Aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi

Kislotalarning hossalari. 1. Kislotalar metallarning aktivligiga qarab, metallar bilan turlicha reaktsiyaga kirishadi. Metallarning elektrokimyoviy kuchlanishlar qatorida vodoroddan oldin turgan metallar suyultirilgan kislotalar bilan reaktsiyaga kirishib, vodorod siqib chiqaradi.
Mg + 2HCl = MgCl₂ + H₂
2. Kislotalar asoslar bilan reaktsiyasiga kirishib (neytrallanish reaktsiyasi), tuz va suv hosil qiladi:
H₂SO₄ + 2NaOH = Na₂SO₄ + 2H₂O
3. Kislotalar asosli oksidlar bilan reaktsiyaga kirishib, tuz va suv hosil qiladi:
H₂SO₄ + Na₂O = Na₂SO₄ + H₂O
4. Kislotalar tuzlar bilan reaktsiyaga kirishib, yangi tuz va suv hosil qiladi:
H₂SO₄ + BaCl₂ = BaSO₄ + 2HCl
5. Kislorodli kislotalar qizdirilganda kislotali oksid va suvga ajraladi:
H₂SO₄ = SO₃ + H₂O


Tuzlar. Molekulasi metall atomi va kislota qoldig’idan iborat bo’lgan murakkab moddalarga tuzlar deyiladi.
Tuzlar molekulasining tarkibiga qarab, 3 guruhga ajiratiladi
1 . Normal yoki o’rta tuzlar.
2. Nordon yoki kislotali tuzlar.
3 Asosli tuzlar
Normal tuzlar kislota tarkibidagi vodorod atomlari metall atomlariga to’liq almashinish natijasida hosil bo’ladi.
Ca(OH)₂ +2HNO₃ = Ca (NO₃)₂ +2H₂O
Kislota tarkibidagi vodorod atomlarini metall atomlari bilan qisman almashinishidan nordan tuzlar hosil bo’ladi. Bunday hol ishqor eritmasiga ortiqcha miqdorda kislota qo’shish natijasida sodir bo’ladi.
NaOH +H₂SO₄ = NaHSO₄ + H₂O
Molekulasi tarkibida metall va kislota qoldig’i ionlaridan va tashqari gidrooksid OH guruhi tutgan tuzlar asosli tuzlar deb aytiladi. Bunday tuzlar kislotaga ortiqcha asos qo’shish natijasida hosil bo’ladi.
HCI + Ca(OH)₂ =Ca(OH)CI +H₂O
Tuzlar qizdirilganda asosli va kislotali oksidlarga ajraladi:
CaSO₄ = CaO + SO₃
Tuzlar asoslar bilan reaktsiyaga kirishib, yangi tuz va yangi asos hosil qiladi:
CaCl₂ + 2NaOH = Ca(OH)₂ + 2NaCl
Tuzlar o’zaro reaktsiyaga kirishib, yangi tuzlar hosil qiladi:

AgNO₃ + NaCl = AgCl + NaNO₃