Andijon qishloq xo’jaligi va agrotexnologiyalar insitituti qxms fakulteti msu ta’lim yo’nalishi 2/41-guruh talabasi tursunboyeva muslimaxon

Sho’r yuvish ikki yo’l bilan amalga oshiriladi:

1.Asosiy sho’r yuvish.

2.Joriy sho’r yuvish.

1.Cho’ktirib yuvish.

1.Cho’ktirib yuvish.

2.Yuvib oqizib yuborish.

3.Ishqorsizlantirib (zovurlashtirilgan sharoitda) yuvish.

4.Yer yuzasidan oqizib yuvish.

5.Tuzlarning tabiiy yuvilishi.

Sho’r yuvish sug’oriladigan yerlarning iqlim, geologik, gidrogeologik va zovurlashtirish sharoitiga qarab quyidagi turlarga bo’linadi:

Sug’oriladigan sho’rlangan yerlarda qishloq xo’jaligi ekinlarini tabaqalashtirilgan sug’orish rejimini qo’llash talab etiladi. O’simliklar tomonidan suv va oziq unsurlarini o’zlashtirilishi barg va ildiz tizimining soʻrish kuchi hisobiga amalga oshadi. So’rish kuchining o’lchami o’simlik turiga ko’ra har xil bo’ladi: sabzavot ekinlarida 2-5 atm., g’o’za va kanopda 8-10-15 atm. ga teng. Tuproq eritmasida tuzlar konsentratsiyasining yuqori bo’lishi uning osmotik bosimini ortishiga olib keladi, qaysiki u tuproqdan suv va oziq unsurlarini o’simliklar tomonidan o’zlashtirilishini qiyinlashtiradi.

Sho’rlangan yerlarda g’o’zani so’rish kuchining 18-30 atm. gacha ko’tarilishi kuzatilgan bo’lib, bu holat tuproqning suvni kuchli tutib turishi orqali izohlanadi. Tuproq namligi kam va unda tuzlar qanchalik ko’p bo’lsa, bu ko’rsatkich shunchalik yuqori bo’ladi. Sho’rlangan yerlarda tuproq namligi 18-20 foiz bo’lgan sharoitda ham uning suvni tutib turish qobiliyati 18-30 atm. ni tashkil etadi, namlik kamayishi bilan u 40 atm. gacha yetib boradi

O’simlikning so’rish kuchi tuproq eritmasining osmotik bosimidan yuqori bo’lgandagina u tuproqdan suv va unda erigan oziq unsurlarini o’zlashtira boshlaydi. Tuzlar konsentratsiya sini ortib ketishi bilan tuproq namligi o’simliklar uchun yetarli darajada bo’lishiga qaramay ular bunday suvlardan foydalana olmaydi. Bu hodisa tuproqning fiziologik quruqligi deb tushuniladi.

Xulosa qilib ayta olamanki, avvalo sho’r yerlarni o’zlashtirib ekin ekishda u joyni agromeliorativ holatini yaxahilash lozim. Yerni sho’rlanganlik darajasini o’rganib, unga qarshi chora-tadbirlarni o’tkazish kerak. O’simlik ehtiyojini qondirish uchun uning suvga bo’lgan, tuzga chidamli bo’lgan talablarini o’rganish zarur.

Foydalanilgan adabiyotlar 1. Ekinlarni sug’orish asoslari. 2. https://www.agro.uz/shorlangan-yerlarni-yuvish-hosildorlik-omilidir/ 3. agro.uz