Anatomiya 2014. indd

Ingichka ichak
Ingichka ichak (intestinum tenue) hazm nayining eng uzun 
qismi. U oshqozonning chiqish qismidan boshlanib o‘ng yon-
bosh chuqurchasida tugab, ko‘richakka o‘tadi. Ingichka ichakning 
uzun ligi tirik odamda 2,2 m dan 4,4 m gacha, murdada esa 5–6 m, 
ko‘ndalang o‘lchami boshlanish joyida 4,7 sm bo‘lsa, oxirida 2,5–
2,7 sm bo‘ladi. Ingichka ichakda so‘lak va oshqozon shirasi ta’si-
rida maydalangan ovqat bo‘tqasi ichak shirasi, oshqozon osti bezi 
shirasi va o‘t ta’sirida parchalanadi. Bu yerda parchalangan oziqa 
moddalar qon va limfa tomirlariga so‘riladi. Ingichka ichakda uch 
qism: o‘n ikki barmoq ichak, och ichak va yonbosh ichak tafovut 
qilinadi. Och va yonbosh ichakda ichaktutqichi bo‘lgani uchun in-
gichka ichakning tutqichli qismi deyiladi.
O‘n ikki barmoq ichak (duodenum) ingichka ichakning bosh-
lan g‘ich qismi bo‘lib, uning uzunligi tirik odamda 17–21 sm, 
murdada 25–30 sm, ko‘proq taqa, kamroq halqa shaklida bo‘la-
di (115-rasm). 
114-rasm. Oshqozon
yarasi.

---

221
115-rasm. O‘n ikki barmoq ichak va
oshqozon osti bezi:
1–yuqorigi qismi; 2–oshqozon osti bezi-
ning qo‘shimcha nayi; 3–oshqozon osti be-
zi; 4–oshqozon osti bezining nayi; 5–o‘n 
ikki barmoq ichak bilan och ichak orasidagi 
bukilma; 6–ko‘tariluvchi qismi; 7–gorizon-
tal qism; 8–o‘n ikki barmoq ichakning kat-
ta so‘rg‘ichi; 9–o‘n ikki barmoq ichakning 
bo‘ylama burmasi; 10–o‘n ikki barmoq ichakning kichik so‘rg‘ichi;
11–tushuvchi qismi.
O‘n ikki barmoq ichak qorin bo‘shlig‘ining orqa devorida I–III 
bel umurtqalari sohasida oshqozon osti bezi boshini o‘ragan holat-
da joylashadi.
Unda to‘rt: yuqorigi, tushuvchi, gorizontal va ko‘tariluvchi 
qism lari tafovut qilinadi.
Yuqorigi qismi
oshqozonning chiqish qismidan boshlanib, 
uzunligi 4–5 sm o‘ngga, biroz orqaga va yuqori tomonga yo‘na-
lib, o‘n ikki barmoq ichakning ustki bukilmasini hosil qilib, tu-
shuvchi qismiga o‘tadi. Tu shuvchi qismining uzunligi 8–10 sm. U 
I bel umurtqasi sohasida boshlanib, pastga tomon tushadi va III