Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti differentsial tenglamalar kafedrasi
Download 8.22 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Mixlin S.G. Kurs matematicheskoy fiziki. M, 1968
- Koshlyakov B.C., Glipsr E.B., Smirnov M.M. Osnovnыye differensialnыye uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1962.
- Petrovskiy I.G. Leksii ob uravneniyax s chastnыmi proizvodnыmi. M., 1961.
- O’quv mashg’ulotlar rejasi
- O’quv mashg’ulotlar maqsadi
- O’qitish texnologiyasi
- O’quv faoliyati natijalari
- 1.2 Amaliy mashg’ulotning xronologik xaritasi. 1 bosqich. O’quv mashg’ulotlarga kirish (10 daqiqa);
- 2 bosqich. Asosiy qism (60 daqiqa);
- 3 bosqich. Yakuniy qism(10 daqiqa)
- 1.3 O’quv-uslubiy qo’llanma
O’quv mashqlar –misol va masalalarni eching –teoremani isbotlang –shu mavzuni nazariyasini o’qib oling
Xususiy xosilali differensial tenglamalarni umumiy yechimini toping: 1. ). ( ) ( ) , ( 2 1 y C x C y x u 2.
). ( ) ( 2 2 ) , ( 2 1 2 2 y C x C xy y x y x u
3. . ) ( 2 12 ) , ( 2 1 2 4 y C y xC yx x y x u
4. ). ( ) ( ) , ( 2 1 x C x yC e y x u y x
5. ). ( 1 ) ( ) , ( 2 1
C x x C y x u 6.
). ( ) ( ) , ( 2 1 2 y C e x C y x u y 7.
. ) ( ) ( ) , ( 5 2 1
e y C x C y x u 8.
). ( ) ( ) , ( 2 1 2 y C x y C x y x u
9. ). ( ) ( ) , ( 2 1 2 x C y C y x y x u
10. ). ( ) ( ) , ( 2 1 x C e x C y x u y 11.
). ( ) ( 6 2 ) , ( 2 1 3 2 x C x yC y xy y x u
12. ). ( ) ( ) , ( 2 1 3
C y xC x y x u
169
Tavsiya etiladigan adabiyotlar Asosiy 11.
Saloxiddinov M.S. Matematik fizika tenglamolari. T., «O’zbekistan», 2002, 448 b. 12.
Mixlin S.G. Kurs matematicheskoy fiziki. M, 1968, 13.
Sobole» SL. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1966. 14.
Bisadzs L.V. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1976. 15.
Bisadze A.V., Kalinichenko D.F. Sbornik zadach po uravneniyam matematicheskoy fiziki. M. 1977.
170
19.
20.
Koshlyakov B.C., Glipsr E.B., Smirnov M.M. Osnovnыye differensialnыye uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1962. 21.
Vladimirov B.C. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1981. 22.
Polojii G.11. Uravneniya matematicheskoy fiziki. M. 1964. 23.
Petrovskiy I.G. Leksii ob uravneniyax s chastnыmi proizvodnыmi. M., 1961. 24.
Mixlnn S.G. Leksii po lineynыm integralnыm uravneniyam. M. 1959. 25.
Smirnov M.M. Sbornik zadach po uravneniyam matematicheskoy fiziki. 26.
Budak B.M., Samarskiy A.A., Tixonov A.N. Sbornik zadach po matematicheskoy fizike. M. 1972. 27.
Vladimirov 13.S, Mixaylov V.P. i dr. Sbornik zadach po uravneniyam matematicheskoy fiziki. M. 1974. Mavzu bo’yicha yangi tushunchalar uchun savollar.
1. Xususiy xosilali differensial tenglama ta’rif bering. 2. Kvazichiziqli differensial tengalama qanday ko’rinishga ega? 3. Xususiy xosilali differensial tenglama tartibi deb nima aytiladi. 4. Kvazichiziqli differensial tengalama umumiy yechimi to’g’risidagi teoremani keltiring. 5. Bir jinsli tenglamaning yechimi to’g’risidagi teoremani keltiring. 6. Ikkinchi tartibli xususiy xosilali tenglama qachon chiziqli deyiladi? 7. Matematik fizik tenglamalar kursi uchun xarakterli belgilashlarni keltiring.
qullanma vositasi bilan amaliy mashg’ulotlar. O’quv mashg’ulotlar rejasi: - tarqatma materiallar tayyorlash. - o’quv masalalari. 171
- Misol va masalalar echish - Yakuniy tahlil O’quv mashg’ulotlar maqsadi:
Misol va masalalar echish vositasi bilan Nazariy bilimlarni amaliy mashg’ulotlar bilan chuqurlashtirish O’quv mashg’ulotlar vazifasi: -
mavzu bo’yicha olgan bilimlarni sistemalashtirish va
mustahkamlash -
nazariyasini o’rganish, analiz va o’rganish natijalarini umumlashtirish mahoratini rivojlantirish; student ijodiy mahoratini shakllantirish; -
qoidalariga bo’ysunish. Fanga qiziqishni rivojlantirish, ma’suliyatni his qilish , mehnatsevarlik, individual ishni kollektiv bilan moslashni o’rgatish.
-
asoslanib teoremalarni isbotlash, misollar echish mahoratini o’rgatish -
-
ishlanmalar va amaliy ko’rsatmalar -
-
tushuntirilishi, nazorat ishi.
- mavzu bo’yicha bilimlarni mustahkamlash uchun o’rganuvchilarni anglash faoliyatini tashkillashtirish - namuna bo’yicha amaliyotda bilimlarni mustahkamlash; - mustaqil oliy matematika o’rganishni shakllantirish; O’quv faoliyati natijalari: - kurs mavzulari bo’yicha bilimlarni sistemalashtirish va mustahkamlashtirish; - o’rgangan tushunchalar bilan amaliy mashgulotlarda ishlay olish; - misol va masalalarni echishda, hamda teoremalar isbotlashda matematik terminalogiyalarni va tushunchalarni qo’llashni mustaqil o’rganish mahorati; - mustaqil misol va masalalarni echa olish mahoratini oshirish; - tajriba natijalarini analiz qila olish;
- o’qituvchi faoliyati: tayyorgarlikni tekshirish (konspektning mavjudligi; tayyorgarlik, qatiyatlik va aniqlik, davomat); zarur materillarni tarqatish (metodik qo’llanmalar,kartochkalar); amaliy darsning maqsadi va mavzuni aytish ; o’quv darsining rejasi bilan tanishtirish, tushuncha va jumlalar; adabiyotlar ruyxati; Reyting- kontrol sistemasi bilan tanishtirish; joriy nazorat baholash mezonlari;o’quv ishlari yakunlarining rejalarini taqdimlash; -
ko’rinish; uquv va tarqatma materiallar); mavzu bilan tanishuv va o’quv dars maqsadi; o’quv materialni qabul qilishga tayorgarlik;
172
- qabul qilish shakli metodlari: og’zaki nazorat, individual savol-javob; ob’yektlar bilan ishlash; konspektlash; 2 bosqich. Asosiy qism (60 daqiqa); - o’qituvchi faoliyati: mavzuni kiritish,Matematik fizika tenglamalarini o’rganish bilan bog’liq oldingi mavzuni eslashni taklif etish; amaliy mashg’ulotlar matnini tarqatish; qo’shimcha adabiyotlarda tushunchalar berish; ish usullari bilan tanishtirish; mashg’ulotlar tarqatish; tushunarsiz savollarni aniqlab, ularni echimi topishga yordamlash; gruppalarda ishlashni tashkillash; natijalarni muhokamalashtirish; - talaba faoliyati: oldingi mavzu bo’yicha bilimlarni mustahkamlash; quloq solish, yozib olish; tushunchalar va terminlarni aytish; savol berishadi va muhokamalashishadi, aniqlashtirishadi; gruppalarda ishlashadi, misol va masalalar ishlashadi; olingan natijalar muhokamasiga qatnashishadi - qabul qilish shakli metodlari: og’zaki nazorat, grupalarda individual savol-javob; misol va masalalar echimlarini daftarga yozib olish
- o’qituvchi faoliyati: mavzu bo’yicha xulosa chiqarish; talabalarni fikrini bir joyga jamlash; qilingan ishlarning muhimligini aytib o’tish; javob bergan talabalarni ishini baholash; o’quv darsning maqsadiga erishish darajasini baholash va analizlashtirish; mustaqil ishlar topshiriqlari - talaba faoliyati: ish analizi; misol va masalalar asosida malaka oshirish; o’zaro baholash o’tkazish; yo’l qo’yilgan xatolarnini aniqlash va analizlash; berilgan mustaqil ishlarni yozib olishadi; - qabul qilish shakli metodlari: guruhda va individual ishlash; mustaqil ishlar uchun daftar tutish.
1.3 O’quv-uslubiy qo’llanma O’quv mashg’ulotlar rejasi: - metodik qullanmalar va topshiriqlar bilan ishlash - Amaliy darslar uchun daftar tutish - o’quv topshiriqlar - amaliy ishlarni topshirish
Xuddi hosilali ikkinchi tartibli tenglamalar klassifikasiyasi. O’zgaruvchilarni almashtirish yordamida 0 2 2 2 2 2 2 y u c y x u b x u a (2.1) Tenglamani soddaroq ko’rinishga keltiramiz , 0
c deb
yangi , , 2 1
x y x o’zgaruvchilarni kiritamiz ,bu yerda 1 va 2 hozircha o’zgarmaslar bo’lib turli xil (aks holda
va
bir biriga erkli funksiyaga bo’lmaydi) son shunday qilib ,
173
u u x u x u x u \ va ,
1 u u y u y u y u
U holda quyidagi munosabat o’rinli . . , 2 1
x
Shuning uchun , 2 2 2 2 2 2 2 2
u u u u x u x x u
, ) ( 2 2 2 2 2 1 2 2 1 2 1 2
u u u u y x u
. 2 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 1 2 1 2 1 2 2 u u u u u y u
Bu ikkinchi tartibli hosilalarni a,2b va c- ga ko’paytirib qo’shamiz .U holda (2.1) tenglamaning chap tomoni quyidagicha bo’ladi . , 2 2 2 2 2 2
u C u B u A
Bu yerda . 2 , ) ( , 2 2 2 2 2 1 2 1 2 1 1
c b a C c b a B c b a A
Endi yordamchi kvadrat tenglamani qaraymiz . 0 2 2
b c Uning ildizlari . 2
, 1
ac b b
2 diskriminantning qiymatiga qarab uch hol bo’ladi: Agar qaralayotgan sohada , 0 2 ac b bo’lsa u holda tenglama gepirbolik tipli, agar , 0
ac b bo’lsa u holda (2.1) tenglama parabolic tipli ,agar , 0
ac b bo’lsa,
tenglama elliptic tipli bo’ladi. U holda gipirbolik tipli tenglamaning kanonik ko’rinishi quyidagicha ), '
' , , , ( 2 y x z z z y x f y x z (yoki , , , , , 2 2 2 2
z z z z z ) Bu yerda ); 2 , 2 y x y x
174
Parabolik tipli uchun: ); ' , ' , , , ( 2 2 y x z z z y x f y z
Elliptik tipli uchun: ) ' , ' , , , ( 2 2 2 2 y x z z z y x f y z x z
Umumiy holda yangi ). , ( ), , ( y x y x -o’zgaruvchilar kiritiladi, ) , ( y x
va ) , ( y x -ikki marta uzliksiz defferensialanuvchi funksiyalar va . 0
' ' ' y x y x
0 2 2 2 dx c dxdy b dy a
defferensiyal tenglama ). , , , , ( 2 2 2 2 2 2 y z x z z y x f y z c y x z b x z a tenglamaning xarakteristik tenglamasi diyiladi. Download 8.22 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling