Anatomiya yangi indd

Neoantroplar – dastlabki hozirgi zamon odamlari. To‘rtlamchi 

davrning oxirida, bundan taxminan, 100-120 ming yil avval nean-

dertallarning avlodlari - dastlabki hozirgi zamon odamlar paydo 

bo‘ldi. Ularning suyak qoldiqlari birinchi marta 1868 yilda Fran-

siyada, Kromanon g‘ori yaqinidan topilgan. Shu sababli ular kro-

manonlar deb ataladigan bo‘ldi. Kroman onlar taxminan 50 ming 

yil oldin paydo bo‘lgan. Kroman onlarning skeleti Yevropa, Osiyo, 

Afrika va Avstraliyadan ham topilgan. Kroman onlar neandertallar-

ga qaraganda birmuncha bo‘ydorroq bo‘lib, bo‘yi 180 sm ga bora-

di. Bosh miyasining hajmi 1600 sm 

3 

– 1800 sm

3

 gacha bo‘lgan.  

Zamonaviy odamning kalla suyagiga qanday belgilar xarakterli 

bo‘lsa, ularning kalla suyagida ham o‘sha hamma belgilar mavjud. 

Neandertallarning kalla suyagida bo‘lgan maymunlarga xos bel-

gi ularning kalla suya 

gida odatda yo‘q. Kromanonlarning pastki 

jag‘ida xarakterli iyak do‘mbog‘i borligi ularning ma’noli nutqqa 

layoqatli bo‘lganidan darak beradi.

Qurollar yasashga kelganda kromanonlar neandertal odam-

lariga qaraganda ancha ilgarilab ketdilar. Ularning tosh qurollari 

juda yaxshi ishlanganligi bilan ajralib turadi; bundan tashqari ular 

o‘ziga kerakli buyumlarni yasash uchun suyak va shoxdan keng 

foydalanishni o‘rganib oldilar. Ularning qurollari orasida shak-

lan pichoqqa, nayza uchlariga o‘xshab ketadigan tosh plastinkalar 

uchraydi va hokazo. Masalan, garpunlarning uchi suyak va shox-

dan tayyorlanar edi. Mana shu hol kromanonlarning baliq ovi bi-

lan shug‘ullanganidan darak beradi. Ular otlarni, mamont, shimol 

bug‘usi, bug‘u, bizonlarni, shimol tulkisi va boshqa hayvonlarni ov 

qilardi. Kromanonlarda    tasviriy san’at   paydo   bo‘ladi, o‘zlari 

uchun turar joy qurganlar, kulolchilik bilan shug‘ullanganlar. Yov-

---

90

voyi hayvonlarni qo‘lga o‘rgatib ibtidoiy dehqonchilik va chorva-

chilik bilan shug‘ullanganlar.