Ana xaranauli recenzenti maia rafava

12. a'B (C non leg.) H. 13. a'B (C non leg.) H. 
3
 mravalmoqceoba¡] mravalmoqcevoba¡ 
B. 
8
  nebad  om.  B.   
2
4
6
2
4
6
8

250
basili minimusi 
 _______________________________________________________
kronoss,
18
 xolo romelnime – 
didad radme da wmidad gonebad
, 
sxuani – 
grilad
 da 
sulelad
 reca 
ugunurad
, viTar-igi sxuaTaca 
pirTaT¢s, egreTve raJams vieTnime esed da vieTnime igid ityodin 
T¢sTa maT RmerTTa da T¢TSjulobasa da icilobebodin misve da 
erTisa TxrobisaT¢s. ginaTu 
winaaRmdgom neba
 uwods amas, rameTu 
odesme viTarca WeSmaritsa pativ-scemen da hmsaxureben amaT, xolo 
odesme viTarca tyuvilTaT¢s zRaprismetyueleben. da kualad es-
eve tyuvilnica sak¢rvel uCnan, rameTu imxilebian da amas zeda 
Seikdimeben bilwebisaT¢s maTisa, romelTa, viTarca WeSmaritTa, 
Tayuanis-scemen. vina¡ca ivltian sibilwisagan TxrobaTa¡sa da 
bilwThambvobasa reca zRapar uwoden da £elovnebiT marwmune-
blobiTa sanerwyuvel hyofen T¢T iginive maTTa, da ara Tu Cuen, 
rameTu Cuen T¢T maTTave sityuaTagan moviRebT Seuracxyofasa 
maTTasa. da ese iyavn TargmanebisaT¢s sityuaTa¡sa. 
xolo Sen ixile mraval£elovani ese mTxzveloba¡ moZRurisa¡, 
rameTu mravalmoqcevTa amaT Sina misTa mravalTxzulebiT Sek-
rulni daanTqna winaaRmdgomni, raJams saxed £elovnisa morki-
nalisa ritorebrni dilimmani
19
 gare-moawyvna reca Tu xrikad 
orfer£ebisa, 
ukueTu
 amier ugos TeZod da imier sx¢Ta 
ukueTu¡Ta
 
filosofosebri da ufro¡sRa zecisa sibrZnisagan SemoRebuli 
Sesabrkolebeli daamTx¢a.
20
 rameTu amaT adgilTa gareSeni esreT  
 
 
 
18
  Sdr. zevsis ganmartebas grigol RvTismetyvelis 39-e homiliis fsev-
donones miTologiuri komentarSi: 
ara sTnavs filosofosTa maTTa, 
ra¡Tamca kac gina msajul uwoddes dioss ... da viTarca
 RmerTsa amsaxu-
reben 
yovelTa mimdgomTa maTTa, romeli-igi mZlavr ars da ara RmerT,
 
Pseudo-Nonniani in IV orationes Gregorii Nazianzeni commentarii, Versio Iberica, p. 192.
19
 
dilimma
 (divlhmma) – dilema. 
ritorebri dilimma
 – klasikuri ritorikis 
xerxi – dilema. am terminis Sesaxeb ix. aqve, gv. 63.
20
  yofiTi xasiaTis mxatvruli saxe – ritori, romelic 
ukueTu
 sityviT ma-
nipulitebis saSualebiT agebs dilemas da amxels elinebs, Sedarebulia 
daxelovnebul, gamocdil morkinalTan (moWidavesTan), romelic saWi-
dao ileTis, 
orfer£is
 gamoyenebiT amarcxebs mowinaaRmdeges.
11 
ugunurad] ugonurad H. 
13 
T¢TSjulobasa] T¢Tsjulobasa a'B. 
20 
bilwT ham-
bvo basa] bilwhambvobasa B;  reca  om.  a'B. 
21 
maTTa] maT Tana a'; Cuen] Cuen-
Ta  a'B. 
23 
maTTasa] maTsa a'. 
24 
mraval£elovani ese mTxzveloba¡] £elovani 
mravalmTxzveloba¡ ese sity¢sa¡ a'B. 
27 
dilimmani] dilimanni a'. 
28 
ukueTu¡Ta] 
ukeToTaT a', ukueTo¡Ta B. 
29 
filosofosebri] filasofosebri a'. 
30 
daamTx¢a] 
daemTxvioden  a', daemTx¢a B; rameTu om.  a'.
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
30

251
________________________________  
 `naTelTaT
¢
s~ sakiTxavis komentari
uwoden 
xrik
 da 
xuanj
 da 
makarot
, da ra¡ca ra¡ ars morkinalTa 
£elovnebisa¡.
21
14.  £elovansa da bilwsa marwmunebelobasa sanerwyuvel-
hyofen  Iber. (3, l. 19-20) – th;n e[ntecnon tauvthn, kai; rJupara;n piqa-
novthta diaptuvwsin
 
Gr. (PG  36, 337 A 10-11):  raJams £elovnebiTa 
sityuaTa¡Ta Rone-hyofden warmarTni rwmunebad RmerTyofasa 
kerpTa maTTasa, maSin umetes sanerwyuvel-hyofen maT bilwebiTa 
miT TxrobaTa maTTa mimoqcevisa¡Ta.
22
15.  Znel iyo yrmebr mtiraloba¡ Iber. (4, l. 6) – deino;n ga;r h\n 
wJ~ paidivon klauqmurivzesqai
 
Gr. (PG  36, 337 B 4-5):  kuritTa £miTa 
da tyuelviTa da saWurvelTa bgerebiTa tirilsa dio¡ssa dam-
farvel iyo rea, ra¡Ta daumalos igi SvilTmoZulesa mas mamasa 
kronoss. da ese Znel iyoo, ety¢s, ukueTu damalva¡ rasme sagone-
bel iyos Tquen mier RmrTad saxeldebulisa misgan, ra¡Tamca 
mtirali exilva misgan STanTqmad sagonebeli igi, rameTu 
eZ¢neboda Tavisa T¢sisa SecTomileba¡, viTar CC¢lisa wil lodi 
 
 
 
 
 
21
  gakeTebulia miTiTeba klasikur ritorikaSi sportuli terminologi-
is – saWidao ileTebis (
xvanji, daxvanjva – 
mowinaaRmdegis wvivze fexis 
daxveva; 
makarot / makarto – 
beWis akvra mowinaaRmdegis gul-mkerdSi) 
gamoyenebis Sesaxeb. 
22
  am ganmartebis Sesatyvisi berZnulSi ar dasturdeba. 
£elovneba¡ sityu-
aTa¡
 – 
ritorikuli xelovneba
 aq uaryofiT konteqstSia moxseniebuli, 
rogorc grigol RvTismetyvelis, ise komentatoris mier. klasikuri 
ritorikis mimarT antinomiuri damokidebuleba zogadad damaxasiaTe-
belia adrebizantiuri epoqis avtorebisaTvis. grigol RvTismetyve-
li uxvad iyenebs klasikuri ritorikis xerxebs Tavis teqstebSi, Tumca 
cnobilia misi araerTi Teoriuli gamonaTqvami, romelSic klasikuri 
ritorika uaryofiTad aris Sefasebuli, magaliTad, 
sityuamWevroba – 
tyuviliT wmasnili
  (Oratio 21
),  ix. bezaraSvili,
 ritorikisa da Targma-
nis Teoria da praqtika
, gv. 181-182; 576-577. mocemul pasaJSi th;n e[ntecnon 
eqvTime aTonels uaryofiTi mniSvnelobiT aqvs Targmnili: 
bilwi mrav-
lismetyueleba
 (Oratio 39, Iber. p. 38).
14.  a'BCH. 15.  a'BCH. 
2
  kuritTa] koritTa a'BC. 
4 
SvilTmoZulesa mas mamasa ~ 
mamasa missa SvilTmoZulesa C;  SvilmoZulesa  a'.  mamasa  add. missa a'B. 
5 
ese 
om.  a';  iyoo] iyo a'BC. 
6 
saxeldebulisa] sagonebelisa a'B. 
7 
exilva] exila 
a'C. 
8 
T¢sisa] T¢sisa¡ C.
32
2
4
6
2
4
6
8

252
basili minimusi 
 _______________________________________________________
miiRo.
23
 ginaTu dio¡sT¢s sTqua 
Znelyofa¡
, gancxadebulad Znel 
iyo da Wir, rameTu warwymedasa SeamTxuevda kronos, ecna Tumca 
sicocxle misi. esreT orkerZove ZnelyofiTa erTisa saqmisa¡Ta 
warmarTTa siCqurisa mbasrobel ars moZRuari.
16.  vina¡ca ueWuelad ukueTu u£mdave maT uRmrToeba¡ Iber. 
(6,  l. 6-7) –  wJ~ ei[per ajsebei`n aujtou;~ e[dei pavntw~  Gr. (PG  36, 341 
A 1-2): amaT sityuaTaT¢s abraleben vieTnime moZRuarsa, viTarca 
ara marTlmetyuelsa RmrTismsaxurTagan da gonebis mqonebelTa 
locvad visT¢sme eseviTarTa RmerTTa msaxur-yofad da pativis-
cemad odesca. xolo Cuen vity¢T, viTarmed ixila ra¡ warmarTni, 
esreT pirutyulad RmrTisagan SecTomilni, ufro¡sRa Tanalmo-
biT ity¢s amas maTT¢s, ra¡Ta bilwebisagan da undoebisa samsaxure-
belTa maTTa¡sa Seircx¢non pirutyueba¡ T¢si da uadviles iqmnes 
maTda moqceva¡ WeSmaritebisa momarT. da ara xolo igi, aramed 
mieriTgan arca sxua¡ vin SeicTunos midevnebad borotad madide-
blobisa ganqiqebisaT¢s da bilwebisa sacTurTa maTTa¡sa. vina¡ca 
mizezisaebr aw SemoRebulisa pirisa ara xolo kadniereba, aramed 
ugunurebaca ars braloba¡ moZRurisa¡. da nuukueda ara did iyos 
Targmanebuli ese reca amiTa naklulevanebiTa, viTarmed ukueTu 
u£mda maT iZulebiT uRmrToeba¡ da didebisagan RmrTisa ganvr-
doma¡, ara friad sibrZne ars RmrTisagan ganvrdomilTa maT mier 
kerZosa rasme Zieba¡. da kualad, rameTu araTu ueWuelad qmnili 
ra¡me, aramed saxis SemoRebiT Tqumuli aRweril ars ese amas Tana  
 
 
 
23
  Txroba zevsis dabadebasTan dakavSirebul ambebze – kuritTa da ko-
ribantTa mier zevsis tirilis dasafarad atexili xmauri, reas mier  
kronosisaTvis Cvili zevsis nacvlad lodis micema – mTlianad eyrd-
noba  Oratio  39-is fsevdonones miTologiur komentars, Pseudo-Nonniani in 
IV orationes Gregorii Nazianzeni commentarii, Versio Iberica, p. 192. ix. agreTve, 
basili minimusis epistole konstantine porfirogenetis mimarT, sad-
ac saubaria basilis mier Tavisi komentarebis Sedgenis kompilaciur 
meTodze – grigol RvTismetyvelis TxzulebaTa adrindeli komenta-
rebis wyaroebad gamoyenebis Sesaxeb,  Basilii Minimi in Gregorii Nazianzeni 
orationem XXXVIII commentarii, p. 2-6. 
16.  a'BCH. 
5
  msaxur-yofad] msaxurebad a'. 
6 
Cuen  om.  a'. 
7 
TanalmobiT] Tanal-
mobiTiT  a'B. 
10 
momarT] mimarT a'B. 
11 
arca] arcaRa a'B; sxua¡ vin ~ vin sxua¡ 
a'B. 
14 
ugunurebaca] ugonurebaca H. 
15 
amiTa] amisiTa aB. 
10
12
2
4
6
8
10
12
14
16
18

253
________________________________  
 `naTelTaT
¢
s~ sakiTxavis komentari
da viTar ara saWirod vinme ilocos maTT¢s nacvalad sx¢sa ra¡sme 
tanjvisa. eseviTarTa msaxuryofa¡ maTi da esreT pativcemulyo-
fa¡, ra¡Ta Rirsad sacTurisa da ra¡-igi Rirs sasyidlisgebad 
sacTurisa miiRon maT upativoeba¡ bilwebiTa maTiTa, romelTa 
hmsaxureben. rameTu pirvelad amisi jer-iyo locva¡, ra¡Ta ara 
eseviTarTa msaxur iqmnnen, xolo raJams msaxur iqmnnes naTlisa 
wil aRrCeviTa bnelisa¡Ta, mieriTgan, viTarca RirsTa bnelisaTa, 
ese samarTlad salocvel ars, ra¡Ta eseviTarTa hmsaxurebden, 
romelni T¢T mebr bilwebisagan saZagel maTda iqmnnen.
17.  vina¡ca Zelisa misgan cxorebisa Iber. (7, l. 5-6) – ajf j ou| 
tou` xuvlou th`~ zwh`~
 
Gr. (PG  36, 341 B 4-5):  ra¡sa 
vina¡ca
? garna Tu 
zemo Tqumulisa mizezisa, rameTu pativi RmrTisa¡ TavTa T¢sTad 
miizides da ocnebiT, araTu WeSmaritebiT, iCemebdes mas.
18.  arca esodensa cvalebis qmnulebasa didebisagan da 
bunebaTdasabamobisa  Iber. (7, l. 13-15) – oujde; tosauvthn metavsta-
sin genevsqai th`~ dovxh~, kai; tw`n prwvtwn fuvsewn
 
Gr. (PG  36, 341 B 
12-13): 
bunebiT dasabamoba¡
 Tqua eSmakisaT¢s, rameTu `sityuani 
wmidaTa werilTani~ iobisgan moRebiTa 
dasabamad dabadebulTa 
uflisaTa
 eSmaksa uwoden.
24
 vina¡ca aqa moZRuari Tana-ewamebis maT  
 
 
24
  qarTuli Targmani sagrZnoblad gansxvavdeba berZnulisagan. berZnul 
ganmartebaSi mTavari adgili eTmoba grigolis frazis pirveli nawilis 
(oujde; tosauvthn metavstasin genevsqai th`~ dovxh~) ganmartebas, rac qarTul 
TargmanSi ar dasturdeba. qarTuli ganmarteba Sinaarsobrivad exmaure-
ba mxolod erT frazas berZnuli komentaridan: Ta; Lovgia ajrch;n plavsmato~ 
Kurivou to;n diavbolon levgei (52
r) – `
logia
~
 eSmaks RmerTis mier dasabamidan 
Seqmnils uwodebs 
(ta; Lovgia – iesos gamonaTqvamebis krebuli, romelic 
dReisaTvis ar aris identificerebuli; damowmebuli unda hqondes I sau-
kunis saeklesio moRvawes, papiass Tavis TxzulebaSi `uflis winaswar-
metyvelTa ganmartebebi~; ukavSireben aseve hipoTetur Q  dokuments, 
romelSic axsnili unda yofiliyo saxarebebs Soris arsebuli msgavseba-
gansxvavebani). qarTulad `lo gia~ Targmnilia, rogorc `sityuani wmida-
Ta werilTani~ da am Txzulebis erT-erT wyarod dasaxelebulia iobis 
wigni, savaraudod, Job. 1, 6, sadac eSmaki moxseniebulia angelozebTan / 
RvTis SvilebTan erTad, ro m lebic, iseve rogorc yvelaferi amqveynad, 
RvTis mier arian Seqmnilni. berZnulSi damowmebuli ar aris 
iobis wigni
.
20 
da  om.  a'B. 
22-23 
da ra¡ igi Rirs sasyidlisgebad sacTurisa om.  a'B. 
23 
upa-
tivoeba¡] upatioba¡ a'; romelTa] romel a'B. 
25 
iqmnnen] iqmnnes a'. 
28 
T¢T  om. 
a; bilwebisagan] bilwebisa a; iqmnnen] iqmnnes B.  17.  a'BCH.  18.  a'BCH.
20
22
24
26
28
2
4
2
4
6

254
basili minimusi 
 _______________________________________________________
da mcired zemore 
zena¡T queyanad gardamovrdomilad
25
 uwods, 
romlisaT¢sca cvalebiT qmnuleba¡ iyo eSmakisa zena¡T gardamovr-
doma¡ da kacisa¡ quena¡T zenad aRslva¡.
19.  SeqmnulTa amaTT¢s keTilTa saqmeTa mier  Iber. (7, l. 21-22) 
–  to; pepoihmevnou~ ejp j ajgaqoi`~ e[rgoi~  Gr. (PG  36, 341 C 3-4): arsebiT 
msgavseba¡ RmrTisa¡ SeuZlebel ars, rameTu igi Tavadi miuwTomel 
da dautevnel ars. xolo madliT saqmeTa mier keTilTa £el-gue-
wifebis msgavsebad missa, ra¡Ta mxedvelni maTni adidebden mamasa 
Cuensa zecaTasa.
20.  Jamis queSe da pirvelsa aRZrvasa Sina  Iber. (8, l. 6) – uJpo; 
crovnon kai; prwvth kivnhsin
 
Gr. (PG  36, 341 D 4-5): erT da igive ars 
Jami da pirveli aRZrva¡. xolo aRZrva ars dabadeba¡, romel ars 
pirveli dawyeba¡ dabadebisa¡. da iqmnebis igi Jamisa queSe, rameTu 
mier vina¡Tgan iwyo RmerTman cisa da queyanisa dabadebad, mier-
iTgan dRisagan da Ramisa iwyes JamTa da esreT miiRo grZnobadman 
sofelman dabadeba¡. amisT¢s 
Jamis queSe
 saxel-edebis mas. xolo 
Jamis winad
 iTqumis uxilavi sofeli, romel ars dasi angelo-
sTa¡ da yovelTa uxilavTa bunebaTa¡, rameTu pirvel dRisa da 
Ramisa Seqmnisa iyo dabadeba¡ maTi. da Jamni, cxad ars, viTarmed 
dRisa da Ramisagan iwyeben. xolo angelozTa dabadebisaT¢s T¢T 
didi ese moZRuari ity¢s: 
pirvelad moigonna angelozebrni Zal-
ni
 26
26
 da Semdgomi. vina¡ca usakuTres ars, ra¡Ta 
JamisqueSeoba¡
 
sTqua xilulisa dabadebulisaT¢s, romelni dResa da Ramesa Sina 
daibadnes. xolo 
pirveli aRZrva¡
 sTqua angelozTaT¢s, rameTu 
pirvelad maTgan iwyo dabadeba¡ da aqa 
pirvel Zrva
 dabadebasa 
uwods. amaT yovelTa wiaRvla¡ u£ms kacsa xilulTa da uxilavTa¡, 
ra¡Ta esreTRa miiwios yovelTa uzeSTaesisa RmrTisa. amaT yov-
elTa sityuaTa gulis£misyofa¡ qristes mimarT xedavs, romel-igi 
ars dasabami Tbisa Cuenisa¡. da mis mier aRyvanebul viqmneniT 
 
 
 
 
25
  Oratio 39, Iber. p. 53, l. 13.
26
  Oratio 38, Iber. p. 79, l. 6.
7
 zena¡T] zena¡Tgan a'BC. 
9 
quena¡T] quena a'.  19.  a'BCH. 
4 
miuwTomel] miuwdo-
mel  a'CH. 
6 
zecaTasa] zecaTa¡sa  C.  20.  aBCH. 
13 
ra¡Ta] ara a. 
14 
romelni] 
romelman a. 
16 
maTgan] maT a; dabadeba¡] dabadebad aBC. 
17 
wiaRvla¡] wiaRvliT 
a. 
18 
yovelTa] yovelTagan a. 
19 
mimarT] mier a; romel-igi] romeli-igi aBC. 
8
2
4
6
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20

255
________________________________  
 `naTelTaT
¢
s~ sakiTxavis komentari
wiaRyvanebulni zena kerZo ara xolo xilulisa, aramed uxilavi-
saca soflisa, vidremdis dasxmul viqmneniT saydarTa maT mam-
ulTa.
21.  RmrTisaT¢s da saRmrToTa  Iber. (8, l. 7-8) – ta; peri; Qeou` 
kai; ta; qei`a
 
Gr. (PG  36, 341 D 6):  vhgoneb, viTarmed ara igive 
da erTi, romeli aqus orTave amaT sityuaTa, viTar-igi sxuani 
hgoneben. aramed 
RmrTisaT¢s Tquma
 ars RmrTismetyueleba¡, xolo 
saRmrToTaT¢s
, ese igi ars saqmeTaT¢s misTa, romel ars dabadeba¡ 
da dabadebulTa¡.
22.  sibrZnisvmetyuelebT  Iber. (8, l. 9) – Filosofhvswmen  Gr. (PG 
36, 341 D 6-7): winagankazmvisa wesi
27
 aqus sityuaTa amaT. xolo wi-
nagankazmva ars ganmzadeba¡ gzaTa sity¢saTa¡, ra¡Ta adgil-scen 
Txrobasa missa. ginaTu winaTxroba¡ veragoba
28
 ars £elovanyofad 
RuawlTa mimarT, viTarca moi£senebs afsini,
29
 raJams mimo-gan-
hyofdes wessa TxrobaTasa da yovelsave winaaRmdgomsa ganarCev-
des da aRiRebdes mier, romeli aw moZRurisaganca ixilvebis, ra-
meTu pirvel moiqms queyanasa da egreT sTesavs Teslsa.
30
23.  ara xedvisagan dawyebulsa  Iber. (8, l. 14-15) – Ouj ga;r 
ajpo; qewriva~ ajrxamevnou~
 
Gr. (PG  36, 344 A 3): 
xedva
 sacnaursa 
 
 
 
27
 
winagankazmva
 (prokatavstasi~) – ritorikuli xerxi – saTqmelis winaswar 
Semzadeba, TxrobisaTvis winaswari mokle Sesavlis momzadeba.
28
  e[fodo~ – 
saSualeba, xerxi
 (am SemTxvevaSi – ritorikuli xerxi), efrems na-
Targmni aqvs, rogorc 
veragoba
, rac unda exmaurebodes bizantiuri epo-
qis mwerlobaSi arsebul antinomiur damokidebulebas klasikuri rito-
rikis mimarT (ix. agreTve, sq. 22).
29
  afsines gadareli (  jAyivnh~, III s. ax. w.), ritori; cnobilia misi ori naSromi: 
Tevcnh rJhtorikhv da Peri; ejschmatismevnwn problhmavtwn, romlebic didad aris 
davalebuli hermogenesa da longinesagan. Tevcnh rJhtorikhv-s II TavSi afsi-
nesi saubrobs ritorikuli figuris, 
winagankazmvis
 Seqmnis cxra xer xze.
30
  ritorikuli xerxis, 
winagankazmvis
 ganmartebis mizniT, gamoyenebulia 
yofiTi xasiaTis Sedareba: jer miwis damuSaveba (TxrobisaTvis Semzade-
ba), Semdeg miwaSi Teslis Cayra (Txroba). berZnulSi es pasaJi ar dastur-
deba. detalurad amis Sesaxeb ix. aqve, gv. 44.
21
 wiaRyvanebulni] winaaRyunebulni a; zena] zemo a; xolo om.  BC.  21.  aB 
(C non  leg.)  H. 
2-3 
igive da erTi ~ erTi da igive aB. 
4
 RmrTisaT¢s] sxvisaT¢s 
a.  22.  aBC  (C non  leg.)  H.  23.  a'BCH.
22
2
4
6
2
4
6
8
2

256
basili minimusi 
 _______________________________________________________
ewodebis saqmesa, romlisa mier ars xedviTi filosofosoba¡. gon-
ebiT mxolod gulis£missayofeli ese xedva¡ sam saxed ganiyofebis: 
RmrTismetyuelebiTad, bunebaTmetyuelebiTad da damswavlelo-
biTad.
31
 da TiToeuli amaTgani mxolod gonebiT da sity¢T oden 
ixilvebis. vina¡ca mosurneTa RmrTismetyuelebisaTa ety¢s, 
ra¡Ta SiSisagan iwyon namd¢lve WeSmaritisa mis RmrTisa sibrZni-
sa mimarT aRslvad. eseviTarsa mas SiSsa hnebavs dasabam-yofad 
saqmiTisa filosofosobisa, romeli-igica sam saxed ganiyofebis: 
swavliTad da gangebulebiTad da moqalaqobiTad.
32
 vina¡ca keTi-
lad Seatyuebs yovladbrZeni da ity¢s SiSisa mier dawyebasa saqmi-
Tisa da moRuawebiTisa sibrZnismoyuarebisasa, romlisa mier si-
maRled xedvisa aRviweviT RmrTismetyuelebisa da sibrZnismoyu-
arebisa, da esreTRa T¢T bunebiTisaRa sibrZnisa RmrTisa Cuenisa 
didebulebasa miveaxlebiT esreT ukue da ara wina-ukmo. rameTu 
uaR¢ro¡ xedva¡, pirvel saqmiT gamocdilebisa, mTxreblad gmobisa 
STaguTxevs Cuen.
24.  sada – SiSi  Iber. (8, l. 19) – Ou| ga;r fovbo~  Gr. (PG  36, 344 
A 7):  amis adgilisa sityuaTa saxesa ewodebis kibe da kibovan,
33
 
romlisa mier, viTarca xarisxTa raTme zeda, sityua¡ sx¢Ti sxuad 
icvalebis da masve nakueTsa gina Senadgamsa mrCobl moqceviTa 
fer£cvalebiT aRvals pirvelisagan meorisa mimarT.
25.  didTaT¢s, gina didisa anu zeSTa didisa Iber. (8, l. 
25) – toi`~ tw`n megivstwn, h] tou` megivstou, h] uJpe;r to; mevga
34
 
Gr.  
 
 
31
  Qeorhtikh; filosofiva – qeologikh;, fusiologikh; kai; maqematikhv (Paris. Coisl. 240, 
52v).
32
  Praktikh; filosofiva – hjqikw`~, oijkonomikw`~ kai; politikw`~ (Paris. Coisl. 240, 53r). 
33
  to; schvma kai; klivmax ... klimakwtovn – 
klimaqsi
 – ritorikuli xerxi, romlis 
mixedviT erTi da imave sityvis Tu frazis sxvadasxva konteqstSi dal-
agebiT (gameorebiT) azri TandaTan ikrebs Zalas. ix. Oratio  39,  Iber.  p. 59, 
l. 19-25: 
dacva¡ mcnebaTa¡ / dacva¡ mcnebaTa¡ – ganwmeda¡ / siwmide – gamo-
brwyinveba¡ / gamobrwyinveba¡
. 
34
  Oratio 39-is es pasaJi komentirebulia maqsime aRmsareblis mier Txzule-
baSi  Ambigua ad Iohannem (PG  91, 1304 A5-12). basili minimusis ganmarteba 
ukavSirdeba maqsimes komentars.
3
 mier] mimarT a'C. 
5 
damswavlelobiTad] maswavlelobiTad a'. 
10 
filosofoso-
bisa] filosofosobisasa a'. 
13 
sibrZnismoyuarebisasa  om.  a'B.  24.  a'BCH. 
2 
sityuaTa] sityuaTaT¢s a'; saxesa] saxe esreT a', saxe BC.  25.  A'BCH.
4
6
8
10
12
14
16
18
2
4
2

257
________________________________  
 `naTelTaT
¢
s~ sakiTxavis komentari
(PG  36, 344 A 12): samguamovnebasa ity¢s erTRmrTeebisasa didTa 
guamTaT¢s, xolo 
didisa
 – erTRmrTeebisaT¢s. xolo 
zeSTa didisa
 
TqumiTa ganmarTeba-hyofs didTaT¢s da didisa, viTarmed ra¡sa 
vity¢ didTa T¢ssa samravlod samobisaT¢s guamTa¡sa, viTarmed 
samguamovan ars erTarsi, xolo didisasa SemokrebiT saerTod, vi-
Tarmed arsebiT erT ars RmerTi. vTqua uzeSTaesi, viTarmed zeSTa 
didobisa ars RmerTi, rameTu ara raodenobiTa ra¡Tme, arca si-
didiTa, arca viTarebiTa ganizomebis, anu gare-Seiwerebis RmerTi.