Amaliy ish mavzu: umumgeografik xaritalarni o‘qish, O‘rganish va tahlil qilish. Tabiiy xaritalarni o‘qish, O‘rganish va tahlil qilish (sirdaryo viloyati tabiiy xaritasi misolida) bajardi: turdaliyev j

GOOGLE EARTH DASTURIY TA’MINOTIDA NUQTALARNING 
BALANDLIK OTMETKALARINI OLISH 
Amaliy ishning navbatdagi topshirig‘I mazmuni hudud relyefining raqamli 
modelini hosil qilish uchun ma’lumotlar olishdan iborat. Buning uchun Google 
Earth dasturiy ta’minotidan foydalanildi. Bunda o‘zining planli va balandlik o‘rni 
to‘g‘risidagi ma’lumotlarni saqlovchi nuqtalar guruhi (balandlik otmetkalari hosil 
qilindi). 
Google Earth dasturiy ta’minotidan hudud relyefining DEM (Digital 
Terrain Model) modelini hosil qilishda balandlik otmetkalarini uchun dasturiy 
ta’minot faollashtiriladi. So‘nga “Добавить путь” buyrug‘i faollashtiriladi va 
nom beriladi (8-a rasm). Nom berilgach balandlik otmetkalari hosil qilinadi (8-b 
rasm). 

 
8-rasm. 
“
Добавить путь” buyrug‘i faollashtirish (a) va DEM hosil qilish uchun 
balandlik otmetkalarini olish (b). 
Balandlik otmetkalari hosil qilingach, kompyuter xotirasiga saqlandi. 
Konvertatsiya qilish uchun nuqtalar *.kml formatida saqlab olindi. Saqlangan 
*.kml formatdagi fayl 
https://www.gpsvisualizer.com/elevation
 sayti irqali *.gpx 
formatga konvertatsiya qilindi va yuklab olindi. Konvertatsiya qilish jarayonida 
liniyalar tanlovga uchraydi. Belgilangan nuqtalar esa o‘zining planli va balandlik 
o‘rni to‘g‘risidagi ma’lumotlarni saqlab qoldi.

---

ARCGIS DASTURIDA HUDUDNING TABIIY RAQAMLI XARITASINI 
ISHLAB CHIQISH 
ArcGIS dasturida hududning tabiiy raqamli xaritasini ishlab chiqish uchun 
dastur faollashtirildi va balandlik otmetkalari import qilindi (9-a rasm). Import 
qilingan nuqtalar “Conversion tools” modulidan foydalanib *.shp faylga eksport 
qilindi (9-b rasm). 
9-rasm. *.gpx formatdagi ma’lumotlarni *.shp formatga eksport qilish (a) va 
eksport qilingan ma’lumotlarning ko‘rinishi. 
Ma’lumotlar eksport qilib bo‘lingach relyefning IDW formatdagi raqamli DEM 
modeli hosli qilindi. Buning uchun qidirish funksiyasidan foydalanib IDW (3D 
Analyst) muduli topildi (10-a rasm) va relyefning raqamning ikki o‘lchamli 
raqamli modeli hosil qilindi (10-b rasm).