Anatomiya 2014. indd

Og‘iz burchagini ko‘taruvchi mushak (m. levator anguli oris) 
ustki jag‘ suyagining oldingi yuzasidagi qoziq tish chuqurchasidan 
boshlanib, lab burchagi terisiga birikadi. 
Faoliyati: og‘iz burchagini yuqoriga va lateral tomonga tortadi.
Kulgu mushagi (m. risorius) chaynov fassiyasidan boshlanib,
og‘iz burchagi terisiga birikadi. Faoliyati: og‘iz burchagini lateral
to monga tortadi.
1. 
Quloq suprasi mushaklari. Bu guruh mushaklar odamda 
kam rivojlangan. Quloq suprasini oldingi, ustki va orqa mushakla-
ri tafovut qilinib, ular quloq suprasini old, yuqori va past tomo-
nidan birikadi. 
Faoliyati: Quloq suprasini o‘z tomoniga tortadi.
Chaynov mushaklari (91-rasm) kalla suyaklaridan boshlanib, 
past ki jag‘ suyagiga birikadi. Ular kallaning birgina harakatchan 
birlash masi bo‘lgan chakka-pastki jag‘ bo‘g‘imi harakatini ta’min-

---

171
laydi. Chaynov mushaklari to‘rt juft. 
Ulardan ikkitasi yuza (chaynov va chak-
ka mushaklari), ikkitasi – chuqur (la-
teral va medial qanotsimon mu shaklar) 
joylashadi.
1. 
Chaynov mushagi (m. masse-
ter)
to‘rt burchak shaklda bo‘lib, yonoq 
ravo g‘idan boshlanib, pastga va oldinga 
yo‘nalib pastki jag‘ning chaynov g‘adir-
budirligiga birikadi.
Faoliyati: pastki jag‘ni ko‘taragi. 
2. 
Chakka mushagi (m. tem poralis) 
yelpig‘uch shaklidagi mu shak bo‘lib, o‘z 
nomidagi chuqurcha va kalla suyagi-
ning lateral yuzasida joylashgan. Chak-
ka chuqurchasi va fassiyasidan bosh-
lanib, qalin pay bilan pastki jag‘ suyagi-
ning tojsimon o‘simtasiga birikadi.
Faoliyati: pastki jag‘ni ko‘taradi va orqaga tortadi.
3.
 Medial qanotsimon mushak (m. pterygoideus medialis) 
to‘rtburchak shakldagi qalin mushak bo‘lib, ponasimon suyak-
ning qanotsimon o‘simtasi chuqurchasidan boshlanadi. Mushak 
tolalari pastga lateral va orqaga yo‘nalib, pastki jag‘ burchagi-
ning ichki yuzasida joylashgan qanotsimon g‘adir-budirligiga bi-
rikadi.
Faoliyati: ikki tomonlama qisqarsa, pastki jag‘ni yuqoriga tor-
tadi. Bir tomonlama qisqarsa pastki jag‘ qarama-qarshi tomonga 
yo‘naladi.
4.