Adabiyotlar sharhi

4. OLINGAN MA’LUMOTLAR BO’YICHA UMUMIY MULOHAZALAR.
Tajriba hayvonlarida biokimyoviy va gemotalogik tahlilar o’tkazilib ular hakida ummumiy mulohazalar yurutilganda, shuni aytish mumkinki, qon zardobi tarkibidagi eritositlar, leykotsitlar, gemoglobin, oqsillardan albumin, globulinlar, kalsiy va fosforning miqdoriy ko’rsatkichlari organizmning fiziologik holatini baholashda muhim ahamiyatga ega. Bizning tajribalarimiz natijalari shuni ko’rsatdiki, tovuqlar qoni tarkibidagi eritositlar Jadval 3.3 va rasm 3.3 malumotlaridan koʻrinib turibdiki, nazorat, tajriba 1, tajriba 2 va tajriba 3 guruhlarida tajribaning boshlanishida o’zaro mos holda eritrotsitlar 10⁷ /l 2.89±0,21; 2.95±0,21;2,83±0,21;2,85±0,21 10⁷/l ni tashkil qiladi. Tajribaning oxirida esa 24.91%;34.4%;35.34%;31.58%ni tashkil qildi. Leykotsitlar tajribaning boshida 34.5±0.40 10⁹ /l; 34.5±0.40 10⁹ /l; 34,5±0.41 10⁹ /l; 34,5±0.41 10⁹ /l ni tashkil qiladi. Tajribaning oxirida bu ko’rsatkichlar tajribaning barcha varyantlarida oshish tendensiyasiga ega bo’lib, yukoridagi tartibga muovfiq ravishda 2.3%; 6,98%;8.98%;5,04% ga oshar ekan. Gemoglobin tajribaning boshlanishida o’zaro mos holda 112±4,5g/l; 113±4,5g/l; 114±4,5g/l; 113±4,5 g/l larni tashkil qildi oxirida esa bu ko’rsatkichlar yukoridagi ketma ketlik tartibiga mos holda 16.96%;18.58%;25.44%;19.47% larga oshdi. Kalsiyning nazorat guruhida tajribaning boshlanishiga nisbatan tajribaning o’rtasida va oxirida o’zaro mos holda qon zardobi tarkibidagi kalsiyning miqdori 3.07%;10.0% ga oshgan bo’lsa, bu ko’rsatgich 1 tajribada 3.01%; 10.0% ga, tajriba 2 da 12.15%; 17.75%ga, tajriba 3 da 9.02%;12.78%ga oshanligi malum bo’ldi. Fosforning nazorat guruhida tajribaning boshlanishiga nisbatan tajribaning o’rtasida va oxirida o’zaro mos holda qon zardobi tarkibidagi fosforning miqdori 12.34%;27.75% ga oshgan bo’lsa, bu ko’rsatgich 1 tajribada 37.69%; 29.64% ga, tajriba 2 da 56.73%; 32.3%ga, tajriba 3 da 46.54%;32.98%ga oshganligi ham ma’lum bo’ldi. Qon zardobi tarkibidagi oqsillar albumin va globulinlar ham yuqoridagilar kabi nazorat va tajriba gruhlari singari oshib borish tendensiyasiga ega.
Tajriba davomida tovuqlarning tana vazni, tuxumlar soni va og’irligi to’g’risida ham tahlilar o’tkazildi. Jadval 3.3; 3.4 va rasm 3.3;3.4 larda o’z aksini topgan. Tovuqlarning tana vazining o’zgarishi jadval 3.3 va rasm 3.3 ma’lumotlaridan ko’rinib turubdiki, barcha tajriba variyantlarida tuxumga kirish davridagi tana vaznlari tuxumga jadal kirishgan davrida ancha oshib tajriba oxirida kamayish tendensiyasiga ega (P<0.05). 3.4. Jadval, 3.4. Rasmdan ko’rinib turibdiki, tuxumning soni va og’irligi nazorat, tajriba 1, tajriba 2, tajriba 3, guruhlarida o’zaro mos holda 163.2±0.39; 60.9±0.48; 170.7±0.35; 63.6±0.50; 173.1±0.58; 64.5±0.52; 169.8±0.38; 63.3±0.49; oshib borish tendensiyasiga ega bo’ladi.

XULOSA

• 
  Tuxumdor tovuqlarning qoning gemotologik tahlillari eritrositlar, leykotsitlar va gemoglobining miqdoriy ko’rsatkichlari nazorat, tajriba 1, tajriba 2, tajriba 3 lari o’zaro mos holda oshish tendensiyasiga ega ekanligi hamda bunday holat ratsiyonga D3 vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlarini qo’shib berishning ijobiy ta’sirga ega ekanligini ko’rsatdi.
  
• 
  Tuxumdor tovuqlar qoning biokimyoviy tahlillari: qon zardobida oqsillar tarkibidagi albumin va globulining miqdoriy ko’rsatkichlari tuxumga kira boshlaganda ummumiy oqsil miqdori nazorat, tajriba 1, tajriba 2, tajriba 3 guruhlarida o’zaro mos holda 45,11±3.1; 44,63±4.3; 46,54±3.8 va 44,80±3.9 gr/l ni tashqil qilar ekan. Tajribani o’rtasida ya’ni tovuqlar ommaviy ravishda tuxumga kirganda bu ko’rsatgichlar yuqoridagi tartibda o’zaro mos holda 3.9%;22.49%;10.59%;27.05% oshganligi aniqlandi. Tajribaning nixoyasida esa, 10.7%;30.18%;22.26%;50.51% ga oshganligi ma’lum bo’ldi.
  
• 
  Tuxumdor tovuqlarning qoning biokimyoviy tahlilari: qon zardobi tarkibidagi kalsiyning miqdoriy ko’rsatkichlari nazorat guruhida tajribaning boshlanishiga nisbatan tajribaning o’rtasida va oxirida o’zaro mos holda qon zardobi tarkibidagi kalsiyning miqdori 3.07%;10.0% ga oshgan bo’lsa, bu ko’rsatgich 1 tajribada 3.01%; 10.0% ga, tajriba 2 da 12.15%; 17.75%ga, tajriba 3 da 9.02%;12.78%ga oshar ekan. Bu ko’rsatgichlarni qiyosiy ravishda taqoslaganda tajriba 2 da qon zardobi tarkibidagi kalsiyning miqdori eng ko’p miqdorni tashkil qiladi. Bu narsa aftidan tajriba 2 dagi kalsiy almashinuving jadallashuvi bilan bog’liq.
  
• 
  Tuxumdor tovuqlarning qoning biokimyoviy tahlilari: qon zardobi tarkibidagi fosforning miqdoriy ko’rsatkichlari nazorat guruhida tajribaning boshlanishiga nisbatan tajribaning o’rtasida va oxirida o’zaro mos holda qon zardobi tarkibidagi fosforning miqdori 12.34%;27.75% ga oshgan bo’lsa, bu ko’rsatgich 1 tajribada 37.69%; 29.64% ga, tajriba 2 da 56.73%; 32.3%ga, tajriba 3 da 46.54%;32.98%ga oshar ekan. Bu ko’rsatgichlarni qiyosiy ravishda taqoslaganda tajriba 2 da qon zardobi tarkibidagi fosforning miqdori eng ko’p miqdorni tashkil qiladi. Bu narsa aftidan tajriba 2 dagi fosfor almashinuving jadallashuvi bilan bog’liq.
  
• 
  D3 vitamin va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitilgan ratsioni tovuqlar organizmining modda va energiya almashinuvini jadallashtiradi, natijada ularning tuxum qilishi, tuxum po’stlog’ining kalinligini, vazning oshishiga erishish mumkin.
  
• 
  Ratsioni D3 va fosfat kislotaning kalsiyli tuzlari bilan boyitilgan varyantlar orasida tovuqlar organizmida barcha jaroyonlari rivojlanishini jadallashtirishnin tavsiflovchi barcha ko’rsatkichlar tajribaning 2 varytida, ya’ni ratsiyonga D3 vitamini (1 gr 1 litr suvga) va (kalsiy monofosfat har bir tovuq uchun 5gr) hisobidagi vayantda eng samarali va uning ishlab chikarishga tavsiya qilish maqsadga muvofiq.