Anatomiya 2014. indd

 Lateral qanotsimon mushak (m. pterygoideus lateralis) 
uchburchak shaklidagi mushak chakka osti chuqurchasida yota-
di.
 Ponasimon suyak qanotsimon o‘simtasining lateral plastin-
kasini tashqi y uzasidan boshlanadi. Mushak tolalari orqaga va 
lateral tomonga yo‘nalib, pastki jag‘ suyagining qanotsimon 
chuqurchasiga, chakka-pastki jag‘ bo‘g‘imi xaltasi va bo‘g‘im 
diskiga birikadi.
Faoliyati: ikki tomonlama qisqarsa, pastki jag‘ni oldinga, bir 
tomonlama qisqarsa, qarama-qarshi tomonga harakatlantiradi. 
Bosh fassiyalari. Bosh sohasida: chakka, chaynov va lunj-yut-
qin fassiyalari uchraydi.
91-rasm. Chaynov mu-
shaklari. Yon tomondan 
ko‘rinishi:
1–chakka mushagi; 2–late-
ral qanotsimon mushak;
3–medial qanotsimon mu-
shak; 4–bo‘g‘im diski.

---

172
Chakka fassiyasi
 yuqori chakka chizig‘i va kallaning pay qal-
pog‘idan boshlanadi. U chakka mushagini o‘raydi va yonoq ra-
vog‘iga birikadi. 
Chaynov fassiyasi
yuqoridan yonoq suyagi va yonoq ravo-
g‘ining lateral yuzasiga birikadi. U o‘z nomidagi mushakni qop-
lab, oldinda lunj fassiyasiga o‘tsa, orqada quloq oldi bezi xaltasi-
ga birikadi.
Lunj-yutqin fassiyasi
 lunj mushagini qoplab, yutqinning late-
ral devoriga o‘tib ketadi.
Qo‘l mushaklari va fassiyalari
Qo‘lning erkin va ko‘p qirrali harakati uning ko‘p sonli mu-
shak lari ning qisqarishi natijasida bo‘ladi. Qo‘l mushaklari qo‘lning 
fao liyatiga mos ravishda joylashgan bo‘lib, uning nozik harakatla-
rini bajarishda ishtirok etadi. Qo‘l mushaklari yelka kamari mu-
shaklari va qo‘lning erkin qismi mushaklariga bo‘linadi.
Yelka kamari mushaklari (92-rasm) yelka bo‘g‘imi atrofi-
da joylashib, shu bo‘g‘imning murakkab harakatini ta’minlaydi. 
Ular yelka kamari suyaklari: o‘mrov va kurak suyagidan boshla-
nib, yelka suyagiga birikadi.
1.