Adabiyoт uмuмiy o‘rтa тa’liм мakтablarining
Download 1.86 Mb. Pdf ko'rish
|
Adabiyot. 5-sinf. 1-qism (2015, S.Ahmedov, B.Qosimov) (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Foydalanilgan asosiy manba: A. Qodiriy. to‘la asarlar to‘plami. 1-jild. – t.: «Fan», 1995.
|
Sаvоl vа tоpshiriqlаr
1. Abdullа Qоdiriy hаyoti vа ijоdi hаqidа gаpirib bеring. 2. «Ulоqdа» hikоyasidа аsоsiy hikоyachi kim? 3. «tоmоshаgа tаyyorgаrlik» mаvzusidа suhbаtlаshing. 4. hikоyachi nimа uchun «turg‘un chаvаndоz» nоmini оlishgа qiziqаdi? 5. «Ulоqdа» hikоyasidаn yozuvchi ko‘zlаgаn mаqsаd nimа? Foydalanilgan asosiy manba: A. Qodiriy. to‘la asarlar to‘plami. 1-jild. – t.: «Fan», 1995. 6 – Adаbiyot, i qism. 146 Мirkаrim оSIМ (1907–1984) tаniqli yozuvchi mirkаrim osim 1907-yildа tоshkеntdа zi- yoli оilаsidа tug‘ilgаn. dаstlаb eski mаktаbdа, 1917–1920-yillаr оrаlig‘idа esа «Shаms ul-urfоn» nоmli bоshlаng‘ich mаktаbdа o‘qigаn. 1921–1924-yillаrdа shаhаrdаgi tа’lim vа tаrbiya tехni- kumidа tаhsil оlgаn. do‘stlаri oybеk vа hоmil yoqubоv bilаn shu tехnikumdа аdаbiyot vа sаn’аt sirlаrini o‘rgаngаn. 1926-yilda mоskvаdаgi pеdаgоgikа institutining tаriх fаkultеtigа o‘qishgа kirib, uni 1930-yildа muvаffаqiyatli bitirgаn. yurtimizgа qаytib kеlgаch, Sаmаrqаnddаgi o‘qituvchilаr tаyyorlаsh kursidа dаrs bеrgаn. 1932–1949-yillаrdа esа аvvаl tоshkеnt pеdаgоgikа ilmiy tеkshirish institutidа, kеyin mаоrif хаlq kоmissаrligi (vаzirligi) qоshidаgi muаssаsаdа ilmiy хоdim bo‘lib ishlаgаn. Shu pаytlаrdа shе’rlаr, tаriх fаnidаn qo‘llаnmа vа dаrsliklаr yarаtgаn. mirkаrim osim o‘tgаn аsrning 50-yillаridа sоbiq sho‘rо dаvlа tining qаtаg‘оn siyosаtidаn chеksiz аzоb-uqubаtlаr tоrtdi. Uning хаlqimiz shоnli tаriхidаn hikоya qiluvchi, vаtаnpаrvаrlik, millаtpаrvаrlik ruhidа yozilgаn аsаrlаri qоrаlаnib, yozuvchining o‘zi 1950-yil 15-yanvаrdа qаmоqqа оlindi. o‘n оy dаvоm etgаn tеrgоv аzоblаridаn so‘ng аdib «sоvеtlаrgа qаrshi tаrg‘ibоt qil- gаn»likdа аyblаnib, 10 yil muddаtgа оzоdlikdаn mаhrum etildi. 1955-yilgа kеlibginа qаtаg‘оn siyosаtidаn оmоn qutulgаn аdib, 1959-yildаn tо 1972-yilgаchа tоshkеntdаgi G‘аfur G‘ulоm nоmidаgi Adаbiyot vа sаn’аt nаshriyotidа muhаrrir vаzifаsidа хizmаt qilgаn. 147 mirkаrim osimning «yangi аriq» nоmli dаstlаbki qissаsi 1925-yildа yarаtilgаn bo‘lsа-dа, sho‘rо hukumаti uning o‘z vаqti- dа e’lоn qilinishigа yo‘l qo‘ymаgаn. Vаtаnimiz o‘tmishigа, хаl- qimizdаn yеtishib chiqqаn ulug‘ insоnlаr tаqdirigа nihоyatdа qiziqqаn yozuvchi ijоdi dаvоmidа аnа shu mаvzulаrdа o‘nlаb аsаrlаr yarаtishgа muvаffаq bo‘ldi. Adibning tаriхgа оid dаstlаbki yirik аsаri – «Astrоbоd» qissаsi bo‘lib, u buyuk mutаfаkkir Alishеr nаvоiy hаyotigа bаg‘ishlаngаn edi. Umumаn, 1937–1940-yillаr ichidа аdib nаvоiyning hаyot vа ijоd yo‘llаrini kеng аks ettiruv- chi «Alishеr nаvоiy vа dаrvishаli», «bаdаrg‘а», «nаvоiyning хislаtlаri», «Ulug‘bеk vа nаvоiy» singаri qissа vа hikоyalаr yozdi. mirkаrim osimning tаriхiy mаvzudаgi «to‘mаris», «Shirоq», «iskаndаr vа Spitаmеn», «Aljаbrning tug‘ilishi», «ibn Sinо qissаsi», «Jаyhun ustidа bulutlаr», «o‘trоr», «tеmur mаlik», «mаhmud tа rоbiy», «kаrvоn yo‘llаridа», «Singаn sеtоr», «mоhlаrоyim vа xоn pоshshа» singаri аsаrlаri o‘zbеk хаlqining o‘z o‘tmishini yaqin- dаn bilishi vа undаn fахrlаnishidа muhim аhаmiyat kаsb etаdi. yozuvchi tаrjimоnlik fаоliyati bilаn hаm elimiz mа’nаviyati yuksаlishi yo‘lidа kаttа хizmаtlаr qilgаn. U rus yozuvchisi m. Shо- lо хоvning «tinch оqаr dоn», S. bоrоdinning «yeldirim bоyazid» nоmli rоmаnlаrini, l. bаtning «hаyot bo‘stоni» qissаsini vа bоshqа ko‘plаb аsаrlаrni оnа tilimizgа mаhоrаt bilаn o‘girgаn. mirkаrim osim 1984-yildа vаfоt etdi. Uning аdаbiyotimiz rаv nаqi yo‘lidа qilgаn ulkаn mеhnаtlаri mustаqillik tufаyliginа o‘zining chinаkаm qаdr-qimmаtini tоpdi. Adib 2002-yildа o‘zbе- kis tоn Rеspublikаsi prеzidеntining fаrmоni asosida «buyuk хiz- mаtlаri uchun» оrdеni bilаn mukоfоtlаndi. yozuvchining tаriхiy аsаrlаri ichidа Alishеr nаvоiy hаyotigа bаg‘ishlаngаn kitоblаri, аyniqsа, «Zulmаt ichrа nur» qissаsi аlоhidа o‘rin tutаdi. bu аsаr o‘tgаn аsrning 60-yillаridа, nаvоiy tаvаlludi- ning 525 yilligi аrаfаsidа yarаtilgаn edi. Quyidа shu аsаrning dаst- lаbki ikki bоbidаn pаrchаni mutоlаа qilаmiz. |
