Analitik bul usıl tiykarında substansiyani saqlawdıń fundamental nızamları jatadı

Texnologiyalıq bólegi.
Bul bólekte studentke eki qıylı wazıypa beriliwi múmkin:
1. Ámeliyat basshısı ajıratıp bergen detalni tayarlaw texnologiyasın ishlsb shıǵıwı, detalga ishlov beriwdiń operatsion kartası hám marshrutini dúziwi, qollanılatuǵın úskeneler, ásbaplar, qayta islewdi baqlaw menen tanısıwı hám qayta islew rejimlerin esaplab ciqadi hám bayan etedi;
Bul bólim tómendegi maǵlıwmatlardı az idhiga alıwı kerek:
-material hám metall bazasınan baslap tap detal uzelga ornatilguncha detalning zavod cexlari hám uchastkaları boylap ótetuǵın jolınıń marshrut sxeması.
- berilgen uchastka boylap detalga qayta islewdiń tex- nologik processleri. Operatsiyalardıń eskizlari keltiriledi. Kesiw rejimleri, qollanǵan kesuv hám ólshew ásbapları kórsetiledi.
- berilgen uchastkada detalni tayarlaw ózine túser bahasınıń kál-kulyatsiyasi. Bunda miynet sarpı (norma -saatta ) hám detal ózine túser bahası kórsetiledi.
2. Uzelni jıynaw texnologiyası. Student uzelni jıynaw texnolo-giyasi menen tanısıwı jáne bul texnologiyanıń tolıq bayanın keltiriwi; jıynawdıń texnologiyalıq kartası hám marshrutini dúziwi; qollanılatuǵın úskeneler, ásbaplar, baqlaw. menen teńi-isiki hám bayan etiwi kerek;
- uzelni jıynaw texnologiyalıq procesiń kartası hám marshruti-ni dúziw; qollanılatuǵın úskeneler, ásbaplar, baqlaw hám t.b. bayan etiledi;


1.3 Kárxananıń qáwipsizlik qaǵıydaları
1. Ulıwma qawipsizlik talapları
Bul jollama qurılıs -montaj jumısların orınlawda qollanılatuǵın dástaki elektr mashinaları menen isleytuǵın jumısshılarǵa mólsherlengen.
1. 1. Dástaki elektr mashinaları menen islew ushın tómendegi shaxslar kirilitiladilar:
-jası 18 dan kishi bolmaǵan ;
-kásiplik ilmiy tájriybe hám kónlikpege iye bolǵan ;
-bul ishdagi qawipsiz metod hám usılları boyınsha oqıwdan ótken;
-imtixan tapsırıp, muwapıqlıq gúwalıǵın alǵan ;
-kirisiw instruktajidan ótken, hám de tikkeley jumıs jayınıń ózinde qawipsizlik texnikası boyınsha instruktajdan ótkenler.
1. 2. Dástaki elektr mashinaları menen islegende normalarda názerde tutılǵan arnawlı jumıs kiyiminen, beshiakst, saz ásbapları, tekserilagn qorǵaw quralları (dielektrik qolǵaplar, rezina ǵalıshalar, etikler, izolyatsiyalangan tagliklar (podstavki)) den, yaǵnıy jaramlılıq múddeti-sánesi kórsetilgen tamǵası ámeldegi bolǵan qorǵaw qurallarından paydalanıw zárúr.
1. 3. Dástaki elektr mashinaların basqarıw ushın kiritilgen jumısshı tómendegilerdi orınlawǵa májbúr:
-ishki miynet tártibi qaǵıydaların orınlawı ;
-bul jollama talapların orınlawı ;
-qawipsizlik texnikası boyınsha I-qaniygelik gruppaǵa ege ekenligi tuwrısındaǵı belgisi menen dástaki elektr amshinalaridan paydalanıw huqıqın beretuǵın gúwalıqtı hám jumıs orınlawdıń qawipsiz usılları hám metodları boyınsha bilimi tekserilgeni haqqındaǵı gúwalıqlardı óz menen, janında alıp júriwi;
-qarıydarlar elektr úskenelerin isletiwde qawipsizlik texnikası qaǵıydaları tuwrısındaǵı bilimlerin keminde bir jılda bir ret tekseriwden ótkeziwi shárt;
-jumıstı qawipsiz dawam ettiriwdi ılajı bolmaytuǵın dárejedegi buzılıwlar haqqında tikkeley baslıqǵa xabar beriw;
-jumıs jayına biyganalardıń kiriwine jol qoymasligi kerek;
-óndiriste júz bergen baxtsız hádiyseden saǵaqlanganlarga birinshi medicinalıq járdem kórsetiw, waqıya jayında ılajı bolǵanınsha vazyatni saqlaǵan halda, hádiyse haqqında tikkeley baslıqtıń ózine xabar beriw;
-órtga qarsı qawipsizlik talapların orınlaw.

1. 4. Bul jollama talapların atqarmaslik islep shıǵarıw ıntızamın buzǵanlıq dep esaplanadı. Bunda ayıplıalr belgilengen tártipte juwapker boladılar.
1. 5. Dástaki, qol elektr mashinaları insandı elektr tokı tásirinde zıyanlanıwdan, jaralanishdan qorǵaw usılları boyınsha elektr buyımlarınıń I-II-II-taypalarına sáykes keliwi shárt (GOST 12. 2. 007-0-75).
1. 6. Dástaki elektr mashinaları qorǵaw óshiriw qurılmaları hám támiyinlew yuritmalari, sımları, kommunikatsion apparatlar, aralıq támiyinlew dárekleri menen bir pútinlikte profilaktikalıq sınaqtan ótiwge qoyılıwı kerek hám (akt) akt menen tastıyıqlanǵan halda tutınıwǵa -isletiliwge kiritiledi hám sonnan keyin joqarıda sanap ótilgen qurılmalarǵa inventar nomeri beriledi.
1. 7. 36 voltdan joqarı nominal kernewge iye bolǵan dástaki elektr mashinalarına iye bolǵan dástaki elektr mashinalarınıń metall korpusları jaylentiretuǵın yuritmani birlestiriw, jalǵaw ushın “1”, “3”, “Er” dagne bólek belgileri bolǵan arnawlı (kontakt) baylanıs qurılmalarına ıyelewi kerek.
Bunday qurılma menen támiyinlenbegen eki izalyatsiyali dástaki elektr mashinaları korpusların jaylew qadaǵan etiledi.
1. 8. Dástaki, qol elektr mashinaların tarmaqqa jalǵawdı keminde 1, 5 kv. mm jil kemesi menen ShRPL hám ShRPS shlangli yuritmalar jardeminde ámelge asırıw kerek. Bunday yuritmalar joq bolsa, rezina shlang ishine alınǵan 500 voltdan tómen bolmaǵan kernewli izolyatsiya menen mayısqaq, elastik yuritmalardan paydalanıwǵa jol qóyıladı.
1. 9. Dástaki, qol elektr mashinaları korpusların jaylew bir waqtıniń ózinde elektr tokın ótkeriwshi bolıp xızmet etpeytuǵın támiyinlegish yuritmalarining arnawlı (jili) sımlı tamırları járdeminde ámelge asıriladı. Bunda, yaǵnıy bul maqsette nollı yuritmadan (simdan) paydalanıw qadaǵan etiledi.
Úsh fazalı dástaki, qol elektr mashinaların támiyinlew ushın tórt sım (li) tamırlı, bir fazalı ushın bolsa úsh sım (li) tamırlı shlang yuritma qollanılıwı kerek.

1. 10. Shlangli yuritma úshleri dástaki elektr mashinalarınıń konstruktsiyasiga qaray jaylew ushın qosımsha kontakt hám uyqas kontaktlar sanına iye bolǵan shpersel' vilkasi menen úskenelestirilgen bolıwı kerek.
Shtepselli ajıratılǵan qarjı konstruktsiyalarizaminlovchi kontaktning aldınan jalǵanıwın eger ol ámeldegi bolsa hám dataki elektr mashinalarına jumısshı tok kontaktlar arqalı uzatılıwına salıstırǵanda shtepselli ajratmani uzganda onı keshikib óshirilishini támiyinlewi kerek.
Bunday shtepsel' birikpeler ámeldegi bolmaǵanda, dástaki elektr mashinaların jaylewdi-olardıń korpusında arnawlı jaylestiriwshi boltga jalǵanǵan keminde 4 kv. mmli kesim degi ashıq -jalańash, mayısqaq, elastik, mıs sım yuritmalar menen atqarıladı.
Qol dástaki elektr mashinaların jalǵaw ushın qolda yasalagn shtepselli ajtarmalardan paydalanıw qadaǵan etiledi.

1. 11. Dástaki elektr mashinaların támiynat punkti tarmaǵına jalǵaw jumısları qawipsizlik texnikası boyınsha 3-den tómen bolmaǵan qaniygelik gruppaǵa iye bolǵan elektro texnika xızmetkerleri tárepinen atqarıladı.
Dástaki elektr mashinaların elektr qawipsizligi talapların qánaatlantıratuǵın shtepsel' birikpeler járdeminde támiynat punktlerine jalǵaw jumısların olar menen jumısqa kiritilgen xızmetkerlerge orınlaw ushın ruxsat beriledi.
1. 12. Dástaki elektr mashinaların aralıq kóshpeli támiyinlew derekleri arqalııwǵa túsiriwde (pasaytiruvchi transfarmatorlar, ózgertirgichlar hám taǵı basqalar ), bul mashinalardıń korpusların jaylestiriw aralıq támiynat dáreginiń jayleytuǵın qısqısh (osbori) ga támiyinleytuǵın shlang yuritmaning jaylew sımlı tamırın jalǵaw jolı menen atqarıladı.
Shtepselli birikpe tikkeley aralıq támiyinlew mabaalarining korpuslarına montaj etilgen bolıwı kerek.
1. 13. Shtepsel' ajıratılǵan qarjılar dástaki elektr mashinalarınıń támiyinlew shınjırına sonday yo'simda jalǵanıwı kerek, ajratqıshnı ajıratıwda (shtirkovaya chast') vidka kernew astında qalmawı kerek.
1. 14. Kabellar hám yuritmalarining maydan oramı, qabıqı sıyqası shıqqanlanıp ezilmasligi hám sinmasligi ushın dástaki elektr mashinalarına burab yurgizilishi kerek.
1. 15. 12 hám 36 voltli kernewde qollanılatuǵın shtepsel' birikpela (razetkalar, vilkalar) 127-220 voltli kernewde qollanılatuǵın shtepsel' birikpelerden barlıq konstruktsiyalari boyınsha parıq etiwi kerek. 12 hám 36 voltli vilkalarning 127 hám 220 voltli shtepsel' rozetkaǵa jalǵaw itimaldan tısqarı bolıwı kerek.
12 hám 36 voltli shtepsel' birikpesi 127 hám 220 voltli shtepsel' birikpesirangidan (bo'yog'idan) birdan parq etetuǵın rangga ıyelewi kerek.
Anıqlaması :
Qurılıs -montaj shólkemleri bólindileri ushın shtepsel' birikpeleriniń tómendegi reńleri usınıs etiledi:
Qızıl -220 v;
Kók - 127 v;
Sarı - 36 v;
Aq - 12 v;
1. 16. Dástaki elektr mashinaları hám kóshpeli aralıq támiyinlew mabaalari, hám de támiyinlew punktalri tarmaqlarına jalǵanıw múmkinshiligı názerde tutılǵan orınlarda “220 v”, “127 v”, “36 v”, “12 v” degen jazıwlar jazıp qoyılǵan bolıwı kerek.

1. 17. Dástaki elektr mashinaları tarqatpa ásbaplar punktinen bir smenadan kóp bolmaǵan waqtına beriliwi múmkin.
1. 8. Dástaki, qol elektr masho'inasi jumısshınıń (dástaki elektr mashinasın basqarıwǵa kiritilgen shaxsqa ) qolına beriliwden aldın korpusda tutasuvning joq ekenligi hám jayleytuǵın yuritmalarining sazlıǵı qatnasında arnawlı stendda yakiasboblar menen tekserilgen bolıwı kerek.
1. 19. Dástaki elektr mashinaları beriliwinen aldın usı kárxanada tastıyıqlanǵan hám normativ hújjetlerge tiykarlanıp islep shıǵılǵan dástaki elektrmashinalarini isletiwge beriwden aldınǵı profilaktikalıq sınaq kólemi menen muwapıqlıqta aralıq támiyinlew derekleri menen komplektlikda (transformatorlar, chastotanı ózgertirgichlar hám qorǵaw -óshiriw o'urilmalari menen) jamlikda islewi sinalagn bolıwı kerek.
1. 20. Kórsetilgen elektr qol mashinaların qollaǵan halda jumıs atqarılatuǵın ımaratlar kategoriyalari talapların qánaatlantıratuǵın qorǵaw quralları (joq bolǵan ) siz jumıslarına dástaki elaketr mashinaların beriw qadaǵan etnidi (I-qosımsha ).
1. 21. Dástaki elektr mashinalarınıń sazlıǵı hám saqlanıwı bólindi boyınsha buǵan arnawlı buyrıq tiykarında tayınlanǵan (saz ásbapları jaǵday daǵı dástaki elektr mashinaların saqlaw hám beriw ushın juwapker shaxs ) ásbapshı (instrumentalshik) tárepinen qadaǵalaw etiliwi kerek.
1. 22. Tómendegiler (dizimge) esapqa alınıwı kerek: elektr drellar, elektr qayshılar, vibratorlar (tebratgichlar), elektr jonǵılar, elektr pıshqılar, tegislew mashinaları hám boqaelektr ásbapları hám elektr ásbapları.
1. 23. Dástaki elektr mashinaları qıyın juwılǵan quramlı boyawlar menen jazılǵan inventar nomerine ıyelewi hám tarqatpa ásbaplar punktinde saqlanıwı kerek.
1. 24. Dástaki elektr mashinalarınıń texnikalıq jaǵdayı tekseriw hám dáwirli profilaktikalıq sınaqtan arnawlı jurnallarda yamasa partarda alıp barılıwı kerek.
1. 25. Dástaki elektr mashinaların usı tarqatpa ásbaplar punktine xızmet kórsetiwshi islepchiqarish bólmesi (tsexi, uchastkası, brigadasi hám taǵı basqa ) xodmilarga islew ushın beriledi.
1. 26. Nuqsanı kemshiligi bolǵan dástaki elektr mashinaların isletiw ushın beriw qadaǵan etiledi.
1. 27. Ulıwma qawipsizlik talaplarına qosımsha :
-Ózbekstan Respublikasınıń “Miynet qáwipsizligi tuwrısında”gi Nızamın ;
-“Qáwipli islep shıǵarıw ob'ektleriniń sanaat qawipsizligi tuwrısında”gi Nızamın biliwi hám orınlawı shárt.
2. Jumıs baslamastan aldınǵı qawipsizlik talapları
2. 1. Normalarda belgilengen arnawlı jumıs kiyimlerdi kiyiw, olardıń barlıq tuymelerin qadash hám shashlardı bas kiyim astına jiynastırıp qoyıw.
2. 2. Dástaki, kól mashinaları hám qorǵaw quralların tarqatpa ásbaplar punktinen alıw.
2. 3. Qorǵaw quralların názerden keshirgandaularning sınaq múddeti ótpelıgin tekseriw shárt:

-bekkemleytuǵın uzellar hám detallarning tańıw sılesiları bekkem tartıllıǵin ;
-shpindelni buraw jolı menen reduktorning sazlıǵın (operatsiya kól elektr mashinanıń elktr tarmaǵına jalǵanbaǵan jaǵdayında atqarıladı );
-dástaki elektr mashinasınig támiyinleytuǵın yuritmasi jaǵdayı, onıń izolyatsiyasi pútkilligin sımlı tamırlarinig (jil) sınıq jayları joq ekenligin ;
-jaylentiretuǵın yuritma sazlıǵın ;
-ulab-uzgichning islewi hám sazlıǵın ;
2. 5. Elektr tarmaǵına jalǵanǵan dástaki elektr mashinasın 1-2 minuta dawamında bos, salt jaǵdayda isletip kóriw tekseriw.
2. 6. Qırqıw, kesiw (smenalı ) ásbapın ornatıwdan aldın tómendegilerdi tekseriw:
-onıń tuwrı charxlanganini;
-unad-maydanında tereńge, urılǵan jay hám shıǵarmalar, hám de jarıqlar joq ekenligin ;
-xvostoviklar orayı tuwrılıǵın.
3. Jumıs waqtındaǵı qawipsizlik talapları
3. 1. Dástaki elektr mashinalardan paydalanǵande yuritma hám kabellarni osib qoyıw kerka.
3. 2. Sımlı yuritmalar hám kabellarning metal janar may, atı hám maylı ústler hám predmentlarga tikkeley jaqın, tiyip turıwına jol qoymaw kerek.
3. 3. Dástaki elektr mashinaların elektr tarmaǵından tok uzatıw toqtatilganda, ishdagi tánepis waqtında, olardı bir orından basqa jayǵa kóshiriwde óshiriw (yaǵnıy onı júzimnen úzip orınlaw ) kerek.
3. 4. Dástaki elektr mashinalardı ishda tánepis ete turıp qızıp ketiwge jol qoymaw.
3. 5. Salmaqli qol, dástaki elektr mashinaları (8 kg den zıyat salmaqlıqtaǵı ) menen islegende arnawlı úskenelerden paydalanıw.
3. 6. Dástaki elektr mashinalarınıń qurǵaqlay, bos halda bıykarǵa islewine (olardı sınap kóriw ushın isletiwden tısqarı ) jol qoymaw kerek.
3. 7. Qırqıw saboblarini almastırıwnifaqatgina dástaki elektr mashinaları uirilgan (shtepsel' birikpeni úziw jolı menen) hám ol pútkilley toqtatilgandan keyin orınlaw kerek.
3. 8. Dástaki elektr mashinaların kóshiriwde olardı korpuslarınan yamasa dástegidan (ustaw ) tutıw kerek.
3. 9. Dástaki elektr mashinaların mukin bolǵan, urılıw múmkinshiligınan saqlaw, asıraw kerek.
3. 10. Jumıs waqtında barabanlar, qazanlar hám basqa metall ıdıslar ishindegi kóshpeli rezervuar, ıdıslar yamasa tezlikti ózgertigichlar (preobrazovateli) tek sırtında, ústinde, qalıwı kerek.
3. 11. Korpusda tutasıw yamasa qandayda bir buzılıw (ushqınlanıw, qızıp ketiw, kúyik hidi, úzilip -toqtap islew) anıqlanǵanda jumıstı toqtatıw kerek.
3. 12. Biyiklikte islegende qáwipsizlik qamarınan paydalanıw.
3. 13. Dástaki elektr mashinalarında isleytuǵın jumısshılarǵa tómendegiler qadaǵan etiledi:
-náwbettegi sınaq múddeti ótken qol elektr mashinaları hám qorǵaw quralların qóllaw, hám de buzılǵan dástaki elektr mashinalarında (ashıq tok jurgiziwshi bólimlerge iye bolǵan, ulab-uzgich (viklyuchatel') buzılǵanlıǵında yamasa shtepsel' ajıratılǵan qarjı buzılǵanda, hám de qol elektr mashinasında ushqınlanıw bolsa ) islew;
-jumısqa túsiriwshi elektr texnika qurılmaları, shchitlar, kúshi taratıwshı shkaflar shinalariga, ótetuǵın liniyalarda dástaki elektr mashilarining támiyinlew puktlarining joq ekenligidaochiq (yalong'och) yuritmalarini tarmaqqa taslaw jolı menen dástaki elektr mashinalardı biriktiriw, jalǵaw ;
-járdemshi úskeneler (támiyinlew punktleri, pasaytiruvchi transfarmatorlar, tezlikti ózgetrtirgichlar, óshiriw-qorǵaw qurılmaları ) ni qosıw, jalǵaw (óshiriw, úziw) hám de olardaǵı buzılıwlardı jónge salıw qılıw. Bul operatsiyalar tek usı elektr qurılmalarında xizmet kórsetiw menen bánt bolǵan operativ-remontlaw xızmetkerleri safidagi elektr montyor tárepinen atqarıladı ;
-dástaki elektr mashinalardı bólimlerge ajıratıw hám ózi qanday remontlaw jumısların (dástaki elektr mashinalarınıń ózinde qanday bolsa, shtepselli birikpeler yuritmalarida hamshunday hám taǵı basqa ) orınlaw ;
-elektr qurılmaları hám yuritmalarida, hám de shtepselli birikpeler hám jumısqa salıw qurılmalarında jumıstıń qawipsizligin pasaytiruvchi qandayda bir kemshilik, kemshilikler anıqlanǵanda olardan paydalanıw ;
-dástaki elektr mashinaların támiyinlew ushın avtotransformatorlar yamasa qushimcha qarsılıqlar menen reostatlardan paydalanıw ;
-kóshpeli transformatorlar hám tezlikti ózgertirgichlarni qazanlar, rezervuar -ıdıslar, barabanlar hám taǵı basqalar jumısqa salıw, kirgiziw;
-dástaki elektr mashinası korpusın jaylentiriw ushın nollı jumısshı yuritmadan paydalanıw ;
-dástaki elektr mashinaların “Dástaki, qol elektr mashinaların qóllaw tártibi” kestesi talapların buzǵan halda qóllaw ;
-dástaki, qol elektr mashinalarınıń kabellarini bukib, qayırıw hám cho'zib tartıw, hám de olardıń kislorod uzatıw ushın shlanglar bilna, kernew astında turǵan elektr kabellari hám elektr sabıw yuritmalari hám de tross, jipler menen kesesiwine jol qoymaw ;
-dástaki elektr mashinaları yuritmalaridan tutıw, ustaw, aylanuvchan kesiw, qırqıw ásbapına teginish;
-qırqıw ásbapın qotirish ushın onıń xvostovikov yamasa shpindeli dúziwin kompensatsiyalaytuǵın taglik (podkladka) larni qóllaw ;
-dástaki, qol elektr mashinası islep turǵan waqıtta qırındılar, bólekshelerdi qol menen alıp taslaw ;
-dástaki, qol elektr mashinaların qırqatuǵın qimidan yamasa támiyinleytuǵın yuritmasidan (ustap ) tutıp kóshiriw;
-dástaki elektr mashinaların islep turǵan dvigatel menen, hám de elektr tarmaǵına jalǵanǵan halda qadaǵalawsız qaldırıp ketiw;
-dástaki, qol elektr mashinaların ishda tánepis waqtında aǵash taxta ústinde qaldırıp ketiw;
-bir waqtın ózinde bir vertikal boylap eki hám odan artıq qabat (qatlam ) (yarusax) larda jumıs orınlaw ;
-dástaki, qol elektr mashinaların hátte júdá az waqıtqa da ol jaǵdayda islew huqıqın beretuǵın gúwalıqǵa iye bolmaǵan shaxsqa islew ushın beriw;
-jawın, qarda oynawı hám momoqaldiroq waqtında ashıq maydanlarda islew;
-jarılıwǵa qáwipli gazlar menen hám janar may menen gazlanǵan ımaratlarda chuqun beretuǵın dástaki elektr mashinalarında islew;
-muzlagan hám hól aǵash detallarga dástaki elektr mashinaları menen qayta islew;
-dástaki elektr mashinalarında tirab quyılatuǵın norvonlarda turıp islew;
-dástaki elektr mashinalarında kózdi jaralaw qáwipine iye bolǵan jaǵdaylarda qorǵaw kózoynagisiz islew.
4. Avarıya, apat jaǵdaylarındaǵı qawipsizlik talapları
4. 1. Avari jaǵdayında jumısshı tómendegilerdi orınlawǵa májbúr:
-jumıstı toqtatıp, jumıs orınlaw ushın juwapker shaxstı xabarlı qılıw ;
-Órt kelip shıqqanda -kárxanada ámeldegi bolǵan ot óshiriw quralları járdeminde órtni óshiriwge kirisiw hám bir waqtıniń ózinde órt qáwipsizligin shaqırıw shárt. Sonı esta saqlaw zárúrki, órttı óshiriw ushın janıw procesin toqtatıwı múmkin bolǵan elementlardı qóllaw zárúr (suw, qum ximiyalıq óshiriw quralları );
-jaralanganlar bolsa -jábirleniwshiniń turmısı hám sog'ligiga qáwip tuwdıratuǵın, organizmge zálel jetkeziwshi (faktor ) faktorlardı saplastırıw (elektr tokı tásirinen qutqarıw, yonayotgan kiyimin óshiriw hám t.b. ), onıń jaǵdayın bahalaw ;
-jaralanganlarni qutqarıw boyınsha operativlik tártibinde zárúrli tabirlarni orınlaw (nápes ótiw jolların qayta tiklew, jasalma nápes beriw, júrekti sırtqı uwqalaw, qandı toqtatıw, bog'lov qoyıw hám t.b );
-tez medicinalıq járdemdi shaqırıw yamasa jaralanǵan shaxstı jaqın oradagi emlew muassasiga (jaylastırıw ) jetkiziw sharasın kóriw;
-waqıya jayında, ılajı bolǵanınsha jaǵdaynı saqlaw.
5. Jumıs tawsılǵannan keyin qawipsizlik talapları
5. 1. Dástaki elektr mashinaların shtepsel' ajıratılǵan qarjı járdeminde elektr tarmaǵından úziw.
5. 2. Dástaki elektr mashinasın hám qorǵawvositalarini dıqqat penen kórikten ótkeriw, shańdan, kirdan tazalaw hám tarqatpa ásbaplar punktine tapsırıw.
5. 3. Jumıs jayın tártipke keltiriw.
5. 4. Dástaki elektr mashinaları jumısındaǵı buzılıwlar haqqında ásbapshı (ásbaptı saqlaw hám beriw ushın juwapker shaxs ) ga xabar beriw.