Amir Sayyid Muhammad Umarxon Amiriy (1787-1821) Qo'qon xoni va Amiriy taxallusi bilan o'zbek hamda tojik tillarida she'r yozgan zullisonayn shoirlardan bo'lish bilan birga ozi hukmronlik qilgan Qo'qonda ancha baquvvat ilmiy-adabiy muhitni ham tashkil

Partavedur ul tabassumdinkim jon derlar ani,
Soyayi sarvingdurur ul hamki ravon derlar ani.

Hech kishi mumtoz o'lmas ishqing tutmay sipos,

Ey Ado, qilg'il muhabbat yo'lig'a o'zdin qiyos,
Dardi ishq ermishki bordur munchalar sohib asos,
Lutfiyi gumnomni olamda qilg'on ro'shinos,
Dog'i ishqingdurki davlatliq nishon derlar ani.
Izoh: mavlono Lutfiyning g'azali olti baytdan iborat bo'lsa-da, Ado uning bir baytini tushirib qoldirgan, jumladan:
Baxti sargashtimni ko'rkim zulfi tegdi boshima,
Jon kamininda nechakim notavon derlar ani.
2.Subhidam esdi chamanda bir nafas jo'sh etgali,
O'z tutuni ohidek ul o`tga hamdo'sh etgali,
Oni ro'kash aylab ammo o'zi og'o'sh etgali,
Sunbulingni tong yeli torqatti gulpo'sh etgali
Bexato Chin butlarini halqa dargo'sh etgali.
Ey Ado, sendek qilib bezar jondin Lutfini,
Ko'zi-bodom, og'zi-pista ko'rdi qondin Lutfini,
Qildi mahrumi tamosho bo'stondin Lutfini,
Gul yangoqing nori bulbuldek fig'ondin Lutfini,
Bir nafas imkon emaskim qo'ysa xomo'sh etgali.
Izoh: Mavlono Lutfiyning g'azali besh baytdan iborat bo'lib,
Ado ularni to'liq taxmislashtirgan.
Keltirilgan misollardan oydin bo'ladiki, Ado mavlono Lutfiyning g'azallariga muxammaslar bog'lab, malik ul-kalom shoirga nisbatan o'zining ehtiromini ifodalagan, uning baytlaridagi mazmunlarni davom ettirgan. Shuni ham eslatish joizki, Fuzuliy ham, Amiriy va Ado ham malik ul-kalom mavlono Lutfiy g'azallariga muxammaslar bog'lash bilan zamondoshlari orasida mavlono Lutfiy g'azallarini targ'ib etish, ularni o'rganishga da'vat etish vazifasini ham o'ziga xos tarzda amalga oshirganlar. Bu esa mavlono Lutfiy she'riyatining asrlar osha barhayot bo'lishini ta'minlashning bir vositasi edi.

3 Амирий. Девон. Т., Фан, 1972, 21-бет

1 Majmuat ush-shuarro. Toшкент,1902, 3-бет

2 Ko'rs.as.: 162

3 Ko'rs.as.:320 bet.

1 Амирий, Девон, 323- бет

2 Б.Валихужаев. Хожа Ахрори Вали. "Зарафшон", Самарканд, 1993.