Agrotexnologiyalar instituti elektr energiyasi va nasos stansiyalaridan foydalanish kafedrasi

2.1-Jadval 
Noan’anaviy va qayta tiklanadigan energiya manbalari 
Birlamchi energiya 
manbalari 
Energiyaning 
tabiiy 
о‘zgarishi 
Energiyaning texnikaviy 
о‘zgarishi 
Ikkilamchi iste’mol 
qilinadigan 
energiya 
Yer 
Yerning geotermal issiqligi 
Geotermal 
elektrstansiyasi 
Elektrenergiya 
Quyosh 
Atmosfera yog‘inlarining 
bug‘lanishi 
Gidroelektrostansiya-lar 
(bosimli va erkin oqimli) 
Atmosfera havosining 
harakati 
Shamolenergetik qurilmalari 
Dengiz oqimlari 
Dengiz elektrostansiyalari 
To‘lqinlarning harakati 
To‘lqin 
elektrostansiyalari 
Muzlarning erishi 
Muzli 
elektrostansiyalar 
Fotosintez 
Biomassadagi elektrostansiyalar 
Fotoelektr energiya 
Planetalar 
Suvning qalqib ko‘tarilishi 
Suvning qalqib ko‘tarilishi va 
tushishidagi elektrostansiyalar 

---

12 
2.2-Jadval 
 
Qayta tiklanadigan energiya manbalari (XEA) [42] 
 
An’anaviy QTEM 
Yirik gidroenergetikasi 
Biomassani to‘g‘ridan-to‘g‘ri yoqish energiyasi 
Noan’anaviy QTEM 
10 MVt gacha kichik gidroenergetikasi 
Quyosh energiyasi 
Shamol energiyasi 
Biomassa 
Geotermal energiyasi 
Okean energiyasi (suvning qalqib ko‘tarilishi, to‘lqin, oqim, 
issiqlik) 
Sanoat va kommunal chiqindilar 
Alternativ QTEM 
Atom energetikasi 
Vodorod energetikasi 
Termoyadro energiyasi 
 
2.3 Jadval 
XXchi asrda energiya resurslaridan foydalanish tuzilmasi (%) [29] 
 
Resurslar turi 
Yillаr 
1950 
1960 
1970 
1980 
1990 
2000 
Shamol, suvning qalqib ko‘tarilishi, 
daryolar, yerning issiqligi 
10 
8 
6 
6 
7 
7 
Quyosh 
0 
1 
2 
2 
2 
3 
O‘tin, o‘simliklar 
31 
29 
16 
9 
7 
15 
Ko‘mir, slaneslar 
39 
30 
27 
20 
14 
13 
Nеft 
12 
26 
40 
51 
51 
35 
Gaz 
8 
5 
7 
7 
10 
21 
AES 
0 
1 
2 
5 
9 
6 
TYAAS 
0 
0 
0 
0 
0 
0 
2.4-Jadval 
 
 
XXIchi asrda energiya resurslaridan foydalanish tuzilmasi (%) [29] 
 
Resurslar turi 
Yillаr 
2010 
2020 
2030 
2040 
2050 
2060 

---

13 
Shamol, suvning qalqib ko‘tarilishi, 
daryolar, yerning issiqligi 
7 
7 
8 
9 
9 
10 
Quyosh 
4 
5 
8 
15 
26 
34 
O‘tin, o‘simliklar 
10 
9 
12 
20 
14 
10 
Kumir, slanslar 
10 
10 
26 
20 
19 
14 
Neft 
47 
22 
11 
6 
3 
0 
Gaz 
14 
35 
15 
7 
4 
3 
АES 
8 
12 
20 
23 
25 
25 
TYAAS 
0 
0 
0 
0 
0 
4 
 
2.5-Jadval 
Yerdagi energetik resurslarni qazib chiqarishning yillik potensiali (kVt×soat yilda) 
 
Qayta tiklanadigan resurslar 
Zaxiralar- 
ning umumiy 
miqdori 
Qayta tiklanmaydigan 
resurslar 
Zaxiralar-ning 
umumiy 
miqdori 
Quyosh energiyasi 
580 000 000 
Tosh ko‘mir 
30 000 000 
Suvning qalqib ko‘tarilishi va 
tushishi energiyasi 
70 000 000 
Qo‘ng‘ir ko‘mir 
5 800 000 
Dengiz va okeanlarning 
issiqligi 
6 000 000 
Slanesli yoqilg‘i 
700 000 
Shamol energiyasi 
460 000 
Torf 
480 000 
Yog‘och yoqilg‘ilаr 
105 000 
Nеft 
223 000 
Gidroenergiya 
36 000 
Tabiiy gaz 
80 000 
Yerning ichki issiqligi 
15 000 
Yadro yoqilg‘i (uran, 
toriy) 
515 000 000 
Termoyadro yoqilg‘i 
Cheksiz 
zaxiralar 
 
1 kVt×soаt = 3,6 MJ 
2.3. Qayta tiklanadigan energiya manbalarining samaradorligi 
 
Qayta tiklanadigan energiya manbalaridan foydalanish samaradorligi ilmiy-texnik omillar 
asosida rivojlanadi. 
Qayta tiklanadigan energiya resurslarining tahlili 
Qayta tiqlanadigan energiya oqimlari atrof muhitda doimiy ravishda mavjuddir. 
Shuning uchun, qayta tiklanadigan manbalarga asoslangan 
energetika, yangi qayta 

---

14 
tiklanadigan energiya manbalarini yaratish deb maqsad qilib qo‘ymasdan, faqat mavjud 
bo‘lgan energiya resurslariga mo‘ljallangan bo‘lishi lozim. Qayta tiklanadigan manbalarga 
asoslangan energetikaning rivojlanishi uchun ularning resurs va quvvatini aniq belgilash 
zarur. Muntazam va uzoq muddatli kuzatishlar va energiya manbaining ko‘rsatkichlarini 
tahlil qilish asosida energiya resurslari aniqlanadi. Birinchi navbatda mavjud bo‘lgan energiya 
oqimi aniqlanadi, bundan kelib chiqqan holda, ushbu oqimdan energetik qurilmalarda 
foydalanish mumkin bo‘lgan qismi belgilanadi.