Adabiy til meyorlari. Tonetik va talaffuz meyorlari

Lekin hozircha og`zaki va yozma adabiy nutqning me’yorlari mukammal ishlanib, tugal hal qilingan deyish qiyin. O`zbek orfografiyasi, o’zbek orfoepiyasida o`z yechimini kutayotgan qator masalalar bor. Lug`atlarda hali ham lotincha imlosi bo`yicha noaniqliklar so`zlarning ikki xil berilishi uchraydi (ayniqsa, qo`shma so`zlar). Jamoat joylaridagi turli chaqiriqlar, murojaatlar, kino va teatrlar afishalari, turli korxona va idoralarning nomlarini yozishda, ism-familiyalarning yozilishidagi xilma-xillik, chalasavodlik hali bartaraf qilinmagan. Ba’zan hatto o`quv darsliklari, gazeta va jurnallarimiz, teleekranda ham turli orfografik va punktuatsion xatolarni, nutqiy g`alizliklarni uchratib qolamiz. Bularning hammasi hali nutq madaniyatini yuqori ko`tarishda talay ishlr borligini ko`rsatib turibdi.

• Lekin hozircha og`zaki va yozma adabiy nutqning me’yorlari mukammal ishlanib, tugal hal qilingan deyish qiyin. O`zbek orfografiyasi, o’zbek orfoepiyasida o`z yechimini kutayotgan qator masalalar bor. Lug`atlarda hali ham lotincha imlosi bo`yicha noaniqliklar so`zlarning ikki xil berilishi uchraydi (ayniqsa, qo`shma so`zlar). Jamoat joylaridagi turli chaqiriqlar, murojaatlar, kino va teatrlar afishalari, turli korxona va idoralarning nomlarini yozishda, ism-familiyalarning yozilishidagi xilma-xillik, chalasavodlik hali bartaraf qilinmagan. Ba’zan hatto o`quv darsliklari, gazeta va jurnallarimiz, teleekranda ham turli orfografik va punktuatsion xatolarni, nutqiy g`alizliklarni uchratib qolamiz. Bularning hammasi hali nutq madaniyatini yuqori ko`tarishda talay ishlr borligini ko`rsatib turibdi.

Asosiy imlo qoidalarida fonetik qoidalarning o‘rni yo‘qmi? Bu yerda tovushning talaffuz qoidalari aks etishi noo‘rinmi? Kerak emasmi? Fonetika o‘zbek tilining asosi, yadrosi. Tilning ildizi tovushlarga asoslanadi. Bunday lug‘atlarda yoki asosiy imlo qoidalarida tovush talaffuzi me’yorlari aks etishi shart. Sababi, harflar tovushlarning yozuvdagi ifodasidir. Fonetik qoidalar qanday aks etadi?

• Asosiy imlo qoidalarida fonetik qoidalarning o‘rni yo‘qmi? Bu yerda tovushning talaffuz qoidalari aks etishi noo‘rinmi? Kerak emasmi? Fonetika o‘zbek tilining asosi, yadrosi. Tilning ildizi tovushlarga asoslanadi. Bunday lug‘atlarda yoki asosiy imlo qoidalarida tovush talaffuzi me’yorlari aks etishi shart. Sababi, harflar tovushlarning yozuvdagi ifodasidir. Fonetik qoidalar qanday aks etadi?