Аҳмедова З. М

 
«Бу нима?» ўйини 
Ўйиннинг мақсади. Болаларнинг предмет ва нарсалар ҳақидаги 
билимларини бойитиш. 
Ўйиннинг бориши. Маълумки, ҳар бир нарса-предметнинг ўзига хос 
хусусияти бўлгани каби овози ҳам бўлади. Масалан, қоғоз шалдирайди, 
тахта тақиллайди, қўнғироқ жиринглайди. 
Болалар ўйинда иштирок этаѐтган нарсанинг товуши орқали унинт 
номини айтишга ўрганадилар. Бунинг учун логопед айрим нарсаларни болага 
кўрсатмаган ҳолда унинг овозини чиқаради. Масалан, у стакан, ѐки пиѐлага 
қошиқни солиб шақиллатади. 
Болалар логопеднинг ҳаракати орқали предметларнинг номини 
айтишга одатланиб борадилар. 
Адабиѐтлар 
1. Игры в логопедической работе с детьми. (под ред. В.И.Селиверстова). 
М. 1981 г. 

---

108 
2. К.Шодиева ―Мактабгача ѐшдаги болаларни тўғри талаффузга ўргатиш‖ 
Тошкент.1995 й. 

---

109 
IV боб. Дудуқланишни бартараф этишга қаратилган ўйинлар. 
 
Р.Р.Карпухина ўз изланишларида дудуқланувчи болаларнинг шахсий 
хусусиятларига алоҳида аҳамият берган. Унинг фикрича, дудуқланувчи 
болаларда ўзини бошқара олмаслик иш юрита олмаслик, одамовилик 
сезилади. 
Кўпчилик педагог ва психологлар ўйинни нутқга таъсир этувчи восита 
сифатида қарашган. Е.А.Власова логопедик ишларни барча босқичларида 
расмли ўйинлардан кенг фойдаланишни тавсия этган. В.И.Рождественская 
ва А.И.Павлованинг (1978) ―Дудуқланишни бартараф этиш учун ўйин ва 
машқлар‖ тўплами 3-7 ѐшли болаларга мўлжалланган бўлиб, ўйин 
машқлари йиғиндисидан иборат. Бу ўйин ва машқлар тонусни олиб 
ташлаш, 
нутқий 
нафасни 
ривожлантириш, 
сўз 
ва 
ҳаракатлар 
координациясини ривожлантириш учун мўлжалланган. И.В.Выготский, 
Е.Л.Пелленгер, Л.П.Успенскаяларнинг ―Болалардаги дудуқланишни ўйин 
орқали бартараф этиш‖ китобида дудуқланувчи болалар билан ишлашда 
қўланиладиган ҳар хил ўйинлар ва ўйин усуллари келтирилган. 
Г.А.Волкова (1972) ўз асарларида дудуқланувчи болаларни шахс 
хусусиятларини ҳисобга олган.