Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

3.18>rasm. Poyabzalning tag detaiiarini


konstruktiv yechimi
3.19-rasm. Frontal tekssligi bo’yicha oyoq


panjasini holatini modeilashtirish

Tizimni muvozanatlashtirish shartlari, dastlabki tayanch nuqtasi V ga nisbatan momentlar tenglamasi orqali aniqlanadi.

Fh = Q If,

Bu yerda Q = F f -

3.20-rasm. Poyabzalning geometrik parametrlariga	3.21-rasm. Velosipedchining oyoq
bog’liq tumshuq-tatam urilishida oyoq panjasini	panjasini turli holatda joylashishini
tayanch holatini o’zgarish biomexaniknsi	soddalashtirilgan (reduktiv) sxemasi

Tenglamadan kelib chiqadiki, F kuchining o’zgarmas qiymatida Q kattaligini kamaytirib, panjaning o’sha holatini ta'minlash uchun, yelkalar nisbati y- ni (ayniqsa

A
yelka ni) kamaytirishga erishish mumkin bo’ladi. Buning uchun dastlabki tayanch
nuqtasi В ni F ta'sir kuchi yo’nalishi bo’ylab A l miqdorda yaqinlashtirish zamr {Bt
nuqta ), bunga taglik shaklini o’zgartirib erishish mumkin. Tovon tomonga tumshuq-
tutam itarilishi natijasida taglik tayanch nuqtasining ko’chishi, kuchlar yelkasini o’zgartiradi, panjani berilgan holatda tutib turish uchun, boldirni orqa guruh mushaklari sarflaydigan kuch Iami kamaytiradi. l2 miqdoriga nisbatan kattaroq A l qiymatga ega bo’lgandan keyin, aylanma moment M (F) o’z yo’nalishini qarama-qarshi tomonga o'zgartiradi va u sportchi qarakati yo’nalishiga mos tushadi. Bu esa - panjaning tez dumalashiga sharoit yaratadi.
Endi velosipedchi panja biomexanikasi hususiyatlarini pedallashning ratsional texnikasi nutai nazaridan ко’rib chiqamiz. 3.21- rasmda velosipedchi oyoq panjasi I-III holatlarining soddalashtirilgan (reduktiv) sxemasi ko’rsatilgan bu holatlar pedallashning mumkin bo’lgan qarakatlaridan kelib chiqadi: gorizontal (1 holat), qiya yoki tumshuq tomonidan (II-holat) va pastlatilgan tovon (III holat) boldir bo’ylab yo’nalgan, o’zgarmas F kuchi ta'sirida 1 holatdagi panja muvozanati shartlari quyidagicha aniqlanadi. F kuchi ikkita moment hosil qiladi: Mt= FI (О nuqtaga nisbatan) velosiped qarakatini ta(minlaydigan, pedal qarshilik kuchi R ni bartaraf qilishga yo’nalgan
tM=RL); М3 Fb, velosiped harakatiga ta'sir qilmaydigan, V nuqta atroflda panja(pedal)ni burishga yo’nalgan moment. L, L va a - О nuqtaga nisbatan, F va P, A nuqtaga nisbatan Q kuch yelkalari.
Panjani berilgan holatda saqlab turish uchun, faqatgina boldir tovon bo’g’imi aylanish markazi A ga nisbatan Af3 Q va a momentini hosil qiladigan boldir orqa mushaklar guruhining Q kuchi kerak xolos.

О nuqtaga nisbatan velosiped pedaliga uzatiladigan Mt momentini kuchaytirish boldir mushaklaridagi zo’riqishni kamaytirish (M2 momentni susaytirish) uchun L va a yelkalami kattalashtirish va b yelkani kichiraytirish kerak, bu esa tovonni ma'lum burchakka ko’tarish evaziga erishiladi (II-holat).

Shuning uchun ham velosipedchilar uchun poyabzal tayyorlashda poshna qismi 40mm ga ko’tarilgan qoliplar ishlatiladi. Bunda poyabzal tagligi bikirligini oshirish uchun metall prokladka ishlatiladi.