Toshkent viloyati Bo’ka tumani XTMFMT va TEBiga qarashli 46-o’rta umumta’lim maktabining Tarix fani o’qituvchisi Mamatov Bahodirning Afinada demokratiya mavzusidagi Dars ishlanma. Dars maqsadi. - Dars maqsadi.
- Ta’limiy; O’quvchilarga Afinada xalq xokimiyatini yuzaga kelishi va rivojlanishi xaqida ma’lumot berish.
- Tarbiyaviy. O’quvchilarda jamiyatimiz o’rnatgan tartib qoidalarga rioya qilish ruxida tarbiyalash.
- Rivojlantiruvchi. O’quvchilarda Drakont, Salon, Perikl isloxatlarini moxiyatini anglatish.
- Dars jixozi. Darslik,Jadval,Proektor.
- Dars atamasi.Demos.kratiya,Xalq majlisi,Beshyuzlar kengash,Strateg.
- Dars metodi.Aralash.
- Dars usuli.Savol-javob.
Dars bosqichlari. - Dars bosqichlari.
- 1.Tashkiliy qism.3-daqiqa.
- 2.O’tilgan mavzuni takrorlash.15-daqiqa.
- 3.Yangi mavzu bayoni.15-daqiqa.
- 4.Yangi mavzuni mustaxkamlash.10-daqiqa.
- 5.Uyga vazifa.2-daqiqa.
Darsning borishi. Tashkiliy qism.O’tilgan mavzuni Taqqoslash usuli va Tushuncha-lar taxlili asosida takrorlash. - Darsning borishi. Tashkiliy qism.O’tilgan mavzuni Taqqoslash usuli va Tushuncha-lar taxlili asosida takrorlash.
Tr
|
Tarixiy atama
|
Mazmuni.
|
1
|
Polis
|
Shaxar
|
2
|
Goplit
|
O’gir qurollangah jangchi
|
3
|
Akropol
|
Yuqori shaxar
|
4
|
Metek
|
Ajnabiylar
|
5
|
Pedagog
|
Bolani yo’lda kuzatib boruvchi
|
6
|
Ilot
|
Spartadagi maxalliy yunonlar
|
7
|
Periyek
|
Spartada to’la huquqga ega bolmagan axoli.
| Taqqoslash usuli.
Afina maktablari-faqat o’g’il bolalar o’qiydi.7 yoshdan boshlab yozuv,xisoblashni o’rganib,badavlat kishilar bo’lalar –ni palestrada oqitib,u yerda musi –qa,adabiyot,sher yozishgan.
|
Bizning maktablar-7 yoshdan bosh-lab maktablarda o’g’il va qizlar o’q-ib,12 yillik bepul ta’limni olishadi.
Dunyoviy barcha fanlardan saboq olishadi.
| | | |
Afina fuqarosi-shu yerda tug’ilgan ozod insonlarga aytilib,ajnabiylarni meteklar deyishgan ,shuningdek huquqsiz qullar bo’lishgan.Ozod afinalikina barcha huquqdan foydalana olgan.
|
O’zbekiston fuqarosi- shu yurtda tug’ilgan barcha insonlar xisoblanadi.
Shuningdek O’zbekistonda chet el va fuqaroligi bo’lmagan shaxslar xam istiqomat qilishadi,ular fuqarolarimiz kabi Siyosiy huquqlardan tashqari barcha huquqlardan teng foydalanadi.
|
Yunon shaxarlari-Mikena,Trinf,Pilos,
Knoss,Afina,Sparta….
|
O’zbekiston shaxarlari-Toshkent,Buxoro,Samarqand,Xiva,Qarshi,Termiz va boshqalar.
| - Yangi mavzu.
- Reja.
- 1.Demokratiyaning shakllanishi.
- 2.Drakont qonunlari.
- 3.Solon isloxatlari.
- 4.Afinada demokratiya ravnaqi.
- 5.Perikl asri.
Afina shaxrida markaziy maydon bo’lib,uning atrofini turli imoratlar o’rab turishadi.Maydoni axoli ,,Agora’’deb atashib,shu maydonda barcha ozod afinalik qatnashib dav latni qanday boshqarish xaqida fikrlarini bayon qilishardi. Ular yuzaga kelgan muommolar va qonunlarni qabul qili-shda xar oyda to’rt maxal yig’ilishardi.Barcha qarorlar ov –oz berish yo’li bilan qabul qilingan.Boshqaruvni bu shak li ,,Demokratiya’’ –ya’ni xalq xokimiyati edi. - Afina shaxrida markaziy maydon bo’lib,uning atrofini turli imoratlar o’rab turishadi.Maydoni axoli ,,Agora’’deb atashib,shu maydonda barcha ozod afinalik qatnashib dav latni qanday boshqarish xaqida fikrlarini bayon qilishardi. Ular yuzaga kelgan muommolar va qonunlarni qabul qili-shda xar oyda to’rt maxal yig’ilishardi.Barcha qarorlar ov –oz berish yo’li bilan qabul qilingan.Boshqaruvni bu shak li ,,Demokratiya’’ –ya’ni xalq xokimiyati edi.
- M. avv.VII asrda Afinani idora qilishda Oqsoqollar kenga- shi muxim rol o’ynagan.Kengash xokimlar, sudiyalarni sa lashgan.Ular aslzodalar bo’lgan.Zadogonlar yer-mulklarga egalik qilishib,oddiy xalq demos ular foydasiga ishlashga majbur edi.Oqibatda ular o’rtasida doiyimiy nizolar kelib chiqardi .
Adolat qaror topishini istagan ikki taraf Drakont ismli xu kmdorga murojat qilishib,xammani tehglashtiruvchi qon un yozishin so’rashadi,M.avv.621 yilda Drakont xalq bos haruvini bekor qilgan qonuni yozadi.U arzimas qonunni buzganlik uchun xam o’lim jazosi tayinlangan edi. - Adolat qaror topishini istagan ikki taraf Drakont ismli xu kmdorga murojat qilishib,xammani tehglashtiruvchi qon un yozishin so’rashadi,M.avv.621 yilda Drakont xalq bos haruvini bekor qilgan qonuni yozadi.U arzimas qonunni buzganlik uchun xam o’lim jazosi tayinlangan edi.
- Avvaliga afinaliklar bu qonunlarga bo’ysunadi,so’ngra no rozi bo’lib Drakontni shaxardan quvib yuborishadi.
Afina davlatida xalq aslzodalardan narozi edi .Oqibatda ular qo’zg’olon ko’tarishadi.Ular o’z yeri,jonidan xavotir ga tushib,xalq talabini bajarishga majbur bo’ladi.Zadogon Solon xalqqa yon berish tarafdori bo’lib ,zadogonlarni aris tokratiyadan demokratiyaga o’tishiga ishontiradi.M.avv 594 yilda zodogonlar Solonni Afina xukmdori qilib saylas hdi.Davlat boshqaruvida faqat erkaklar ishtirok etishi mu mkin,ayollar va meteklar qonun muxokamasida qatnash- - Afina davlatida xalq aslzodalardan narozi edi .Oqibatda ular qo’zg’olon ko’tarishadi.Ular o’z yeri,jonidan xavotir ga tushib,xalq talabini bajarishga majbur bo’ladi.Zadogon Solon xalqqa yon berish tarafdori bo’lib ,zadogonlarni aris tokratiyadan demokratiyaga o’tishiga ishontiradi.M.avv 594 yilda zodogonlar Solonni Afina xukmdori qilib saylas hdi.Davlat boshqaruvida faqat erkaklar ishtirok etishi mu mkin,ayollar va meteklar qonun muxokamasida qatnash-
maydi.Qarzdorlik evaziga qullik bekor qilindi.Davlat boshqaruvidagi isloxatlar Xalq majlisi foaliyati tiklanishi va nasl-nasabidan qa’tiy nazar ,afinaliklar davlat lavozimlarini egallashlarini ko’zda tutardi. Erkak jinsiga mansub barcha fuqarolar 20 yoshdan bosh lab Xalq majlisida ishtirok etardilar.Tarkibi savdogar,ishchi dexqondan iborat bo’lib ,omma uchun foydali qarorlar chi qarishgan.Afinada mansabdor shaxslar ma’lim muddatga saylanib,majlisga xisobot berib borishgan. Xalq majlis qonunlar,qarorlar qabul qilishar yoki bekor qilishardi. - Erkak jinsiga mansub barcha fuqarolar 20 yoshdan bosh lab Xalq majlisida ishtirok etardilar.Tarkibi savdogar,ishchi dexqondan iborat bo’lib ,omma uchun foydali qarorlar chi qarishgan.Afinada mansabdor shaxslar ma’lim muddatga saylanib,majlisga xisobot berib borishgan. Xalq majlis qonunlar,qarorlar qabul qilishar yoki bekor qilishardi.
- Beshyuzlar kengashi kundalik joriy masalalarni xal etishib unga ,strateg boshchilik qilgan.Kengash qarorlari Xalq ma jlisida tasdiqlangan.
- Xalq sudi muxim davlat organni bo’lib,30 yoshga yetgan fuqarolar uning ishida ishtirok etishi mumkin.Sudda ayblanuvchi o’zini ximoyalashi qonuni biladigan odamni yollashi mumkin.
M.avv.443-429 yillarda 15 marotaba strateg lavozimiga Perikl saylangan davri Afinani eng gullagan davri xisob- lanadi.Perikl tarixchi Gerodot,xaykaltarosh Fidiylar bilan do’st tutingan edi.Davlat lavozimlariga ish xaqi joriy qildi Parfenon ibodatxonasi tashabbuskori bo’ldi.Perikl o’limi dan so’ng,u joriy etgan ko’pgina yangilikar bekor bo’ldi. - M.avv.443-429 yillarda 15 marotaba strateg lavozimiga Perikl saylangan davri Afinani eng gullagan davri xisob- lanadi.Perikl tarixchi Gerodot,xaykaltarosh Fidiylar bilan do’st tutingan edi.Davlat lavozimlariga ish xaqi joriy qildi Parfenon ibodatxonasi tashabbuskori bo’ldi.Perikl o’limi dan so’ng,u joriy etgan ko’pgina yangilikar bekor bo’ldi.
Darsni mustaxkamlash va baholash. - Darsni mustaxkamlash va baholash.
Drakont
|
Solon
|
Perikl.
|
M.avv.621 yilda Xalq xokimiyatini bekor qildi.Jazolari qa’tiy edi.
|
M.avv.594 yilda aslzodalar xokimiyatini,xalq xokimiyatiga qaytardi.
|
M.avv.443-429 yillar 15 marta strateg bo’ldi,lavozimlarga moash joriy qildi.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
