Ajratilgan rezbali birikmalarni chizish

2.2 REZBALI BIRIKMALAR TURLARI, ISHLATILISH SOHALARI
 Ma’lumki, mashinalar detal va uzellardan tashkil topib birikmalar vositasida 
yig’iladi. Birikmalar esa ajraladigan va ajralmaydigan turlarga bulinadi. 
Ajralmaydigan birikmalar, bu shunday birikmalarki, bunda mashina 
uzellarini ayrim qismlarga ajratish uchun, birikma elementlarini sindirish va 
yig’ish jarayonida bu ish yuzasini qayta ishlash kerak bo’ladi. Parchin mixli, 
payvand hamda detallari uzaro tig’izlik bilan o’tkazilgan birikmalar shunday 
birikmalar Hisoblanadi. 
Rezbali, shponkali, shilitsli birikmalar ajraladigan birikmalar bulib, bunda 
uzellar detallarga ajratilganda detalning ishchi qismiga shikast yetkazilmaydi. 
Mashinalarning yaxshi ishlamasligi, muddatdan oldin ishdan chiqishi, ishlash 
jarayonida shovqinning oshib ketishiga undagi birikma sifatining pastligi (sifatli 
mahkamlanmaganligi, payvandlanmaganligi, birikma uchun material noto’g’pi 
tanlanganligi va x.k.) sabab buladi. 
Birikma elementlari asosan mustahkamlikka Hisoblanadi. Bunda birikma 
elementlarining mustahkamligi biriktirilayotgan detallarning mustahkamligi bilan 
bir xilda bulishiga erishish kerak. 
Ajraladigan birikmalar turlari 
 
 
 
 
 
 
 
Ajraladigan birikmalar
Boltli
birikma
Shponkali 
birikma
Shlitsali 
birikma
Prizmatik 
shponkali 
birikma 
Sigmentli
shponkali 
birikma 
Silindrsimon shponkali 
birikma 

---

21 
Ajraladigan birikmalarning eng ko’p tarqalgan turi rezbali birikmalardir. 
Bolt, vint, shpilka xususiy xollari bulib, mashinalarning ular vositasida yig’ilgan 
uzellari kerak bulgan vaqtda ayrim detallarga ajratilishi va yana qayta yig’ilishi 
mumkin. 
Rezbali birikmalarning afzalliklari shundan iboratki, ular nisbatan katta 
yuklanish ta’sirida yetarli darajada ishonchli ishlaydi; ularni ajratish va yig’ish 
oson; nisbatan arzon, barcha o’lchamlari standartlashtirilgan.