Қадимги ва антик давр фалсафаси

Протагор фалсафасининг асосий ғоялари

• Платон (милоддан аввалги 427-347) Қадимги Юнонистоннинг йирик файласуфи, Суқротнинг шогирди ўз мактаби-Академиясининг асосчиси.

• Хусусиятлари

• Платон-ўзидан кейин бири «Суқрот Апологияси», «Парменид», «Горгий», «Федон», «Давлат» қонунлар каби йирик фалсафий асарларини қолдирган биринчи қадимги юнон файласуфи.

• Платоннинг аксарият асарлари диалог баҳс шаклида ёзилган.

• Моддий нарсалар ўзгарувчан ва аслида умуман мавжуд эмас;

• Олам (нарсалар олами) вақтинча ўзгарувчан ва аслида умуман мавжуд эмас;

• Фақат соф ғоягина реал мавжуд (эйдос);

• Соф (танасиз) ғоялар ҳақиқий, абадий ва доимий;

• Ҳар қандай мавжуд, шунчаки нарса ҳақидаги бошланғич ғоя (эйдос)нинг моддий инъикосидир (масалан отлар туғиладилар ва ҳалок бўладилар, бироқ улар абадий ва ўзгармас от ғоясининг намоён бўлишигина халос);

• Платон гносеологияси

• Мадомики модий олам «ғоя»лар оламининг инъикоси бўлар экан, унда билиш предмети энг аввало соф ғоя бўлиши керак;

• «Соф ғоя» ни ҳиссий қабуллаш орқали билиш мумкин эмас (бу турдаги билиш бизга ҳақиқий билимни эмас, балки фақат фикрни бериши мумкин);

• «Соф ғоя» ни фақат ақл ёрдамида олиш маънавий фаолият натижасида билиш мумкин;

• Олий маънавий фаолият билан фақат маълумотли интелектуаллар, файла-суфлар шуғулланиши мумкин, демак фақат уларгина «соф ғоя» ни кўриши ва англаши мумкин

• Атомистлар –ушбу фалсафа мактаби намоёндалари (Демокрит, Левкипп) оламнинг бошланғич асоси майда заррачалар-атомлардир деб ҳисоблаганлар. (Фалсафада Демокрит йўналиши Платоннинг йўналишига қарама - қаршидир).

•