Айдарбек тулепов ислом


«Оломонча маданият» - маънавият кушандаси


Download 7.76 Mb.
Pdf ko'rish
bet169/193
Sana16.11.2023
Hajmi7.76 Mb.
#1781476
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   193
Bog'liq
86. ИСЛОМ ВА АКИДАПАРАСТ ОКИМЛАР

«Оломонча маданият» - маънавият кушандаси
Карши уз вак,тида катъият ва изчиллик билан кураш 
олиб бормасак, турли зарарли сщимлар бизнинг юрти- 
мизга хдм шиддат билан ёпирилиб кириши, ёшла- 
римизни уз гирдобига тортиб кетишини, окибатда, 
уларнинг ота-она, эл-юрт олдидаги бурчи ва масъу- 
лиятини уйламайдиган, факат бир кунлик х,аёт билан 
яшайдиган худписанд кимсаларга айланиб к,олиши 
мумкинлигини тасаввур к,илиш к,ийин эмас».
Одоб-ахлок,, х,аё-ибо, ор-номус ва диёнат каби 
фазилатлар азалдан халкимиз маънавий оламининг 
ажралмас кисмига айланган. Бугунги глобаллашув 
шароитида «оммавий маданият» ник,оби остида ёшла- 
римизга турли ёт гояларни, маънавий тубанликларни 
таргиб этишга уринаётган к,абих, ниятлилар айнан ана 
шундай кдцриятларимизга болта уришга уринаётгани 
сир эмас.
Гарбда дин ва одобга зид булган карашларнинг 
купчиликка сингдирилиши ок,ибатида «оммавий мада­
ният» тушунчаси юзага келди. У гарчи «маданият» деб 
аталса-да, аслида, мазмун-мох^ятига кура, «оломонча 
маданият» чинакам маънавиятнинг кушандасидир. У 
куп шаклларда узини намоён этади. Масалан, заррача 
бадиий к,имматга эга булмаган нарса ва буюмларга 
юксак андоза тусини бериш; тагига к,иск,а матн ёки 
лукмалар битилган х,аёсиз матбаа-расм мах,сулот- 
лари; эх;тиросларга берилувчан шоу-бизнес вакиллари 
ва бошкдларни асоссиз кукларга кутариш; тусатдан 
уюштириладиган «кескин» томошалар ёхуд оммавий 
«кунгил очиш»ларни утказиш ва х,оказо.
Халк,имиз, айник,са, ёшларнинг ахлок,и ва маъна- 
виятига салбий таъсир курсатаётган «оломонча мада- 
ният»нинг баъзи куринишлари куйидагилар:
293


А йдарбек Тулепов. 
И слом ва ак.идапараст ок,имлар
Биринчиси, х,озир жах,он медиа бозоринингтуртдан 
уч к,исмини гарб телевизион дастурлари эгаллаган. 
Уларнинг тумтарок, мусикдлари, маъносиз ва гайри- 
табиий кушикдарига бутун дунё такдид к,илаётгани 
ачинарли х,ол, албатта. Бундай куринишлар ёшларни 
махдиё к,илиб, уз дом ига тортмок,да. Окибатда, 
айрим усмирлар уйда, мактабда ва хдтто йулда х,ам 
ана шундай зарарли нарсалар билан банд булишяпти. 
Асосий вазифа булган ук,иш, илм-маърифат олиш ва 
касб-хунар эгаллашга рагбатлари суст.
Иккинчиси, бугун гарбда аксарият ёшлар маъна- 
вияти таназзулга учраётгани аник,. Шунга карамай, 
айрим оммавий ахборот воситаларида уларнинг турмуш 
тарзи таргиб этилаётгани ажабланарли. Гарчи бундай 
вазият мамлакатимизда кузатилмаса-да, хотиржам 
булишга асос йук,. Ёшлар калбида бундай хунук х,олат- 
ларга вак,тида нафрат туйгусини уйготиш лозим.
Учинчиси, хорижда ишлаб чик,арилаётган андозасиз 
кийимлар ва уларда акс эттирилган маъносиз сузлар 
ёки ёвузликка чорловчи суратлар ёшлар онги ва 
феълига билмаган х,олда салбий таъсир утказади. 
Масалан, хорижда тайёрланган кийимлардаги «killer» 
(к,отил), «danger» (дахднат) каби сузлар ва хдёсизлик ёки 
ёвузликни ифода этувчи манзараларнингтуб мох^ятига 
эътибор каратишимиз керак. Акс х,олда, фарзандларда 
зулм, зуравонлик ва жонга касд килиш каби иллатлар 
оддий х,олатга айланиб колиши мумкин. Бундан 
ташкари, чет эл жангари фильмларидаги шафк,атсизлик, 
вах,шийлик лавх,алари ёки к,отиллик туш ирилган 
видеотасмаларни болалар куриши, улар онгига ножуя 
таъсир килиб, уларда муаммоларни шундай аянчли х,ал 
этиш х^сси уйгонади.
294



Download 7.76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   165   166   167   168   169   170   171   172   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling