Amalgaoshirish

Kommunikatsiya - muomala, muloqat, aloqa – bu kishilar o‘rtasidagi 
hamkorlik zarurati tufayli sodir bo‘ladigan ko‘p qirrali munosabatlar jarayonidir. 
Muomala kishilar o‘rtasidagi axborot olish va berish hamda kishilarning bir-biriga 
o‘zaro ta’sir qilish jarayonidir. Muomalaning asosiy vositasi til hisoblanadi. Muomala 
orqali kishilar amaliy va nazariy faoliyatlarini tashkillaydilar, axborot almashadilar, 
bir-birlarini tushunadilar, bir-birlari bilan kelishadilar, maqsadga qaratilgan harakat 
dasturlarini tuzadilar, bir-birlariga o‘zaro ta’sir o‘tkazadilar. Muomala jarayonida 
shaxslar o‘rtasidagi munosabatlar shakllanadi, yuzaga chiqadi va amalga oshadi. 
Muomala til vositasi bilan - verbal, yoki tilning ishtirokisiz – noverbal amalga 
oshirilishi mumkin.Verbal muomala jarayonida so‘z muhim o‘rin tutadi.So‘z talaffuz 
qilinishi, ichki nutqda takrorlanishi, yozilishi, maxsus ishoralar yordamida 
ifodalanishi mumkin. Nutq og‘zaki va yozma bo‘lishi, monolog yoki dialog tarzida 
amalga oshadi. 
Muomala faqat kishilar o‘rtasidagi axborot almashishdangina iborat bo‘lmay, balki 
kishilarning his-hayajonlarini ham qamrab oladi. Muomalaning bu tomoni noverbal 
kommunikatsiyani tashkil qiladi. Noverbal muomala vositalari bo‘lib imo-ishora, 
harakat, ohang, intonatsiya, pauza, kulgi, tabassum, ko‘zqarash, ko‘z yoshi va 
boshqalar hizmat qiladi. Noverbal vositalar verbal muomalani to‘ldiradi. Noverbal 
vositalar yordamida bir so‘zgako‘plab maьno berish mumkin. 
Tillarni o‘rgatishda shu til sohibiga hos bo‘lgan noverbal vositalarni ham o‘rgatish 
lozim. Aks holda chettil to‘la o‘zlashtirilmaydi. Chunki turli tillardagi noverbal 
vositalar ham so‘zlar kabi bir-biridan farq qiladi. 

---

Gapirishni o‘rgatish jarayonida talabalarni yuzma-yuz o‘tqazish ijobiy samara 
beradi.Muomala jarayonida til ga hos bo‘lgan noverbal vositalardan to‘g‘ri 
foydalanish muomala madaniyatining tarkibiy qismi hisoblanadi. 
Muomala me’zonlarini bilmaslik va ularni buzish odobsizlik hisoblanadi. Odobsizlik 
esa o‘zaro kelishmovchiliklarga olib keladi. Natijada muomala madaniyati buziladi, 
munosabatlar taranglashadi, salbiy natijalar kelib chiqadi va ishga putur etadi.