Aholi ijtimoiy himoyasida pensiya fondlari rolini

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
151 
w
www.oriens.uz
April
2021
 
 
kozda tutilgan xalqaro me’yorlarga mos ravishda amalga oshiriladi. Ushbu 
xujjatlarda, jamiyatning xar bir a’zosi davlat tuzilishi va resurslari miqdorida kelib 
chiqqan xolda, ijtimoiy ta’minot, inson qadriyatlari hamda shaxs erkinligi, iqtisodiy, 
ijtimoiy va madaniy soxalarda kamol topishini ta’minlanishi huquqiga ega ekanligi 
e'tirof etlgan. Xar bir inson, o'zi va oila a’zolarining hayot kechirishi uchun zarur 
boʻlgan daromad manbalaridan ixtiyoriysiz ravishda maxrum boʻlganda jamiyat 
tomonidan moddiy ta’minlanish va yordam olish huquqiga ega.
MUHOKAMA VA NATIJALAR. 
Aholining ijtimoiy ta’minoti borasida yuqorida bayon qilingan xalqaro 
tamoyillardan kelib chiqqan holda, O'zbekistan Respublikasi Konstitutsiyasining 39-
moddasida «Har kim qariganda, mehnat layoqatini yoqotganda, shuningdek 
boquvchisidan maxrum bolganda va qonunda nazarda tutilgan boshka xollarda 
ijtimoiy ta’minot olish huquqiga ega. Pensiyalar, nafaqalar, va ijtimoiy yordam 
boshqa turlarining miqdori rasman belgilab quyilgan tirikchilik uchun zarur eng kam 
miqdordan oz boʻlishi mumkin emas» ekanligi e’tirof etilgan
3
. Ko’zda tutilgan 
Ijtimoiy ta’minot tizimi, avvalambor, vaqtincha yoki doimiy ravishda mehnatga 
layoqatsiz kishilarga, nogironlarga, yetarli daromad manbayiga ega bo’lmagan 
qariyalarga, yosh bolalarga, yetim bolalarga va ayniqsa, ijtimoiy yordamga muhtoj 
oilalarga yordam beradi. Bugungi kunda bu kabi ishlar juda ham koʻpaymoqda, 
buning natijasida esa aholi ham davlat ham manfaatdor boʻladi. Hozirda 
O’zbekistondagi 3 millionga yaqin odam Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan 
tashqari Pensiya jamg’armasi orqali pensiya, nafaqa va kompensatsiya bilan 
ta’minlanmoqda. Bu umumiy aholining deyarli 10 foizini tashkil qiladi. Pensiya fondi 
sohada 3000 ga yaqin xodim ishlaydi. Bugungi kunda jamg’arma ijobiy moliyaviy 
natijalarga ega bo’lib, mamlakatdagi nafaqaxo’rlar va nafaqaxo’rlarga mablag’larni 
o’z vaqtida va to’liq etkazib berishni ta’minlaydi. Biroq, so’nggi yillarda dunyoda 
sodir bo’lgan siyosiy va iqtisodiy o’zgarishlar dunyoning deyarli barcha 
mamlakatlarida milliy pensiya tizimlarining moliyaviy barqarorligiga ta’sir 
ko’rsatadigan juda qiyin va tashvishli muammolarni keltirib chiqarmoqda. Hozirda 
respublikamiz bu muammolardan biroz yiroqda desak mubolagʻa boʻlmaydi. Lekin, 
siyosatchi va iqtisodchilar, ularning so’zlariga ko’ra, yaqin kelajakda biz butun dunyo 
kabi muammolarga duch kelamiz. Shu sababli, bugungi kunda dunyo mamlakatlarida 
pensiya ta’minoti tizimida yuzaga keladigan muammolarni chuqur va har tomonlama 
o’rganishimiz kerak degan hadik bilan aytilgan edi lekin tadqiqotlar natijasida 
bunday muammolarni juda osonlik bilan hal qilishdi. Hozirgi vaqtda milliy ijtimoiy 
himoya va ijtimoiy sug’urta tizimlariga ega bo’lgan dunyoning barcha 
3
O'zbekistan Respublikasi Konstitutsiyasining 39-moddasi 

---