Adebiyat-8kl-1-200-str pmd


Download 0.74 Mb.
bet6/18
Sana02.05.2023
Hajmi0.74 Mb.
#1422830
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18
Bog'liq
Adebiyat. 8-klass (2014)

III AKT
1-kartina


Aq bulaqti’n’ boyi’. Tawdi’n’ yetegi. Tawdan to’men qarap bulaq ag’i’p ati’r. Bulaqti’ jag’alay qong’an qali’n’ awi’l. Saxna ashi’lg’anda yeki u’ydin’ ishki ko’rinisi. Bire- winde Tayshi’xannan kelgen jawshi’lar. Baysari’ awi’- 244
li’ni’n’ ka’tqudalari’. Tamaqti’ jep boli’p, qudali’q so’ylesip ati’rg’an waqi’t. Yekinshi u’yde Alti’nshash jip keleplep woti’r. Awi’ldi’n’ si’rti’ndag’i’ bulaqtan to’men qarap, Gu’lparshi’n birheshe qi’zlar qosi’q ayti’p to’men tu’sip kiyati’r.
Barshi’n: — Atam yerip dushpanlardi’n’ so’zine, Jasi’mnan dag’ tu’sti qi’zi’l ju’zime, A’rman menen kisi yelinde zarlani’p, Wo’ler boldi’m yari’m seni ko’rgenshe. Qara shashi’m a’lwan-a’lwan tarayman, Nali’s yetip men kimlerge ji’layman, Yele turman sag’an bergen wa’demde Kisi yelinde jollari’n’a qarayman.
Sapar: — A’diwli qonaqlar, jo’n soraspaqti’n’ ayi’bi’ joq. Kelgen jumi’slari’n’i’zdi’n’ wo’zin ay-ti’p woti’ri’n’.
Baysari’: — Hawa, jo’n sorasi’p woti’rg’an jo’n. Ko’kaman:—Ha, Baysari’, Baysari’ Qulaq sal menin’ so’zime Xan jiberdi bizlerdi, Qoli’n’da tilla sazi’ndi’, At ko’termes nazi’n’di’, Xan aytti’rdi’ Baysari’, Gu’lparshi’n atli’ qi’zi’n’di’, Jawlasti’rmaq jawshi’dan Yellestirmek yelshiden, Yelshilikke kelgenmen. Sizler sawi’t men usta Seplemege kelgenmen.
Qoli’n’da tilla sazi’n’di’, At ko’termes nazi’n’di’, Xan aytti’rdi’ Baysari’, Gu’lparshi’n atli’ qi’zi’n’di’. Xang’a bersen’ qi’zi’n’di’, Xan atasi’ bolasan’, Alti’n taqqa minesen’.

Sapar: Baysari’:
Ko’ kaman
Baysari’:
Sapar:
Ko’ kaman
Sapar:
Ko’ kaman
Sapar:
Barshi’n:
Kelinshek
Barshi’n:
Kelinshek
Baysari’:
Ko’ kaman
Baysari’:
Ko’ kaman
— Baysari’ inim bul bir maqul is ko’rinedi...
Qaydan bileyin, wo’zlerin’iz so’ylesip ko’reberersizdag’i’. Basi’ bayli’ nashar yedi. Woni’n’ u’stine, Qarajanni’n’ tawda ju’rgeni anaw. Wolardi’ da yeske ali’w kerek.
: Xan menen qara talasa ala ma?
Qayaqtag’i’ qashi’p ju’rgen qaraqshi’ni’ arag’a a’kep salg’ani’n’ ne qi’lg’ani’n’? Ashi’wlansa xan xanli’g’i’n islemey me?
— Sira’dag’i’si’n ayti’p ati’rman-aw.
Wa, quda, basqa so’zdi ne qi’lasi’z, xanni’n’ beretug’i’n qali’n’ mali’ qansha?
: Qansha dep, xannan mal tabi’lmas deysen’ be? Qi’z sizlerdiki, soray berin’ler.
Seksen tuwar, qos jorg’a.
: — Xanni’n’ mali’ tawsi’lar deysen’ be? Maqul. Pa’tiya bolsi’n.
— Quri’g’a pa’tiya ju’reme, mayso’k a’kel, may so’k.
Kishe, kelgen-ketkenlerden hesh xabar bolmay ketti aw.
A, a biykeshjan ay, xabar-atar yesitetug’i’n jerge kelip woti’rmi’z ba?
— Qa’yteyin, da’rtim ishime si’ymag’an son’ sorap turman aw. Mi’na qalmaqlar ne jaqsi’li’qqa kelip woti’rg’andi’ deysen’.
— Ko’z ko’rmes, qulaq yesitpes tu’pkirge keldik g’oy.
Nashar bala yer jetken, woni’n’ u’stine Barshi’n tik minez, mag’an azi’raq ma’wlet berin’.
: — Baysari’ quda, yendi woylani’wdi’n’ ha’jeti joq, xan-xanli’g’i’n isleydi, ma’wletti ko’pke bere almaymi’z, bir juwabi’n ali’p ketiwimiz kerek.
Men u’yge kirip shi’g’ayi’n.
: Wonda yeglenbe, tez shi’q. (Baysari’ u’yge kirip, qi’zi’na ayta almay to’men qarap).
Baysari’: — Haw qi’zi’m... Barshi’n... Alti’nshash...
Barshi’n: — Ashi’lg’an bag’i’mni’n’ gu’li soldi’ ma,
A’jel jetpey paymanami’z toldi’ ma Nege munsha woylanasan’ jan ata, Aq wordan’a nashar tulg’a boldi’ ma?
Shashkenemdi a’rman menen tarayman, Mun’li’ nashar ne mu’shkilge jarayman. So’ylesen’o’ ishim jani’p barati’r, Ata jani’m nege jerge qaraysan’.
Baysari’: — Ziya zulpi’n’ besten tallap wo’resen’,
Qi’z da bolsan’ aq wordag’a to’resen’, Tayshi’xannan jawshi’ keldi perzentim, Kel yesikke qanday juwap beresen’.
Alti’ nshash: — Sa’ha’r waqta sari’ ati’n’di’ aydadi’n’, Jetemen dep ta’nde jandi’ qi’ynadi’n’, Wonmi’n’ u’ydi Baysi’n yelden ayi’ri’p, Qalmaqlarda qahsha du’nya jiynadi’n’?
Barshi’n: — Minip bedew qi’ya sho’lde jelmey me, Yari’nan ayri’lg’an palwan wo’lmeyme, Wo’zin’ qa’lep berdin’ qon’i’rat sultang’a Aman bolsa tezden izlep kelmeyme ? At kekilin besten tallap wo’resen’, I’g’bali’n’di’ talayi’n’nan ko’resen’, Yerten’gi ku’n mal bergeni kelgende, Jani’m ata ne dep juwab beresen’?
Ziya zulpi’m besten tallap wo’reyin, I’g’bali’mdi’ talayi’mnan ko’reyin, Ashpa awzi’n’di’ yeki birdey ata-yene, Jawshi’larg’a wo’zim juwab bereyin.
Baysari’: — Balam...qi’zi’m... qatti’ so’z aytpay-aq
qoy. Xang’a maqul deygor.
Alti’ nshash: — Alji’g’an...
Barshi’n: — Aqi’lsi’z a’ke, wol ne degenin’!
Xang’a tiysem de yel bu’linedi. Bati’rg’a tiysem de yel bu’linedi. Meni wotqa salg’ani’n’ menen turmay, yeldi de wotqa salmaqshi’mi’san’? (Baysari’ yekinshi u’yge baradi’. Barshi’n kiyine baslaydi’)
Sapar: — Qa’ne Baysari’ inim, may so’k te tayi’n
boldi’.

Baysari’:

— Barshi’n janni’n’ wo’zi kiyati’r.

Barshi’n:

Xannan kelgen xan ag’a. Biyden kelgen biy ag’a, U’lkenin’iz qaynag’a.
Kishkenen’iz mi’rzag’a, Wortanshi’n’i’z qurdasi’m, Qabi’l bolg’ay ko’z jasi’m, Baysi’nnan ko’ship kelgende, Nan tappay bizler kelippek, Mal jaymag’a qaynag’a, Ko’l tappay bizler kelippek, Telegen arba ju’rmestey, Ten’selmemedi jerin’iz, G’a’rip-qa’ser ju’rmestey, Tergewlimedi yelin’iz. Qang’a tiysem qaynag’a, Bati’rdi’n’ keler kewline, Bati’rg’a tiysem qaynag’a, Xanni’n’ keler kewline.
Jurti’n’ yeki bo’liner,
Yel arasi’ bu’liner, Bul bu’liktin’ kesiri, Bizin’ yelge bir tiyer, Xani’n’nan da ta’mem bar, Bati’rdan da ta’mem bar, Tayshaxang’a ayti’p bar, Da’rbent joldi’n’ awzi’na, Sarkabi’n ba’lent u’ydirsin, Uzag’i’na xat jollap, Jaqi’ni’na at jollap, Yeli-jurti’n ji’ydi’rsi’n, Qi’rq ku’nshilik jollarg’a, At jibersin bayraqqa, Sorli’ bolg’an basi’mdi’ At bayraqqa tigemen. Kimin’di qul demeymen,







Kimin’di bati’r demeymen,
Kimin’di xan demeymen,
Kimin’di qara demeymen,
Kimin’di bala demeymen,
Qali’s bolsi’n qaynag’a,
Ati’ wozg’ang’a tiyemen (iyilip shi’g’i’p ketedi)

Ko’kaman:

— Duri’s ayti’lg’an so’z. So’z ju’yesin tapsa, mal iyesin tabadi’, degen xang’a ayti’p barayi’q. Xanda maqul der.

Barli’g’i’:

— Duri’s so’z, solay bolsi’n.

Ko’kaman:

Wonda qudalar, bizler atlanayi’q.

Baysari’:

Ha balalar, qonaqlardi’n’ ati’n sheshin’ (Barli’g’i’ shi’g’adi’. Saxna azg’ana bos. Baysari’ menen Alti’nshash so’ylesip kiredi).

Baysari’:

— Xanni’n’ ati’ kelmegende kimnin’ ati’ keler deysen’.

Alti’nshash:—Xani’n’da quri’si’n, ati’da quri’si’n basi’mdi’ aylandi’rma. (Beldewdegi su’zbeni bi’lg’aydi’).
Baysari’: — Hay, aqi’lsi’z, xanni’n’ atasi’ boldi’n’ ne, xan boldi’n’ ne, ba’ribir yemes pe?
Alti’ nshash: Sen aqi’lsi’zg’a xanli’q tu’sip qali’pti’.

Barshi’ n:

(Yekewi de shi’g’i’p ketedi. Barshi’n qi’z- lar menen qosi’q ayti’p bulaqti’n’ basi’na baradi’).
— A’rman menen bir-birewdi ko’re almay, Azg’ana ku’n da’wran su’rip ju’re almay, Torg’a tu’sken qarshi’g’aday tawlani’p, Men ji’layman sag’an jaqi’n bara almay. Qami’sti’n’ baslari’n qa’lem degeysen’, Barsan’ Alpami’sqa sa’lem degeysen’, Aq sun’qari’n’ qara qusqa jem boli’p, At bayraqqa basi’n tikti degeysen’.

1-Qi’z:
2-Qi’z:

— Barshi’n anaw atli’ni’ qara.
— Jolsi’z qula du’zde neg’i’p kiyati’rg’an atli’ wo’zi?

Barshi’n: — Woybey, mi’naw Alpami’sti’n’
shubari’ g’oy.
1-Qi’z: — Alpami’s kiyati’rg’an shi’g’ar.
Barshi’n: — U’stindegi basqa adam g’oy. Sori’m qaydan qaynap qali’p yedi.
2-Qi’z: Anaw, ko’z ushi’nda tag’i’ bir atli’
kiyati’r.
Barshi’n: — Ji’lay-ji’lay yeki ko’zim go’r boli’p, Arti’m japqan qara shashi’m ju’n boli’p, Yari’m mingen shubar ati’ ko’rindi, Boz wordada qaldi’mbeken tul boli’p. At boli’pti’ miyan ko’ldin’ taylari’, Qoyi’n sati’p qozi’ qi’lar baylari’, Arjag’i’ Tu’rkistan berjag’i’ Qoqan, Ha’ziretimnin’ qa’dem urg’an jaylari’. Moyi’ni’n’da suli’w qara jali’n bar, Bul ba’lege qaydan boldi’m giriptar, Ko’rinesen’ Qarajanni’n’ asti’nda, Tilin’ bolsa so’ylesen’e Bayshubar, Su’rindin’ be ba’lent tawdi’n’ tasi’na. Ra’him yetkil menin’ ko’zde jasi’ma, U’stin’degi arzi’wli’mdi’ Bayshubar, Taslap keldin’ qaysi’ tawdi’n tasi’na.
Qarajan: Tarqar yendi senin’ mun’li’ a’rmani’n’ Ja’ne aylani’p keldi senin’ da’wrani’n’, Su’yinshi ber tezirek mag’an Barshi’njan, Qon’i’rat yelden izlep keldi palwani’n’. At shapqanda jete almadi’m jol ali’s, Ba’ha’r bolsa tawg’a shi’g’ar ma qami’s, Su’yinshi ber tezirek mag’an Barshi’njan, Izlep keldi Qon’i’ratti’n’ begi Alpami’s.

Download 0.74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   18




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling