Amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish. Reja: Sinfdan tashqari o‘tkaziladigan mashqulotlar

Yozma bayon etish metodikasi. Bu o'qitish metodining mohiyati shundan iboratki, unda munozara yoki o'quv suhbati amaliy usul bilan bog'lanib
ketadi. Uning afzalligi rivojlantiruvchi va tarbiyalovchiligidadir. Bu
usulda o'quvchilarda muloqot yuritish va munozara olib borish
madaniyati shakllanadi, o'z fikrini faqat og'zaki emas, balki yozma ravishda bayon etish mahorati. Mantiqiy va izchil fikr yuritish ko'nikmasi rivojlanadi.
Muommoli o‘qitish metodikasi. Bu usul - o'quvchilarga muammoli vaziyatlarni va ularning bilish faoliyatini kuchaytirishga asoslangan. Usulning yo'nalishi vaziyatni aniq tahlil qilish, baholash va keyinchalik qaror qabul qilishdan iborat.
Usulning yetakchi funksiyalari: o'rgatuvchi: bilirnlarni faollashtiradi;
rivojIantiruvchi: tahliliy tafakkurni, alohida faktIar orqasidagi hodisa va qobilyatlarni ko'ra bilishni shakllalltiradi: tarbiyalovchi: kommunikativ ko'nikmalar hosil qiladi.
Muammoli vazifalardan foydalanish usuli mavzuning dolzarbligini oshiradi, nazariyani amaliyot bilan bog'lashga imkon yaratadi. Muammoli vazifalar usuli o'quvchilarniug mustaqil ishlarini mukammallashtiradi. Ilmiy tushuuchalar, amaliy ko'nikma va malakalami shakllantirish asosida berilga materialni chuqur mantiqiy tahlil qilishga yordam beradi. Muammoli vazifa hayotdan olingan faktlarni, ma'ruza va vaziyatni o'rganishdan, odamlar yoki ayrim tashkilotiarning manfaatlarini ko'zlashdan iborat bo'lishi mumkin. Shunday bo'lsa ham,vazifa o'quvchilarga taklif etilgan muammo ko'rinishida bo'lishi lozim.
Agar siz shu usuldan foydalanishga qaror qilgan ekansiz, avvalambor, muammoli vaziyatlarni yaratish usullari bilan tanishib chiqishingizni rnaslahat beramiz: siz o'quvchilami qarama-qarshilik to‘g‘ri olib borasiz va uning yechimini mustaqil ravishda o'zlari topisharini taklif etasiz; arnaliy faoliyatda duch keladigan qarama-qarshiliklarni ma'lum qilasiz; bir savolga turli nuqtayi nazardan yondashishni bayon qilasiz; o'quvchilarga hodisani turli vaziyat (yoki shaxs nuqtayi nazaridan) orqali ko'rib chiqishni taklif etasiz (masalan, huquqshunos, moliyachi, o'qituvchi va h.k.); o'quvchilarni taklif qilingan vaziyatni taqqoslashga, umumlashtirishga, xulosalar chiqarishga, faktlarni solishtirishga da'vat etasiz;
- aniq savollar qo'yasiz (unumlashtirish, asoslash va aniqiashga, mantiqiy fikr yuritishga doir);
- muammoli nazariy va amaliy vazifalarni belgilaysiz (masalan, ilmiy tekshirish);
- muammoli vazifalarni qo'yasiz (masalan, ortiqcha yoki yetarli bo'lmagan dastlabki ma'lumotlar beriladi, muammo yetarlicha aniq bo'lmaydi, bir-biriga qarama-qarshi ma'lumotlar bilib qilingan xatolar yordamida beriladi, uni belgilangan vaqt ichida bajarish talab etiladi va h.k.).
Davriy qonun va elementiarning davriy sistemasi tabiatning asosiy qonuni bo'lishi bilan birgalikda kimyo fanini o'rganishning metodik asosidir. Hech qanday kimyo kursi davriy qonun bilan bog'langan. Anorganik kimyoning mavzularini o‘rganish davriy sistema asosida amalga oshiriladi. Shuning uchun davriy qonunni anorganik kimyodagi o'rnini bilish muhim ahamliyatga ega. Dastlabki o'quv dasturlarida davriy qonunni o'rganish elementlarni kimyosini xossasini o'rganishga yo'l beradi. Davriy qonunni kimyo kursining qonunni elementlarning xossalari asosida o'rganishga to'sqinlik qilmaydi. Bu o'quvchilarda formulani bilimlar hakllanishiga olib keladi. Shuning uchun davriy qonun va elementlarning davriy sistemasini o’rganish osonlashadi. Hozirgi vaqtda bu mavzuni joylashtirishning optimal varianti ishlab chiqilgan. Bu mavzuni o'rganish uchun o’quvchilarda quyidagi tayanch bilimllar kerak.
1. Kimyoviy element, atom. nisbiy atom massa, valentlik tushunchalari.
2. Oddiy va murakkab moddalar.
3. O₂ va H₂ mavzusi.
4. Elementlarning metallik va metallmaslik xossalari.
5. Anorganik birikmalaming asosiy sinflari, ular orasidagi kimyoviy bog'lanishlar.
Bu masalalar maktab kimyo kursining 7- sinfida o'qitiladi. 8- sinfda esa davriy qonun va elementlarning davriy sistemasi o'rganiladi. Mendeleyev tariflagan davriy qonunni o’quvchilarga tushuntirish uchun ularda davriy jarayon haqida
tasavvur hosil qilinadi va davriy jarayonlar haqida tabiatdan misollar keltiriladi. Masalan, yil faslining o'zgarib turi hil davriy jarayon hisoblanadi. Chunki yilning 4 fasIi davriy ravishda takrorlanib turadi. Elementlarning atom 11 ta ortib borish tartibida bir qatorga joylashtirib chiqilsa va ularning xossalari keltirilsa, masalan: 2-davrda Li dan Ar gacha elementIar joylashgan qatorda har 8 ta elementdan so'ng ularning o'xshash xossalarining takrorlanishi kuzatiladi: Li ning xossasi Na da, Be ning xossasi Ca da, B ning xossasi Ar da takrorlanadi. Shuning uchun D.I. Mendeleyev o'zi yaratgan davriy qonunni quyidagicha ta'riflaydi: