Аl вukhari university nodavlat oliy ta’lim muassasasi
Tushuncha predmetning eng muhim xususiyatni aks ettiruvchi tafakkur shakli. U
Download 1.22 Mb.
|
Аl вukhari university nodavlat oliy ta’lim muassasasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Umumbashariy
- Vatanparvarlik
- Verifikatsiya
- Volyuntarizm
|
Tushuncha predmetning eng muhim xususiyatni aks ettiruvchi tafakkur
shakli. U Ulug‘vorlik inson manaviy faoliyati, tabiat hodisalari, jamiyat ijtimoiy munosabatlarining estetik va axloqiy mezonlar asosida namoyon bo‘ladigan tushuncha. Umumbashariy jahondagi barcha mamlakatlarga taalluqli muammolar muammolar Urug’, qabila, jamiyat etnik birliklarining shakllari elat, millat Usul o’rganilayotgan ob’ektni tadqiq etish yo’llari Utilitarizm foydalikni aql-odob mezoni deb hisoblaydigan yo’nalish. V Vaqt borliqning mavjudlik shakllaridan biridir. Vaqt hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini, rivojlanishini ifodalaydigan atama. Vatanparvarlik bir ijtimoiy guruhga mansub bo‘lgan insonlarning o‘z tarixini, tili, madaniyati, urf – odatlarini, milliy obro‘si, qadr – qimmatini bilish, hurmat qilishi, ularga tayanishi, boshqa xalqlarning ham obro‘ – etiborini, manfaatlarini hurmat qila bilishini ifodalovchi manaviy fazilatdir. V. insonning o‘z Vataniga muhabbatini, uni asrab-avaylashga bo‘lgan ishtiyoqini anglatuvchi axloqiy tushuncha. Veda qadimgi hind yozma yodgorligi.Vedalar eramizdan bir yarim ming yil oldin yozilgan bo’lib, mutaassib dindor hindu uchun oliy muqaddas ilm va bashorat kitobidir. Hindular «Veda»ni oliy tangri Braxma tomonidan aytilgan so’zlar deb biladi. «Veda»da hindularning qadimgi tarixi, iqtisodiyoti, dini, falsafasi, axloq va nafosatiga oid fikrlari aks etgan. «Veda»lar bizgacha to’rtta to’plam (samxitlar) sh aklida yetib kelgan. Bular — «Rigveda», «Samaveda», «Yajurveda», «Adharvaveda»dir. Verifikatsiya hissiy ma’lumotlar asosida sinab ko’rish, kuzatish Vijdon manaviyatdagi tasir doirasi nihoyatda keng tushunchalardan biri. V. – Z. Froyd tabiri b-n aytganda, alo men, men ustidan nazorat o‘rnatib, uni boshqarib turuvchi ikkinchi bir, YUqori darajadagi men. Agar uyat hissi insonning tashqi, jamiyatga bog‘liqligidan kelib chiqsa, V. uning ichki o‘zo‘ziga bog‘liqligini namoyon etadi. Bu ichki bog‘liqlik tashqi bog‘liqlikka nisbatan teran va doimiydir: uyat malum bir vaqt ichida odamning o‘z nojo‘ya harakati tufayli yuzaga kelgan o‘ng‘aysizligi bo‘lsa, V. azobi, bu oddiy o‘ng‘aysizlik emas, balki qalbdagi, odamdagi odamiylikka e’tiqodning faryodi, talabi; uni qondirmas ekansiz, hech qachon azob to‘xtamaydi. Volyuntarizm iroda borliqning eng oliy ko‘rinishi deb qarovchi falsafiy oqim. Iroda volyuntarizmda tarixiy jarayonlarning obektiv qonuniyatlariga rioya qilmasdan, jamoatchilik bilan hisoblashmasdan o‘zboshimchalik bilan o‘z hohish– irodasini hamma narsadan ustun qo‘yadi. Voqelik qonuniyatlarga asoslangan rivojlanishning namoyon bo’lishidir. Imkoniyat va voqelik kategoriyasini ham, bilishning umumiy mantiqiy tamoyillariga ko’ra, boshqa kategoriyalar bilan bog’liqlikda tahlil qilish muhim ahamiyatga ega. Download 1.22 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|