Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Ҳокимиятни ғарблаштириш – 90-йилларда Шарқий Европада 
ҳокимиятни ғарблаштириш иши ниҳоясига етди. Ўз миллий 
қиѐфасини ва профессионаллигини йўқотган ҳукмрон элита ўзини 

---

519 
ўз халқи эмас, балки “гуллаѐтган Ғарб” билан бир деб қарайди.
Ҳудуд давлат ривожининг стратегик ресурси – Буни географик 
маънода эмас, балки кўп ўлчамли коммуникация маконининг юксак 
энергетика зонаси сифатида тушуниш керак. Бу ерда ҳудуд ўлчами, 
инсоннинг жисмоний ва ақлий кўрсаткичлари эмас, балки 
геосиѐсий, геоиқтисодий, социомаданий, социопсихологик ва 
бошқа маконлар, ҳудуддаги ўзаро таъсир энергетикаси асосий 
мезон бўлиб хизмат қилади. Ҳар бир мамлакат потенциал равишда 
бундай ресурсга эга. Бироқ пассионарларнинг сиѐсий иродаси
мазкур жой ва ижтимоий замон учун характерли компонентлар 
орасидаги уйғун нисбатни аниқлашга қобил бўлган жойдагина бу 
ресурслардан фойдаланишга муваффақ бўлинади. Бу эса юнонлар 
томонидан кашф этилган сиѐсат санъати демакдир. Инсонларни 
бошқариш санъатида сиѐсий донолик ақлнинг юқори даражада 
тиғизлашуви натижасидир. 
Ҳудуд коммуникативлиги – Табиатдаги (қуруқлик – океан 
соҳил зонаси, ѐриқларнинг сейсмик фаол зоналари, Заварницкий-
Беньѐф зонаси, атмосфера жабҳалари ва б.) ва инсон томонидан 
яратилган (цивилизациялар ва катта дарѐлар, денгиз бўйлари, ярим 
чўллар, Сахель, воҳалар) кўп ўлчамли комммуникация маконининг
энергияга 
бой 
чегараларининг 
тиғизлашуви. 
Геосиѐсий, 
геоиқтисодий ва цивилизациялараро ҳудудлар мавжуд. Евроосиѐ 
цивилизациялари (Евромар) ва Жаҳон океанининг соҳил зонаси 
(Денгизмар) ҳудудлари Ернинг йирик объектларидир. 
Ҳудуд коммуникативлиги концепцияси – Кўпўлчамли Катта 
маконлар назариясида баѐн этилган коммуникация маконининг 
ҳудуд энергетикаси ҳақидаги тасаввурлардан иборат. Реал ҳаѐтда 
табиий, 
сиѐсий, 
иқтисодий, 
социомаданий 
ва 
ахборот 
коммуникация соҳалари географик маконда бир-бирига мос 
келмайди. Улар устма-уст қалашиб, бунѐдкор ѐки вайрон этувчи 
энергетика қувватига эга ҳудуд зоналарини вужудга келтиради.