Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti differentsial tenglamalar kafedrasi
Download 8.22 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Teorema: 3.8 (3.12) dagi
- funksiya M 0 nuqtada uzluksiz bo’ladi. Isbot
- 3. Dirixlening ichki masalasini Fredgolmning 2-chi turdagi integral sistemasiga keltirish.
- 4. Teorema 3.9 (
- ga ega bo’ladi.
- Teorema 3.10 (Yagonalik teoremasi).
- 1.3.4. Kartochkalar uchun testlar
- 1.4.2. “Insert” texnikasi qoidalari
2. Potensiallar xossalari. Endi zichligi 1 ga teng bo’lgan potensial ifodasini bilgan holda bizning boshlang’ich potensialimizning ba’zi xossalarini chiqaramiz. Buning uchun quyidagi ta’rif kerak bo’ladi. Ta’rif l P dl M P F ,
158
Integral L M 0 nuqtada tekis yaqinlashuvchi deyiladi, agar 0 0 M V −M
0
nuqtaning atrofii va L l yoy shunaqakim,
l P dl A P F , integral 0 M V A
yaqinlashuvchi bo’lsa va P l dl A P F , . Quyidagi teoremadan isbotsiz foydalanamiz. Teorema: 3.7 M P F , funksiya M P hamma nuqtalarda uzluksiz bo’lsin. Shunda
l P dl M P F , integral tekis yaqinlashadigan nuqtalarda uzluksiz funksiyadan iborat bo’ladi. L chegarada M 0 nuqtani olib M u M f M u e 0 funksiyani ko’rib chiqamiz. Teorema: 3.8 (3.12) dagi
P f funksiya M 0 nuqtada uzluksiz bo’lsa
M u M f M u e 0 funksiya M 0 nuqtada uzluksiz bo’ladi. Isbot:
L P L L P P e dl рмр n MP P f P f dl рмр n MP M f dl рмр n MP P f M u M f M u , cos , cos
, cos
13 . 3 0 0
Bizning funksiyamiz uzluksizligidan 0 M
0 nuqtaning shunday atrofi mavjud ekanligi kelib chiqadi. U yerda
m f P f
Demak markazi M 0 nuqtada bo’lgan qutb koordinatalariga o’tib biz tomonimizdan egri chiziqga qo’yilgan shartlarda
2 , cos 0 0 L L L P d d M f P f dl рмр n MP M f P f
hosil qilamiz. Teorema isbotlandi. Endi
M u P funksiya uchun (3.15) formuladan foydalanib teorema da’vosini hisobga olib
funksiya M 0 nuqtadagi ko’rinishi 0 M f M u e
fnksiyaningg ko’rinishiga teng ekanligini hosil qilamiz. Biz birinchi natijani hosil qildik. 1.Natija M u М u D M M M ich 0 lim 0
M u М u D M M M tash 0 lim 0
Shunda ; lim
0 0 0 M f M u М u D M M M ich 0 0 0 lim M f M u М u D M M M tash Shunday qilib, potensialni konturda shunday tasvirlash mumkin. 159
2 0 0 0 М u М u M u tash ich Natija 2. agar
P f funksiya L uzluksiz bo’lsa, u(M) funksiya L M uzluksiz bo’ladi. Isbot. Biz konturda
M M u M f M u M f M u M f e e 0 ; Uzluksiz funksiyaga ega bo’lamiz. Shunda u(M) funksiya quyidagi ko’rinishga keladi.
M M f M u 3. Dirixlening ichki masalasini Fredgolmning 2-chi turdagi integral sistemasiga keltirish. Dirixlening ichki masalasini E 2 da qaraymiz.
. , , , 3 ; , ; 0 , 2 ; , 1
y x y x y x u D y x y x u D C y x u
Yechimnm ikki qatlam potensialli ko’rinishda izlaymiz.
u
n MP P f L , cos
Bo’lsin. Shunda birinchi shart bajariladi.
funksiyani o’zgartirib ikkinchi va uchinchi shartlarni hosil qilamiz.
, , ; , L M M u D M M u M u ich
Yangi funksiya kiritamiz. Bu yerda
. lim
A u M u D A D A tash
Hosil qilingan funksiya D da garmonik bo’lishini tekshirish oson. Uchinchi shartni hosil qilish uchun 3.8 teoremadagi birinchi natijadan foydalanamiz. Shunda
L M M dl рмр u MP P f M f L M M M u L M dl рмр u MP P f M f M u L P внут L P внут , , cos
, ; , , cos
(3.16)
Hosil bo’ladi. Hosil qilingan tenglama f(P) funksiyaga nisbatan fredgolmaning ikkinchi turdagi integral tenglamasi deyiladi. Keyingi teoremani isbotsiz qabul qilamiz. 4. Teorema 3.9 (Fredgolm alternativasi ). Agar bir jinsli integral tenglama (3.16)(ya’ni
0 M ) faqat 0li yechimga ega bo’lsa shunda va faqatgina shu holda fredgolmaning ikkinchi turdagi integral tenglamasi yagona uzluksiz yechim
L C M
ga ega bo’ladi. Bu teoremadan foydalanib Dirixlening [3.5] masalasining yechimi yagonaligini isbotlaymiz. Ta’rif. Biz L konturda har qanday ikkita nuqtani olganda shu nuqtalarni birlashtiruvchi kesma butunligicha kontur ichida yotsa, bu kontur qa’tiy qavariq deb ataladi.
D soxa qa’tiy qavariq (L qa’tiy qavariq kontur) bo’lsin. Shunda Dirixlening 3.5 ichki masalasi istalgan L dagi uzluksiz
M funksiya uchun yagona yechimga ega. Isbot 160
Fredgolmaning boshqa holiga muvofiq
L P L M dl рмр n MP P f M f ; , 0 , cos (3.17) Faqat 0 li yechimga ega ekanligini isbotlash etarli. Shunday
0
nuqtani olamizki unda M f M f L M max
0 bilamizki zichligi 1 ga teng bo’lgan potensial formulasi 3.15 ga muvofiq
P L M dl р рм n P M M f M f ; , , cos
0 0 0 0 0
Bundan tashqari M f 3.17 ning yechimi bo’lgani uchun
L P dl р рм n P M P f M f ; 0 , cos
0 0 0
bo’ladi. Hosil bo’lgan tengliklardan
P dl р рм n P M M f P f ; 0 , cos
0 0 0 hosil qilamiz. L P P f M f M 0 0 : ta’rifdan hamda
, cos
0 0
dl d р рм n P M ekanligidan ham foydalanib
P P f M f 0 0 hosil qilamiz. P=M 0
0 0 0
M f
hosil qilamiz. Teorema isbotlandi. 1.3.2-а. Frontal so’rov uchun savollar 1. Ikkilangan qatlam potensiali? 2. Dirixlening ichki masalasi? 1.3.2-b. Blits-so’rov uchun savollar 1. Potensiallar xossalari?
1. Fredgolm alternativasi? 2. Yagonalik teoremasi? 1.3.3. Mustaqil ish uchun topshiriqlar takrorlash va mashqlar: takrorlash, o’z-o’zini tekshirish, tahlil, qayta ishlash, mustahkamlash, eslab qolish, chuqurlashtirish; yangi materiallarning mustaqil o’zlashtirish: yangi adabiy va internet materiallar, konspekt qo’shimchasi; mustaqil iboralar tuzish; ilmiy xaraktyerdagi ishlar: muammoli holatlar, testlar, savollar, topshiriqlar tuzish; topshiriqlarni bajarish.
161
Prezentatsiya
1. Saloxiddinov M.S. Matematik fizika tenglamolari. T., «O’zbekistan», 2002, 448 b. 2. Mixlin S.G. Kurs matematicheskoy fiziki. M, 1968, 3. Sobole» SL. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1966. 4. Bisadzs L.V. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1976. 5. Bisadze A.V., Kalinichenko D.F. Sbornik zadach po uravneniyam matematicheskoy fiziki. M. 1977.
1. Tixonov A.P., Samarskiy A.A. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1968. 2. Koshlyakov B.C., Glipsr E.B., Smirnov M.M. Osnovnыye differensialnыye uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1962. 3. Vladimirov B.C. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1981. 4. Polojii G.11. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1964. 5. Petrovskiy I.G. Leksii ob uravneniyax s chastnыmi proizvodnыmi. M., 1961. 6. Mixlnn S.G. Leksii po lineynыm integralnыm uravneniyam. M. 1959. 7. Smirnov M.M. Sbornik zadach po uravneniyam matematicheskoy fiziki. 8. Budak B.M., Samarskiy A.A., Tixonov A.N. Sbornik zadach po
Hech qanday o’zaro baholash va tanqid; Taklif etilayotgan g’oyalarni baholashdan o’zingni tiy, hatto ular fantastic va iloji yo’q bo’lsa ham – hammasi mumkin; Tanqid qilma – hamma aytilgan g’oyalar birhirda; Bayon qiluvchi gapini bo’lma; Izoh berishdan o’zingni tiy; Maqsad bu - miqdor; Qancha g’oyalar ko’p bo’lsa chuncha yaxshi: yangi va zarur g’oya tug’ulishi imkoniyati ko’proq
Agar g’oyalar takrorlansa o’ksinma, Tasavvo’ringga erk ber; 162
Senda yaralgan g’oyalarni tashlama, agal ular sening nazaringda qabul qilingan sxemaga tegishli bo’lmasa ham; Bu muammo aniq usullar bilan yechiladi deb o’ylama. 1.4.2. “Insert” texnikasi qoidalari Matndi o’qib, ularda savollat tug’dirayotgan joylarni, ularni bilimlariga mos kewlayotgan va mos kelmayotgan joylarni qalam bilan belgilab qo’yiladi; “Insert” jadvalini quyidagi belgilashlar bilan to’ldirish: Agar «!» bo’lsa siz o’z bilimingizga yoki siz o’ylagan fikrga to’g’ri kelayotganini o’qiyapsiz; Agar «–» bo’lsa siz o’z bilimingizga yoki tyo’g’ri deb o’ylaganingizga mutlaqo zid bo’lganini o’qiyapsiz; Agar «+» bo’lsa siz o’qityotganingiz siz uchun yangilik; Agar «?» bo’lsa, siz o’qiyotganingiz siz uchun tushunarsiz yoki siz bu savolga yanada ko’proq ma`lumotlar olishni istaysiz. 1.4.3. Guruhlarda ishlash qoidalari Hamma o’z do’stlarini tinglashi kerak, unga yaxshi munosabatda bo’lib hurmar ko’rsatishi kerak; Hamma aktiv harakat qilishi lozim; berilgan topshiriqqa nisbatan birgalikda va javobgarlik bilan ishlashi kerak; Har kim o’ziga kerak paytda yordam so’rashi kerak; Har kim undan yordam so’ralganda yordam ko’rsatishi kerak; Guruhning ish natijalarini baholashda ishtirok etishi lozim; Biz bir kemadamiz, o’zgalarga yordam berib o’zimiz o’rganamiz, shuni har kim tushunishi lozim;
|
ma'muriyatiga murojaat qiling