Achchiq haqiqat

ii

21

---

o'tirg a n la rd a n   bitta-yarim tasi  k o ‘ ngliga  y 

shekilli,  darrov  orqasiga  qaytib  chiqdi.

-   Polvon,  qani  beri  kelchi,  -   deb  dadamni 

boshladi,  so'ng hovli  o'rtasida tik turgan kelini; 

yonma-yon  o'tirishgach,  xo‘rsina-xo‘rsina  so'zin 

ettirdi:  -   Xudo  nasib  qilib  o'g'illa rim n i  k o ‘ 

bo'lsang,  uchovining  ham  peshanasidan  o'pib 

xu d oyo  boshlari  toshdan  b o 'ls in .  M ana  b 

o'risvoyga,  ichida  quloqchin  bor,  darrov  kiyi 

nomard kelinim er qilib ketganini aytma, ko'ngli 

Mana  bunisi  -   Anorvoyga,  tezroq  bergin,  ichic 

bor,  qotib  qolmasin  tag‘in.  Mana  bu,  ola  xalta, 

bo'lsin,  olasi,  kenjatoyimga...  Esizgina,  bola  g‘o‘: 

Endi o ‘n oltiga to‘luvdi-ya! Meli baqqolning chaqi 

ketdi  bola...  Eson-omon  qaytib  kelsalaring,  b 

baqqolning ta’zirini o'zlaring berasizlar.  Inshool 

kunlarga  yetaylik...  K enjatoyim ga  aytgin,  : 

jo'natsin,  juda  sog'indim,  har  kuni  tushimga 

Tavba  qildim-ey,  nuqul  oyog'im ni  uqalaydi, 

Bolala-chaqangdan  tashvishlanma,  xudo jonimi 

q o'ysa ,  bularni  xo'rlatm aym an ,  o'rta d a g i  i 

ertagayoq buzib, hovlini bitta qilib olamiz.  Mana 

ham  katta yigit  bo'lib  qoldi.

-   Amaki,  o'zim  yetimlik  bilan  o'sib,  yurag 

qon  edi,  -   sekingina  dedi  otam  uning  ovozi  i 

ketgandek  bo'ldi.  Ko'zlarida  miltillab  yosh  toi 

k o ‘ rindi.  Katta  odam  y ig'la sa ,  g 'a la ti  tuyu 

0 ‘ zim ni  o ‘ n g ‘ aysiz  seza  b osh lab,  teskari  c 

old im .  P arpi  buvam   erta la b   sen i  o 'z im   1 

boram an ,  endi  uyga  kirib,  oyoq  q u rg'u rgs 

qizdirib  bosaychi,  zora  og'rig 'i  bosilsa  deb,  » 

orqali  uylariga  chiqib  ketdi.

Ichkarida  ancha-m uncha  odam  to'p la n il 

Qo'shnimiz,  hozir  kolxoz  omboriga  tungi  qorov 

ishga  kirib  oigan  Meli  baqqol,  To'ron  amakim, 

bir  oyog'ini  yo'qotib  kelgan  qiziqchi  Roziq  tog'

22

---

bo'yida  yashaydigan  chapaqay  X o‘janazar  aka,  yosh- 

yalanglar,  keksalar  kelishdi.  Otam  kuzda  xumga 

musallas  solib,  ustini  suvab  qo'ygan  ekan,  men  ketsam 

buni  kim  ham  ichardi  deb,  bugun  o'sha  chapaqay Xo'ja- 

nazar  aka  ikkovlari  suzishgandi,  choynakda  olib  kirib 

har joy-har joyga  quyib  chiqdim.  Mehmonlarga  sho‘rva 

tortgach,  men  ham  ostona  yoniga  cho'kib,  kattalarning 

gapiga  quloq  solib  o'tird im .  U rushdagi  ahvoldan, 

biznikilar juda  qattiq jang  qilayotganligidan,  bozordagi 

narx-navo  oshib  borayotganligidan  nolib  gaplashishardi. 

Bir  xil  yurtlarda  qattiq  ocharchilik  boshlanib  ketibdi. 

Odamlar  ko'chalarda  sulayib  qolayotgan  emish,  qo‘shni 

qishloqda  o‘n  bir  kishi  shishib  o'libdi.  Bittasi  sholining 

to'ponidan  non  yopgan  ekan,  tandirda  yonib  ketibdi. 

Qo'shni qishloqlik Dehqon shapka degan odam Isfaradan 

bug*doy  olib  kelayotgan  ekan,  yoida  o‘ldirib  ketishibdi.

Parpi  buvam  uyida  o ‘ tirolm adi  shekilli,  darrov 

orqasiga  qaytib  chiqib,  davraga  qo‘shildi-yu,  qiziq-qiziq 

gaplardan  gapirib  odamlarni  kuldirishga  tushdi.

-  Roziqvoy, bu Girmonni bitta ko'zi oldida, bitta ko'zi 

orqasida bo‘ladi  deyishadi,  shu  rostmi? -  so'radi buvam.

-  Men bunaqasini kurganim yo‘q,  -  deb  qo‘ydi  Roziq 

tog'a  sho'rva  ho'plab.

-  Yo‘q,  men  haligi  lashkarboshisini  aytyapman.

-  Unisiyam  siz  bilan  menga  o'xshagan  bir  odam.

-   Sen uni  o‘z  ko'zing bilan  ko'rdingmi?

-   Ko'rganman.

-   Ko'rgan  bo'lsang,  qani  ayt-chi,  o'sha  Girmon 

kofirmi,  musulmonmi?

-   Kofir.

-   Kofir  bo'lsa,  demak,  bitta  ko'zi  oldida,  bitta  ko'zi 

orqasida  bo'lishi  to'g'ri,  sen  payqamabsan.  Qadimgi 

kitoblarda  shunday  deb  yozilgan...  Xo'b,  mayli,  bunisini 

qo'yaylik.  Qani  aytchi,  o'sha  Girmonning  har  bitta  o'qi 

aravaning  gupchagidek  keladi,  deyishyapti,  shu 

to'g'rimi?