Ańlatpalí oqíW Ózbekistan respublikasi joqarí HÁm orta arnawlí TÁlim ministrligi

TEKST ÚLGILERI


ABDULLA QAHHOR

“Sarob” tan

«O'rtok, Saidiy! Mekeme xizmetkerlerimizdiń abaysızlıǵı arqasında bolsa kerek, qalatuǵın materiallar arasına túsip ketken «Oypatlıq» bas betlı qosıqıńız. «qalandar» bas betlı gúrrińńizdi keshikib bulsa da gezekke quydıq. Sol eki shıǵarmasıńız maydanınan mekemege bir kirip shıǵıwıńız suraladi.
Joralıq calomi menen:
Genje»
Saidiyning gewdesin qaltıratpa bosdi, bul qaltıratpa kórikuvdanmi, qápelimde sevinchdanmi ekenin ózi de bilmas edi. Ol xatni eki-úsh qayta uqigandan keyin, ózin az ǵana basıp alıp, átirapına
qaradi, názeridi, pútkil buyımlar tusi ózgergen, kulip turǵanday ko'rinar edi. Saidii abırjı shıgarlıqǵa jabıwıp aqırı eson-omon onıń ústine shıqqanday uf tartdı -de: «Álem jaqsı. Turmıs gózzal. Nátiyjesiz, miynet bolmaydı ». dedi.
Ol qapın jawıp pechkaga súyendi, keyininen, pal'tosini sheship karavotga upg'umdu-de, karavot janına bardı, onıń astından jurnallardı aldı hám tiz cho'kib hámmesin betlay basladı ; jurnallardıń muqabası daǵı litograf buyoqlarining hydi, nechuk bolıp tabıladı. murınına xosh keler, onı kózaba iyisler edi.
Saidii sol kúni keshgeshe ójirede ivirsib awqatqa da barmadi: keshesi ójireni jaqsıchlab yigishtirdi. kitaplardı qaytaldan terdi, xatni appaq qoGoz yoiilgan stolning bir shetine qoyıp. qosıq hám gúrrińlerin kóshirip qoyǵan dápterin uzaq betlab o'tirdi; qandayda zat jazıwǵa urınǵan edi, sıra baslay almadı ; qandayda zat uǵıwdı bolsa sıra qálemes edi.
Saidiy azanda hawlıǵıwǵa tústi: xamda eger qosıq bilap gúrriń basıw ushın gezekke quyilgani ashıq, aytilsada jazıwshılıq jumısı naziriga bir tilsim bolıp kóringeni ushın buǵan tolıq isenip yetmas edi. Ol Genjediń kim hám qanday adam zkanini bilmaydi. Kim biladi, bálki ol kózkóreki sonday xat jazǵan bolıp tabıladı: barsa yamasa urıwıb berer, yamasa «shoir bolmaǵan bir sen qalǵan eding, jaqında arza hám qararlar da qosıq menen jazılatuǵın boladı! » dep kupchilik ishinde usal eter. Barmay qo'ya qalsa -ne?
Saidiy harholda barıwǵa qarar berdi, biraq júregi arqasına urib, azanǵı shay da qilolmadi, nan awızında aylanadı. tap bir zat tóbeog'idan bug'ib turǵanday. yutolmaydi.
Saidiy jurnal mekememesine yetguncha ózin ózi eskertip bardı : «Xoy bala, tiykarı, qashan bolsa -de. ámelge asıw umidida shınıǵıwingni etip yuraversang bo'lar edi. Endi-ku. barıwǵa barayotirsan, co'lib qaytıwdı bir mártebe moynıngga alıp qoy! »
Pútkil qıyınshılıq qovog'ini salıp turǵanday kóringen basqarma jayı bosaǵasınan ótiwde boldı, yulakka kirgeninen keyin ózin ózine isenimli tutdi, hátte eki tárepdegi qatar ketken qapılardıń birinen shıqqan ullısifat bir adamnan Genjediń qaysı úyde ekenin tartinmai soradı, sonday batırlıq menen qapın ashıp kirdi Kiraverishda ońǵa quyilgan eziliwqina stol janında bir jigit o'tirar edi. Úydiń tórindegi. kóriniste úlkenlew adamdıń ornı kóringen stol ústinde dáste-dáste qaǵaz jatar, biraq iyesi joq edi. Haligi jigit basın kóterip, Saidiyga
bir qaradi-de. Taǵı óz jumısı menen gúmira boldı. Saidiy onı teńidi. Ol bir waqıt barǵanı jazıwshılar májilisinde tayaqlanǵan, beobro' etilgen jigit edi. Saidiy tuwrı sersavlat stol janına barıp kutdi. Azǵantaydan keyin pákene, domalaq, buyni úlken, júzi isikinqiragan. quwarǵan bir jigit kirip, Saidiyning aftiga da qaraiay, stolga utirdi hám qaǵazlardı titkilay ketti. Saidiy talay kutdi. Bul adam basın kutarib qaramagandan sung, aste:
—Urtoq Kenj a siz bolasızba? — dep suradi.
Sonda da bul adam Saidiyning júzine qaramay juwap berdi:— Áne ol kisi!
Saidiy burılıp ketti. Genjediń aldına bardı. Genje islep turǵan jumısın bir shetke jıljıtıp, Saidiyga qaradi hám cvpaiugani qul uzatdı.
—Siz Rahimjon Saidiymi? Jaqsı. qáne o'tiring!
Saidiy o'tirdi. Genje stolning tartmasidan Saidiyning qo'lyoz. málerin aldı.
— Bul sizdiń birinshi shıǵarmaliringizmi yamasa ilgeri de jazıp yurar edingizmi?
— Sol... Onsha -muncha shınıǵıw etip juremen. Bir-ekewin jibergen edim.
— Hár eki shıǵarmasıńız da basıwǵa yaraydi. biraq ikkovida da, atap aytqanda qosıqta, meniń biliwimcha, anaǵurlım kemshilikler bar. Men bulardıń aytay, qáleseńiz házir, shy jerdiń uzida, bolmasa keyinirek asıqpay talqılaw etip kuring. Eger tuwrı bolsa — ózimiz hám basqa joralardıń járdemi menen dúzetarmiz.
Dunyada kisin yayratadigan zatlardıń esabı yuq. biraq bulardıń hámmesi uwlı zatlı sóz. órtlı qamshı kutgan kisiń tárepinen bolǵan sıpayıshılıqǵa yetarmikin? Genje «mumtoz shayırlar”dan emesligin Saidiy bilse de, harholda. odan uwlı zatlı sóz, órtlı qamshı kutgan zdi.
— Jazǵan zatlarım máslahát beriwge arzıytuǵın bolsa, taǵı siz kómek wáde qılsańız suyunaman... Saidiy onıń qosıq haqqında bergen máslahátların maqulladi, biraq ishinde úyler edi: «Bul jumsaqlıq, shıyrın sózlıq menen adamdıń adabini beretuǵın xilidan kórinedi. Házirgina eki shıǵarmanı da jaramlı degen edi. Álpayımlıq menen qosıqtı chiqitga shıǵardı. Endi gúrrińni de aste qolıma qaytarıp beredi-g'oy! »
— Gúrrińńiz jaqsı, biraq notamom, — dedi Genje.
— Uzbek qızınıń jaman turmısın ustalıq menen kórsetken bolsańız da, usınıń menen jetkiliklilanmaslik kerek zdi. Biz bolajaq jazıwshılar, turmıstıń batpaq jerlerinigina emes, odan shıǵıw yullarini da kórsetiwimiz kerek. Sol sebepli men gúrrińngizga bir bap qosedim. Oqıp beremen, razı bulsangiz — sonday, bolmasa, aslicha bosilar.
Bul bap gúrrińgagina emes, Saidiyning ózine de jan kirgizdi.
— Bilesizbe, Genje ájaǵa, — dedi Saidiy, — sol gúrriń basılıp shıqsa qansha quwanıwımdı kóz aldıńizge keltira alasızba? Házir men odan neshe hucca artıq sevindim. Gúrriń basılıp shıqqanda men tek onıń basılǵanına kuvonar edim, tek. Sol gúrrińni ońlaw ushın qansha waqıt, taqat hám miynetti ayamaganingiz maǵan basqa bir shadlıqtan bildirgi beredi: sonday eken, jazaversam boladı, sonday eken, máslahát hám kómek beriwge arziyman, sonday eken, adamlar shıǵarmasımdı kórip «orzuga ayıp joq», yamasa bulmasa «notavon ko'ngil», dep kulmaydi.
Genje kuldi.
— Sonday eken, sol bobga rozisiz?
— Dos sıpatında járdemińiz ushın minnetdarlıq bildiriwden basqa sózim yuq.