20. Biznes tsikli
biznes tsikli iqtisodiy vaziyatning ikkita bir xil holati orasidagi vaqt oralig'i deb ataladi.
Iqtisodiy (biznes) sikl— bir necha yillar davomida iqtisodiy (tadbirkorlik) faollik darajasining ko‘tarilishi va tushishi. Bu iqtisodiy vaziyatning ikkita bir xil holati o'rtasidagi vaqt davri.
Biznes tsikllari- qayta-qayta qisqarish (retsessiya, turg'unlik, tushkunlik) va iqtisodiyotning kengayishi (ko'tarilish) dan iborat bo'lgan iqtisodiy faoliyatning tebranishlari (kon'yunktura). Tsikllar davriy, lekin odatda tartibsiz.
Biznes tsikllari quyidagi muhim ko'rsatkichlar bilan tavsiflanadi:
tebranish amplitudasi- tsikl davomida indikatorning eng katta va eng kichik qiymati o'rtasidagi maksimal farq.
tsikl vaqti- tadbirkorlik faoliyatining to'liq o'zgarishi sodir bo'ladigan vaqt davri.
Davomiyligi bo'yicha tsikllar quyidagilarga bo'linadi:
qisqa tsikllar iste'mol bozorida iqtisodiy muvozanatning tiklanishi, ulgurji narxlarning o'zgarishi va firmalar zahiralarining o'zgarishi bilan bog'liq. Ularning davomiyligi 2-4 yil;
o'rtacha tsikllar korxonalarning investitsion talabining o'zgarishi, ishlab chiqarish omillarining uzoq muddatli to'planishi va texnologiyani takomillashtirish bilan bog'liq. Ularning davomiyligi 10-15 yil;
uzoq tsikllar (to'lqinlar) kashfiyotlar yoki muhim texnik yangiliklar va ularni tarqatish bilan bog'liq. Ularning davomiyligi 40-60 yil.
21. Ishsizlik: ta'rifi, turlari, oqibatlari
Ishsizlik- mamlakatda iqtisodiy faol aholining bir qismini tashkil etuvchi, yollanma ishlashga qodir va xohlovchi, lekin ish topa olmaydigan shaxslarning mavjudligi.
Turlari:
majbur- xodim ma'lum bir ish haqi darajasida ishlashga qodir va xohlasa, lekin ish topa olmaganida yuzaga keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
