Амалийдарс №4,5,6 нуклеин кислот аларнинг курилиши ва биосинтези


Download 222 Kb.
bet3/15
Sana28.01.2023
Hajmi222 Kb.
#1134891
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15
Bog'liq
(10)сувда эрувчи витаминлар

Тиамин, В1 витамин
Бу витаминнинг тиамин деб аталишига сабаб унинг таркибида олтингугурт (юнонча — тио) ва аминогруппа борлигидадир. Организмда тиамин етишмаслиги бери-бери касаллиги (полиневрит, периферик нервларнинг яллигланиши)га сабаб булади9. Бу касаллик фалажликка, юрак ва кон томирлари хамда ошкозон-ичак йули ишининг бузилишига олиб келади, сув алмашинуви хам узгариб, шиш пайдо булади.
Вильяме В1 витаминни кристалл холида ажратиб олди ва 1937 йилда унинг химиявий структурасини белгилади. Тиамин молекуласи бир-бири билан СН2 груп­па оркали богланган пиримидин ва тиазол халкаларидан тузилган. В1витамин сувда эрийдиган ок кристаллардан иборат. У ёгларни эритувчи суюкликларда эримайди. Кислотали эритмаларда тоза витамин анча баркарор бирикмадир, 120 С0 гача киздирилганда хам фаоллигини йукотмайди. Нейтрал ва ишкорий шароитда эса тез бузилади; иккита асосий компонент — пиримидин ва тиазол халкаларига парчаланади.
Оксидловчилар таъсирида тиамин кук флуоресценцияга эга булган тиохром номли бирикмага айланади. Бу реакция (тиохром реакцияси) дан тиамин микдорини белгилашда фойдаланилади. Усимликлар ва бир катор микроорга-низмлар тиаминни синтезлаш кобилиятига эга. Одамлар, маймунлар ва кушлар эса уни синтезлай олмайди ва овкат билан истеъмол килинишига мухтож. Микроорганизмларнинг баъзи турлари тиаминни синтез кйлиш учун тайёр пиримидин ва тиазол халкаларини талаб килади ва факат икки халкани кушиб, уни синтез кила олади. Овкат билан киритилган витамин бузилмаган холда ёки пиримидин ва тиазол хосилалари шаклида сийдик оркали чикарилади.
Биохимиявий функцияси. Тиамин углеводлар алмашинувига, хусусан, пироузум (пируват) кислота метаболизмига аралашади. б! витамин етишмаган каптар миясида ва полиневрит билан касалланган одамларда пироузум кислотанинг оксидланиши ва кислороднинг ютилиши жараёнлари пасаииши тасдикланган. Натижада мияда ва бошка тукималарда пируват кислота тупланади. Бу бузгунлик В1витаминнинг бажарадиган функциясининг модда алмашинувида етишмаслиги окибатидир. В1витамин тукималарда, асосан, тиаминпирофосфат (ТПФ) шаклида булиб, пироузум кислотанинг декарбоксилланишини катализ килувчи пируватде-гидрогеназа ферменти комплексига киради, у яна хужайра метаболизмида марказий уринни эгаллайдиган уч карбон кислоталар циклила а- кетоглутарат кислотани декарбоксилланиши ва оксидланишини таъминлайди. ТПФ транскето-лаза ферменти таркибида гликольальдегид радикалини кетокандлардан альдо-кандларга утказишда катнашади. Тиаминпирофосфат АТФ га боглик специфик фермент тиаминфосфокиназа иштирокида тиаминнинг АТФ билан фосфорланиши-дан хосил булади. Бу реакциялар каторида пироузум кислотани оксидлаш билан декарбоксилла-ниб «фаол ацетат» (ацетил коэнзим А) га айланишини таъминлаш хужайра метаболизмида хал килувчи реакциялардан биридир. Бу мураккаб реакция механизми ферментлар бобида келтирилган.
Организмнинг В1витаминга булган кундалик эхтиёжи, тахминан, 2—3 мг тиаминга тенг. Бу эхтиёж озиканинг таркиби ва унинг калориясига боглик-Углеводли озика истеъмол килинганда витаминга булган эхтиёж ёгли овкатдагига нисбатан анча куп булади8. Тиамин курук пиво ачиткисида айникса куп. Курук нон ачиткиси, турли донлар, ёрмалар, нон (айникса, кора нон) таркибида тиамин етарли микдорда булади. £айвон махсулотларидан жигарда, сабзавотлардан карам таркибида хам В витамин куп микдорда мавжуд.

Download 222 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling