Anatomiya 2014. indd

, pastki yuzasida 
halqum do‘mboqchasi
 ko‘rinib turadi.
Lateral qismi
 juft, noto‘g‘ri shaklga ega. Uning pastki yuzasi-
da atlantning ustki bo‘g‘im yuzasi bilan bog‘im hosil qiluvchi el-
lips shaklidagi ensa suyagi do‘ngi
 joylashgan. Uning o‘rtasidan til 
osti nervi kanali o‘tadi. Ensa do‘ngi orqasida do‘ng chuqurcha-
si bo‘lib, uning tubida kanal bor. Ensa suyagi do‘ngining yon to-
monida bo‘yinturuq kemtigi
 bo‘lib, u chakka suyagidagi shunday 
kemtik bilan qo‘shilib bo‘yinturuq teshigini
 hosil qiladi. Lateral 
qismning miya yuzasida sigmasimon sinus egati
 joylashgan.
Ensa suyagining pallasi
tashqariga qavargan keng plastinka 
shaklida. Uning tashqi yuzasining o‘rtasida ensa suyagining tash-
qi do‘ngligi bor bo‘lib, undan to katta teshikkacha ensa suyagi-

---

117
ning tashqi qirrasi yo‘nalgan. Ensa suyagining tashqi do‘ngligi-
dan o‘ng va chap tomonga pastga qarab egilgan ensaning yuqori 
bo‘yin chizig‘i yo‘naladi. Unga parallel ravishda ensa suyagining 
tashqi qirrasining o‘rta qismidan ensaning pastki bo‘yin chizig‘i 
boshlanadi. Bundan tashqari ensa suyagining tashqi do‘ngligi us-
tida uncha yaxshi bilinmagan ensaning eng yuqori bo‘yin chizig‘i 
joylashgan. Ensa suyagi pallasining ichki botiq miya yuzasida joy-
lashgan xochsimon tepalik uni to‘rtta chuqurchaga bo‘ladi. Uning 
markazida ichki ensa do‘ngligi joylash gan. U pastga tomon torayib 
ensa suyagining ichki qirrasiga davom etadi. Undan yuqori tomon-
ga qarab yuqorigi sagittal sinus egati ketadi. O‘ng va chap tomonga 
yo‘nalgan ko‘ndalang sinus egati sigmasimon sinus egatiga o‘tadi. 
Ensa suyagi pallasining ustki va yon chekkasi tishlari yaxshi bilina-
di, u chakka va tepa suyaklari bilan birla shadi.
Tepa suyagi (os parietale, 60-rasm) juft suyak bo‘lib, kalla 
gumbazi yuqori yon qismlarini tashkil qiladi. U to‘rt qirrali va 
to‘rt burchakli, tashqariga gumbazsimon bo‘rtib chiqqan plastin-