Аёлларга оид энг зарур фиқҲий масалалар

Заифлик (ориқлик) ёки семизликни ўхшатиш
Бир эркак орикликни ёки семизликни қасд этароқ: "Сенинг сиртинг (ёки оёқ-бутинг) 
онамнинг (ёки онангнинг) сиртига (ёки оёқ-бутига) ўхшайди", деса, зиҳор каффорати лозим 
бўлади 
(Bilmen, "islam ilmihali": 2/328). 
Эркак хотинини "онам-қизим", хотин ҳам эрини "ўғлим" деса бўладими?
 
Агар эркак хотинига "онам", "қизим", "сен менинг онамсан", "қизимсан" деса, зиҳор 
бўлмайди. Лекин хотинга бундай мурожаат қилиш ҳаромга яқин макруҳдир 
{"Hukuku 
Islamiyye": 2/314) 
Хотин эрига "ўғлим", "отам" дейиши ҳам ҳаромга яқин макрухдир. 
Шартли зиҳор ҳам бўлади. Агар эркак хотинига: "Фалон жойга борсанг, менга онам 
кабисан" деса, шарт ўринлаган вақтда зиҳор бўлади 
("Hukuku Islamiyye": 2/315).
Arap эркак хотинига: "Сен менга бир кун (ёки "бир ой" ёхуд "бир йил") онам кабисан", деса, 
вақтли зиҳор бўлади 
("Hukuku Islamiyye": 2/317).
Руҳ (жон), бош, кўз каби аъзоларга ўхшатилган билан зиҳор қасд этилмаса, зиҳор 
бўлмайди. Чунки бу сўзлар билан, асосан, ахлоқ қасд этилади. "Сен менинг онамга ўхшайсан" 
ёки "онам кабисан" сўзлари ҳам шундай. Бу сўзлар билан талоқ, зиҳор ният қилинмаса, талоқ, 
зиҳор пайдо бўлмайди 
("Hukuku Islamiyye": 2/311). 
Хотинни эркакка ўхшатса, зиҳор бўладими?
 
Эр хотинини ўз отасининг ёки ўғлининг бир аъзосига ёки орқасига ўхшатса, зиҳор 
бўлмайди. Чунки зиҳор ҳақидаги оят аёлларга ўхшатиш ҳақидадир. Лекин Имом Муҳаммадга 
кўра, зиҳор бўлади 
(Bilmen. "Hukuku Islamiyye ": 2/313). 
Хотин эрини отасига ёки ўғлига ўхшатса-чи?
 
Зиҳор хотиннинг эрини ўхшатиши билан ҳам ҳақиқийлашади. Фақат бу зиҳор эркакнинг 
зиҳори каби эмас. Агар хотин эрига: "Менимча, сизнинг орқангиз отамнинг орқасига ёки 
ўғлимнинг орқасига ўхшайди" деса, зиҳор бўлмайди. Хотиннинг зиҳори фақат хотин эрига: 
"Сизнинг жинсий аъзоингиз отамнинг ёки ўғлимнинг жинсий аъзосига ўхшайди" (яъни, "жинсий 
аъзоси кабидир"), деса, зиҳор бўлади 
("Cevhere": 2/83). 
Бошқа аъзолар эмас, ёлғиз жинсий 
аъзо ўхшатилса, хотин томонидан ҳам зиҳор бўлади. Бу қараш Имом Абу Юсуф, Зухрий, 
Авзоийнинг қарашидир. Имоми Аъзам ва Имом Муҳаммадга кўра, хотиннинг ўхшатмаси билан 

---

Аёлларга оид энг зарур фиқҳий масалалар 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
57
зиҳор пайдо бўлмайди 
("Cevhere": 2/83; "Hukuku Islamiyye": 2/314).
Имом Ахмадга кўра эса, бундай ўхшатиш учун қасам каффорати керак 
("Hukuku Islamiyye ": 
2/314). 
Бундай ўхшатишлардан кечиш керак.