLAR — kembriy, ordovik, silur va devon davrlarida kechgan jarayonlarda hosil bo‘lgan qurilmalar. K. tushunchasini fanga fransuz geologi M. Bertran 1887 yilda kiritgan. Ushbu davrda hosil bo‘lgan burmalangan o‘lkalar, tog’lar Irlandiya, Shotlandiya, Uels, SHimoliy Angliya, Skandinaviya yarim orolining shimoliy-g‘arbiy qismida, ShpitsbYergen orollari, Osiyoda Markaziy Qozog’istonning g‘arbiy qismi, G’arbiy Sayan, Tog‘li Oltoy, Janubi-SHarqiy Xitoyda, Sharqiy Avstraliyada, Grenlandiyaning shimoliy va sharqiy qismida, shuningdek Shimoliy Appalachida uchraydi.

КАЛИШПАТИЗАЦИЯ — POTASSIUM SPATIZATION KALISHPATLANISH — t.j. lariga kaliyli Yeritmalarning ta’sirida metasomatik o‘zgarish. Mae., plagioklazlarning kaliyli dala shpatlari bilan metasomatik ravishda o‘rin almashishi. Kaliyli metasomatoz ko‘pincha nordon intruzivlarning shakllanishi bilan genetik bog’liq.

КАЛЬДЕРА — CALDYERA KALDERA (portuga l . sabega — sozon)— Kanar orollaridagi Palma vulkanining cho’qqisidagi cho’kmadan olingai (F . Bux, V. Neymar 3897 y. fanga kiritgan). Devorlari deyarli tik, qozonsimon vulkanlarning cho’qqilarida joylashgan cho’kma; vulkan shiddatli faoliyati natijasida hosil bo‘ladi. Diametri 10 18 km ga teng bo‘lib, kelib chiqishi xatsida olimlarning fikrlari bir xil emas. Mae., Van-Bemmelen va Makdonaldlarning ta’kidlash laricha, vulkan kratYeri bir necha km3 jism (lava, vulkan kuli va (k.) otilgandan So‘ng, uning uchog’i bushaydi. Shu sababli o’pirilish sodir bo‘ladi. V. I. Vlodovets fikricha, ko‘pincha K. vulkandan ignimbritlar otilgandan hosil bo‘ladi qadimgi vulkan o‘lkalarda K. keng tarqalgan bo‘lib, qazilma boyliklarga juda tuyingan.