Aniq va tabiiy fanlar

Yerni tekislash mashinalari, vazifalari. Tekislash erning yuza qismidagi notekisliklarni bartaraf etishdir. Bu jarayon namni saqlash, urug`ni bir xil chuqurlikka tashlash va sug`oriladigan erlarning teng namiqishi maqsadida bajariladi. Yerni haydalgandan so’ng er tekislanadi. Tekislanishda tuproq qatlami ma’lum chuqurlikda qirqiladi, aralashtiriladi, ag`dariladi, maydalanadi, yuza qismi bir muncha tekislanadi. Bunda er yuzidagi qolgan poyalar, begona o’t urug`lari va ildizlari tuproqqa aralashadi va to’liq ko’milib ketadi. Yerning haydalayotgan qatlami yaxshi maydalanganida uning barg zarralari orasidagi oraliq buzilib, natijada bug`lanish kamaytiriladi va erning nami qochmaydi. Shu bilan birga havo va suvning tuproqqa yaxshi maqbul sharoit yaratiladi. O’simlik qoldiqlarini chirishi va boshqa biologic jarayonlarni tezlashtiriladi. Organik qoldiqlarining chirindisi o’z navbatida o’simlikning oziqlanishiga katta yordam beradi. Yuqorida keltirilgan dalillarga ega bo’lish uchun albatta tekislash maxsus mashinalar yordamida bajariladi. Bunday mashina – mexanizmlarga barganlar, molalar, chizillarga shunga o’xshashlar kiradi.
Yerga ishlov beruvchi mashinalar va qurollar. O’simliklarning yaxshi o’sishi, rivojlanishi va hosildorligining oshishida qator oralariga ishlov berish muhim ahamiyatga ega. O’simlik qator oralari kultivatorlar yordamida ishlanadi. Odatda chopiq talab o’simliklar qator oralariga universal kultivator va kultivator – o’g`itlagich bilan ishlov beriladi. Bunda o’simlik qator oralariga universal kultivatorda ishlov beriladi. Kultivatorda ramalar (oldingi o’ng, chap, orqa ramalari) ish organlari tayanch g`ildiraklar va o’g`itlagich mexanizmlari bo’ladi. O’simlik qator oralarini ishlashda ekinlarga shikast etkazmasligi uchun kultivatorning ish organlari qatorlardan ma’lum masofada joylashtiriladi. O’simlik qatorlari o’rtasidan ish organlarigacha bo’lgan masofa muhofaza zonasi deyiladi.
O’simlik qator oralarini ishlashda kultivator ish organlarining belgilangan chuqurlikda bo’lishi va maydalangan tuproq tekis yotishi kerak. Kultivator bilan ishlaganda uning ish organlari tuproqning namli qatlamini yuqorida olib chiqmasligi, begona o’tlar to’liq kesilishi, ekinlar shikastlanmaganligi va tuproqda ko’milmasligi lozim. Kultivatordan ekinlarga mineral o’g`itlar berish va sug`orish egatlarini ochishda ham foydalanish mumkin. O’g`itlarni ko’muvchi ish organlarini joylashtirish o’simlikning rivojlanish darajasiga qarab belgilanadi. Dastlabki o’g`itlashda o’g`itlar
o’simliklar qatoridan 15-28 sm, keyingi oziqlantirishda esa 20-22 sm qochirib beriladi. O’simlikni sug`orish uchun egatlar kultivator yordamida ochiladi. Buning uchun egatchalar bir xil chuqurlikda toklanadi. Kultivatorning ish organlari traktorning old qismdagi va keyingi g`ildirakning orqa qismdagi ramada o’rnatiladi.
O’simlik qator oralarini ishlashda kultivator organlari bilan birga rotastion ish organlarini ishlashda kultivator organlari bilan birga ham ishlatiladi. O’g`itlarni to’kuvchi ish organlarining darajasiga qarab belgilanadi.