Anjuman: Resurstejamkor qishloq va suv xo‘jalik mashinalarini yaratish va ulardan
foydalanish samaradorligini oshirish
113
mos kelmaydigan nasoslarning pasport tavsiflariga ko‘ra bilvosita usullar va
boshqalar bilan amalga oshiriladi.
Nasos stansiyalarining energiya samaradorligining eng muhim ko‘rsatkichi
bu elektroenergiya sarfining solishtirma me’yori hisoblanadi. Turli xil nasoslar va
nasos stansiyalari ma’lum bir suv sarfini (masalan, 1000 m
3
) еtkazib berishda har xil
miqdorda elektr energiyasini iste’mol qiladilar. Bu nasos va elektr dvigatelining
markasi va ularning xizmat qilish muddati, geometrik bosim, quvur diametri va
uning xizmat qilish muddati, bosimli quvurning bir ipida parallel yoki ketma-ket
ishlaydigan nasoslar soni, nasos orqali еtkazib berilayotgan suv tarkibi va boshqa
kabi omillarga bog‘liq.
Solishtirma me’yorlar qiymati
3
мингм
с
кВт
da ya’ni, nasos bilan ko‘tarilgan
suvning xar ming kub metriga to‘g‘ri keladigan kilovatt-soat elektr energiyasi
iste’moli bilan o‘lchanadi. Bu kattalik nasos stansiyasining ishlash sifatini aniqlash
uchun juda muhimdir. Har bir nasos stansiyasi uchun har yili bu kattalik
tasdiqlanadi. Energiya xarajatlarining haqiqiy va me’yoriy qiymatlarini taqqoslash,
foydalanishning texnik sifatiga ob’ektiv baho beradi, ishlatilgan zaxiralar yoki
mavjud texnologik kamchiliklar to‘g‘risida miqdoriy xulosa chiqarish imkonini
beradi, ya’ni nasoslar va nasos stansiyalarining energiya iste’molini qat’iy nazorat
qilish va energiya tejashni rag‘batlantirish mexanizmi bo‘lib xizmat qiladi.
Ammo, har bir nasos stansiyasida
3
мингм
с
кВт
ning
suratdagi qiymatini aniqlash
uchun zamonaviy elektron elektr energiya iste’moli hisoblagichlari o‘rnatilgan
bo‘lsa-da, nasos stansiyalarida hozirgacha maxrajidagi qiymatni aniqlashning
bevosita usullari va moslamalari mavjud emas.
Shu sababli, bugungi kunda nasoslar va nasos stansiyalarining ish sifatini
haqiqiy me’yorga nisbatan elektr energiyasini iste’mol qilishning solishtirma
me’yori bilan solishtirish orqali baholashni haqiqiy me’yorning ishonchli emasligi
sababli ob’ektiv deb hisoblash mumkin emas.
Katta quvur diametrli nasos stansiyalarida suv oqimi va sarfini o‘lchash
usullari va elektron vositalarini ishlab chiqishning asosiy old shartlari quyidagilar:
1. O‘zbekistondagi nasos stansiyalarida sarf o‘lchagichlarning yo‘qligi.
2. Kerakli energiya rejimlari va suv ta’minoti grafiklarini saqlay olmaslik.
3. Nasoslar va nasos stansiyalarining ish sifatini elektr energiyasini iste’mol
qilishning solishtirma me’yori bilan haqiqiy me’yorni solishtirish yo‘li bilan nazorat
qila olmaslik.
Do'stlaringiz bilan baham: |