Anatomiya yangi indd

VIII bob. NERV SISTEMASI 

Nerv sistemasi organizmni boshqarishda muhim rol o‘ynaydi. 

U hujayralar, to‘qimalar, organlar va ular sistemalarining muvofiq 

ishlashini ta’minlaydi. Bunda organizm bir butun holda ishlaydi. 

Nerv sistemasi orqali organizm tashqi muhit bilan bog‘lanadi. Nerv 

sistemasining faoliyati tuyg‘u, o‘qish, xotira, nutq va tafakkurga 

ruhiy asoslangan bo‘lib, ular yordamida odam faqat atrof muhitni 

bilib olmay, balki uni faol holda o‘zgartirishi mumkin.  Nerv siste-

masi markaziy va periferik qismga bo‘lib o‘ganiladi. Markaziy 

qism bosh miya va umurtqa pog‘onasi kanalida joylashgan orqa 

miyadan iborat. Bosh miya ham, orqa miya ham pardalar bilan 

qoplangan. Bosh miya bilan orqa miya  kul rang va oq mod-

dadan tuzilgan. Kul rang modda qisqa va juda tarmoqlanib ketgan 

o‘simtalar bilan bir-biriga birikkan neyron tanalaridan iborat. Mi-

yaning oq moddasi tolalardan tashkil topgan. Tolalar  o‘tkazuvchi 

yo‘llar hosil qiladi. Bu yo‘llar yarim sharlar po‘stlog‘ining ayrim 

sohalarini va bosh hamda orqa miyada joylashgan yadrolarni bir-

biri bilan tutashtiradi. Oq modda tolalari va nervlar markazga inti-

luvchi hamda markazdan chiquvchi yo‘llar hosil qiladi, bu yo‘llar 

esa o‘zgarishni organlardan har xil nerv markazlariga va markaz-

lardan organlarga o‘tkazadi.