Amaliy mashg’ulot №3 Mavzu: Har bir materikdagi poytaxt shahar nomlari

Amaliy mashg’ulot № 3

Mavzu: Har bir materikdagi poytaxt shahar nomlari.

1-topshiriq

Yevrosiyo materigidagi poytaxt shaharlar toponimlari haqidagi jadvalni to’ldiring

№	Poytaxt	Shahar	Toponimlari haqida ma’lumot
1	Italiya poytaxti	Rim	Asl nomi Rumo – hozirgi Tibr daryosi nomidan olingan. Rim - <> iborasi uning yasama nomi
2	Albaniya poytaxti	Tirana	Ushbu nom XVI-asrda paydo bo’lgan. Tirana eramizdan avvalgi 1 ming yillikda Apenin yarim orolida yashagan tirren qabilasi nomidan olingan
3	San-Marino	San-Marino	Appenin yarim orolidagi kichik davlat. Hozirgi davlat o’rnida milodning IV – asrida Marino ismli kishi dindorlar jamiyati qurish maqsadida bunyod etgan
4	Turkiya poytaxti	Anqara	Turkiya Respublikasi poytaxti ekanligi ko’pchilikka ma’lum. << Karvon-saroy>>, <> ma’nosidagi langar so’zi Anqara atamasining kelib chiqishiga sababchi bo’lgan
5	Iroq poytaxti	Bog’dod	Iroq poytaxti Bog’dodning asl ma’nosi << Ollohning tuhfasi>> deganidir. Ulug’lab aytilganida Dorussalom - << Tinchlik uyi >> demakdir. 762 – yili asos solingan shahar 1921-yildan iroq poytaxti sanaladi
6	Yaponiya poytaxti	Tokio	Yaponiya poytaxti qadimda EDO deb atalgan Unga XV asr o’rtasida asos solingan. Yaponiyaning poytaxti 1868 yil 17-iyulda Kiotodan ---Tokioga ko’chirilgan. << Tokio>> ning o’zbekcha tarjimasi <> demakdir
7	Shimoliy Korea	Pxenyan	Shimoliy Korea poytaxti Pxanyanga 1570-y 15-oktabrda asos solingan. Koreyscha < > tekis joy, ma’nosini anglatadi. 1948-yildan Shimoliy Korea poytaxti.
8	Filippin poytaxti	Manila	Filippin davlati poytaxti Manila bo’lib, mahalliy tilde <> degan ma’noni anglatadi . Ma’lumki nil-nila hindi so’zi bo’lib , indigo daraxti, ko’k bo’yoq olinadigan daraxtdir.
9	Suriya poytaxti	Damashq	Suriya poytaxti Damashqning o’zbekcha ma’nosi << Foydali >> demakdir.
10	Islandiya poytaxti	Reykyavik	Reykyavik – Islandiya poytaxti. Islandcha Reykya- << bug’ >>, << tutun >>, vik – qo’ltiqcha , << qishloq >> ya’ni qaynar buloqlar geyzerlar ko’pligidan bug’ otilib turadigan

2-topshiriq

Afrika materigidagi poytaxt shaharlar toponimlari haqidagi jadvalni to’ldiring

№	Poytaxt	Shahar	Toponimlari haqida ma’lumot
1	Nigeriya poytaxti	Lagos	Lagos – 1960-yil oktabridan Afrikadagi Nigeriya davlatining poytaxti hisoblanadi. Laguna ( qo’ltiqcha) ichkarisida joylashganligi uchun XV asr oxirida kelgan Portugal sayyohlari shunday atashgan.
2	Liviyaning poytaxti	Tripoli	Tripoli – Liviyaning poytaxti. Arabcha Tarablus al-g’arb ( Livanda yana bir Tri-poli, Tarablus al-Sharq bor) Grekcha Tripolis- <> degan so’z, hozirgi shahar shu yerdagi uchta kichik shaharcha o’rnida bunyod etilgan
3	Serra-Leone poytaxti	Fritaun	Afrikadagi Serra-Leone davlatining poytaxti. Inglizlar 1787-yilda asos slogan inglizcha fri so’zi << ozod >>, taun - << shahar >> ma’nosini anglatadi
4	Senegal poytaxti	Dakar	Senegal poytaxti – Dakar so’zining o’zbekcha << Suvsiz >> degan am’noni anglatadi. Shahar 1857-yili Fransiya qal’asi sifatida barpo qilingan.
5	Malta poytaxti	La-Valetta	U shahar 1566-yili shaharni bunyod etganruhoniy magistr Jan de la Valetta ismi bilan atalgan. XVI – asrning 60-yillarida asos solingan.
6	Efiopiyaning poytaxti	Addis - Adeba	Addis-Adeba so’zining toponomik ma’nosi << Mangu-Bahor >> degani. Rivoyatlarga qaraganda , Podsho Menelikning rafiqasi betob bo’lganda toqqa chiqib u yerdagi gullar hididan sog’aygan ekan.
7	Kongo XDR poytaxti	Brazzavil	Fransuz ofitseri de-Brazza nomidan olinib, “ vil “ – shahr so’zi qo’shilgan. Brazza shahri degan ma’noni anglatadi.
8	JAR poytaxti	Pretoriya	Pretoriya – JAR davlatning poytaxti. Uning ma’nosi Golland mustamlakasi Pretorius sharafiga berilgan.
9	Uganda poytaxti	Kampala	Kampala bu Uganda davlatining poytaxti. Kampala so’zi mahalliy tilde << ANTILOPA >> degan ma’noni anglatadi
10	Angola poytaxti	Luanda	Luanda – bu Angola davlatining poytaxti

3-topshiriq

Janubiy Amerika materigidagi poytaxt shaharlar toponimlari haqidagi jadvalni to’ldiring

№	Poytaxt	Shahar	Toponimlari haqida ma’lumot
1	Braziliya poytaxti	Brazilia	Dastlabki kolonistlar tomonidan juda qadrlangan, Braziliya daraxtidan ( Pau-Brasil ) kelib chiqqan.
2	Venusuela poytaxti	Karakas	Karaka dеgan hindu qabilasi nomidan olingan bo`lib, ispancha ko`plik bеlgisi-  s qo`shilgach Karakas shaklini olgan poytaxt shahar Janubiy Amerikadagi Vеnеsuela Rеspublikasi markazi hisoblanadi. Karakasga 1567-yili ispanlar asos solgan. 1830-yildan Vеnеsuela  poytaxti.
3	Urugvay poytaxti	Montevideo	Portugalcha «tog`ni ko`rayapman» dеgan ma`noni bildiruvchi Montеvidеo so`zidan olib nomlanuvchi shahar  Janubiy Amerikadagi Urugvay davlati poy-taxtidir. Bu yerga dastlab kеlgan sayyohlar  uzoqdan tеpalikni ko`rganlarida ana shunday dеgan ekan. Kеyinchalik borib bu ibora shahar nomi bo`lib qolgan. Shaharga 1726-yili ispanlar asos solgan. 1828-yildan Urugvay poytaxti
4	Argentina poytaxti	Buenos - Ayres	1526-yilda asos solingan Argеntina Rеspublikasining poytaxti ma`nosi «Trinidad muqaddas shahri va Bibi Maryam yoqimli shamollar porti» (Buenos-Ayrеs) dеganidir. Unga ispan konkistadori Pеdro dе-Mеndos asos solgan. 1880-yildan Argеntina Rеspublikasining rasmiy poytaxti.
5	Peru poytaxti	Lima	Ispaniya qirolining noibi qurdirganligidan «qirollar shahri» dеb atalgan Lima- 1821-yildan Peru davlati poytaxti hisoblanadi. Rimak- «koxin», «folbin» so`zining o`zgargan shakli. Shaharga 1535-yili ispanlar asos solgan.
6	Boliviya poytaxti	Sukre	Shaharga 1538 –yil La plata ( ispancha laplata – kumush ) nomi bilan indeyslar qishlog’i o’rnida asos solingan. Keyinroq Chukisaka deb nomlangan
7	Paragvay poytaxti	Asunson	Asunson – shaharga 1537-yil 15-avgustda konkistadorlar tomonidan asos solingan. 1811-yildan Paragvay poytaxti
8	Gayananing poytaxti	Jorjtaun	Jakartaga 1781-yilda Gollandiyaliklar asos solgan va 1812-yilgacha Tobrok deb atalgan.
9	Kolumbiya poytaxti	Bogota	Milliondan ziyod aholisi bo`lgan, dеngiz sathidan eng yuqorida joylashgan  shahar Kolumbiyaning poytaxti Bogota hisoblanadi. U dеngiz sathidan 2650 mеtr yuqori-da bo`lib, ikkinchi o`rinda Mеksika poytaxti- Mеxiko (dеngiz sathidan 2200 mеtr balandlikda) turadi.
10	Panama poytaxti	Panama	Shahar 1519-yilda Indeyslarning Panama qishlog’I yonida Ispanlar tomonidan bunyod etilgan

4-topshiriq

Shimoliy Amerika materigidagi poytaxt shaharlar toponimlari haqidagi jadvalni to’ldiring

№	Poytaxt	Shahar	Toponimlari haqida ma’lumot
1	AQSH poytaxti	Vashington	Vashington shahri 1791-yili bunyod etilgan bo`lib, AQShning birinchi prеzidеnti Jorj Vashington (1732-1799) sharafiga 1800-yil 12-dеkabr kuni AQSh poytaxti dеb e`lon qilingan.
2	Meksika poytaxti	Mexiko	G’arbiy yarim sharning eng qadimiy shahrlaridan 1325-yilda atsteklar tomonidan Tenochtitlan nomi bilan muhim savdo yo’lida qal’a sifatida asos solingan.
3	Beliz poytaxti	Belmopan	Beliz daryosi sohilida joylashgan
4	Kuba poytaxti	Gavana	Gavanaga – 1515-yilda asos solingan. 1902-yildan Kuba davlati poytaxti deb elon qilingan
5	Gonduras poytaxti	Tegusigalpa	Tegusigalpaga 16-asrda ispanlar asos solgan
6	Kanada poytaxti	Ottava	Ottavani kanada poytaxti sifatida ingliz qirolichasi Viktoriya 1858 – yilning 7-avgsut kuni tanlangan
9	Dominikan Respublikasi poytaxti	Santa – Domingo	Santo-Domingo- Dominikana Rеspublikasining poytaxti. Ispancha santo- «mu-qaddas», domingo- «yakshanba» ya`ni dam olish kuni dеmakdir. Shaharga 1496-yili ispanlar Yangi Izabеlla nomi bilan asos solgan. 1844-yildan Dominikana Rеspublikasi poytaxti.

5-topshiriq

Avstraliya va Okeaniya materigidagi poytaxt shaharlar toponimlari haqidagi jadvalni to’ldiring

№	Poytaxt	Toponimlari haqida ma’lumot
1	Kanberra	Kanberra 1913-yil 12-martda Avtraliya poytaxti dеb e`lon qilingan.Uni qurishda Amerikalik mе`mor Uolter Griffinning xizmati bеqiyos bo`lgan.
2	Suva
3	Palikir	Pohnpey orolida joylashgan Palikir shahri
4	Madjuro
5	Yaren
6	Apia
7	Xoniara
8	Vellington	Uellington – Shimoliy orolining janubida joylashgan shahar. Shaharga ingliz mustamlakachilari tomonidan 1840-yilda asos solingan. Ingliz davlat arbobi gersog A.Vellington nomi bilan atalgan.
9	Port_Vila
10	Funafuti