Annotatsiya: Iqtisodiyot
Download 79.8 Kb.
|
Maqola
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2013 yil 2014 yil 2015 yil
Manba: BDL CSO ma'lumotlariga asoslangan muallif Tarkibiy jihatdan yirik korxonalar investitsiyalar qiymati bo'yicha (55%) hajmi bo'yicha barcha korxonalar orasida ustun o'rin egallaydi. KO'B sektorining o'zida o'rta korxonalar ustun ulushga ega (45%), undan keyin mikro va kichik biznes (mos ravishda 33% va 22%). Mutlaq ko'rsatkichlarda investitsiya xarajatlari darajasi eng yuqori bo'lgan oltita voevodalikda kichik va o'rta biznes sektorining ulushi 50% dan oshmadi. O'z navbatida, spektrning boshqa uchida joylashgan hududlarda KO'B sektori 60-70% ga etdi.2015 yilda kapital xarajatlarning o'zgarishi tekshirilgan davr boshiga nisbatan 40% ni tashkil etdi. To‘qqiz yil davomida mikrofirmalarda asosiy kapitalga yo‘naltirilgan kapitalning sezilarli darajasi kuzatilib, respublika miqyosida 62 foizga o‘sdi. Polshada kichik va o'rta biznes sektoridagi korxonaga to'g'ri keladigan investitsiyalar darajasi ham 2007 yildagi 38 800PLNdan 2015 yil oxirida 47 000 PLNga (o'sish 21%) oshdi. Investitsiyalar turi bo'yicha eng katta ulush sanoatga (52,6%, bu 105,6 mlrd. PLNga to'g'ri keladi) to'g'ri keladi (5-rasm), eng katta ulush ishlab chiqarishga (57%) to'g'ri keladi.Iqtisodiyot rivojida iqtisodiy faoliyat, ayniqsa sanoatni qayta ishlash muhim rol o'ynaydi. Shu bois tadbirkorlar aynan shu sohaga eng ko‘p sarmoya kiritgan bo‘lsa ajab emas. Quyidagi besh tarmoq (transport va saqlash, savdo, qurilish, ko'chmas mulk bozori xizmatlari, axborot va aloqa) tadbirkorlik sektoridagi jami xarajatlarning 37,8 foizini tashkil etdi. "Sanoat" bilan birgalikda ular Polshadagi biznes investitsiyalarida 90% dan ortiq ishtirok etgan holda iqtisodiyotning dominant sektorini tashkil qiladi.Shuningdek, 4-jadvalda ko'rsatilgan, mehnatga layoqatli aholiga to'g'ri keladigan moliyaviy bo'lmagan korxonalarga investitsiyalarning qiymati ko'rinishidagi biznes investitsiyalarining kuchini ko'rsatadigan yana bir ko'rsatkichga e'tibor qaratish lozim. 2015 yilda mamlakat bo'ylab aholi jon boshiga investitsiyalar 8300 PLN dan oshdi, bu bir yil avvalgidan deyarli 800 PLN ko'p edi, lekin 2007 yilga nisbatan qariyb 2500 PLN ko'p, ya'ni 42% ga ko'p. Bu to‘qqiz yil davomida korxonalarga investitsiyalar qanchalik yuqori bo‘lganini ko‘rsatadi. Polshada mehnatga layoqatli yoshdagilar soni 543 000 kishiga kamayib, 24 002 000 kishiga tushishini hisobga olsak ham korxonalarga investitsiyalarning o'sish darajasi bir xil darajada yuqori bo'lar edi. 2015-yilda mehnatga layoqatli yoshdagilar soni 2007-yildagi bilan bir xil bo‘lgan deb faraz qilsak, kishi boshiga investitsiyalar darajasi 185 PLNga past bo‘ladi. Bu shuni anglatadiki, mehnatga layoqatli aholiga 8173 PLN bo'lgan korxonalar tomonidan investitsiyalar 39% ga oshgan. 5-rasm. Polshada PKD* 2007 sektorlari bo'yicha nomoliyaviy korxonalarga investitsiyalar ulushi (%) * PKD 2007 sektorlari: B, C, D, E – birgalikda sanoat deb ataladi (B – konchilik, C – sanoatni qayta ishlash, D – elektr energiyasi, gaz, bug‘ va issiq suv ishlab chiqarish va yetkazib berish, E – suv ta’minoti; kanalizatsiya va chiqindilarni qayta ishlash; melioratsiya), G – avtotransport savdosi va ularni ta’mirlash, H – transport va saqlash, L – ko‘chmas mulk bozori xizmatlari, M – kasbiy, ilmiy va texnik faoliyat, F – qurilish, J – axborot va aloqa, I – turar joy va gastronomiya, Q - sog'liqni saqlash va ijtimoiy yordam, N - ma'muriyat va qo'llab- quvvatlash faoliyati, R - madaniyat, ko'ngilochar va dam olish, S - boshqa xizmat faoliyati, P - ta'lim Manba: BDL CSO ma'lumotlariga asoslangan muallif 4-jadval. Nomoliyaviy korxonalarga mehnatga layoqatli yoshdagi aholi jon boshiga investitsiyalar (PLN)
Manba: BDL CSO ma'lumotlariga asoslangan muallif 2007 yilga nisbatan (ya'ni real hisob-kitobga nisbatan 3 foiz darajaga past). Ushbu tuzatishga qaramay, tadbirkorlar tomonidan qo'yilgan investitsiyalarning yuqori qiymati, xususan, asosiy fondlarga, shu jumladan mashina va uskunalarga, shuningdek asboblar, binolar va transport vositalariga alohida e'tibor qaratish lozim. Shu bilan birga, 2007-2015 yillarda mehnatga layoqatli yoshdagi aholi jon boshigainvestitsiyalarning o'sish darajasida sezilarli mintaqaviy xilma-xillik mavjud bo'lib, bu diapazon mutlaq qiymatda 7000 PLNni tashkil etadi. Eng sezilarli o'sish Lubelskie vodiysida (85%, ya'ni deyarli 2000 PLN) va Mazowieckie tomonidan deyarli 7000 PLNda (54%) sodir bo'ldi. Boshqa tomondan, qiymatlardagi o'zgarishlar unchalik katta bo'lmagan mintaqalar edi. Ularga Warminsko-Mazurskie vodiyligi kiradi, unda o'sish (481 PLN ga) oldingi Evropa Ittifoqi dasturining boshlanishiga nisbatan faqat 2014–2015 yillarda sodir bo'lgan (mos ravishda 1,5% va 16%). O'sish bo'yicha bir xil darajada yomon ahvol Lubuskie voevodeligida bo'lib, unda investitsiyalar faqat 2015 yilda bazaviy yilga nisbatan yuqori bo'lgan. butun davr mobaynida 2007 yildagi qiymatdan past bo'lib qoldi (2014 yilda investitsiyalar 2007 yilga nisbatan 711 PLN ga kam edi). Sarmoyaning eng yomon salbiy darajasi Swiętokrzyskie Voyevodeligidagi korxonalar orasida bo'ldi. 2012 yilgacha ushbu mintaqadagi korxonalar 16% dan 30% gacha bo'lgan ijobiy o'sish sur'atlarini saqlab qoldi. Biroq, 2013 yildan boshlab ular 62 PLN dan 301 PLN oralig'ida 2007 yil darajasidan past edi. Yuqoridagi ma'lumotlar Polsha korxonalari o'rtasida mintaqaviy nuqtai nazardan investitsiyalar ko'lami qanchalik xilma-xil bo'lganligini va buni bartaraf etish uchun samarali mexanizmlarni amalga oshirish qanchalik zarurligini ko'rsatadi. Yevropa Ittifoqining birlashish siyosati doirasida korxonalarni qo‘llab- quvvatlash ushbu hududlarda tadbirkorlik darajasini oshirishga olib kelishi kerak. Shu bilan birga, mamlakat miqyosida korxonalar tomonidan ko'proq investitsiyalar jalb qilish orqali amalga oshirilgan ulkan sa'y- harakatlarni alohida ta'kidlash kerak. Bu to‘qqiz yil davomida kompaniyalar duch kelgan ikki inqirozga qaramay, qo‘shimcha qiymat darajasi va xususiy sektor tomonidan ishlab chiqarilgan YaIM ulushiga aniq ta’sir ko‘rsatdi. Download 79.8 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|