Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan

Raunatin 
(Raunatinum). В ro‘yxatida. Po‘st bilan qoplangan 0,002 g li
tabletkalar, 50 donadan. Xuddi shunga o‘xshash preparat ‘‘Rauvazan" degan nom bilan
draje holida Germaniyadan keltiriladi.
Qon bosimini tushiradigan, aritmiyalarga qarshi va o‘rtacha darajada
tinchlantiruvchi ta’sir ko‘rsatadi.
I va II bosqichdagi gipertoniya kasalligida qo‘llanadi. Ovqatdan keyin kuniga
0,002-0,012 g dan ichiladi.
Nojo‘ya ta’siri. Ayrim hollarda burun shilliq pardasi shishib turishi, ko‘p terlash,
bo‘shashish, yurak sohasining og‘rib turishi. Ishlatishga yo‘l qo‘ymaydigan
moneliklar.Qon bosimining pastligi.
Rezerpin 
(Reserpinum). A ro‘yxatida. Ilonsimon rauvolfiya (Rauvolfia
serpentina Benth) degan hind o‘simligi ildizidan olinadigan alkaloid. Bu o‘simlikning
shifobaxsh ta’siri qadimgi hindlarga ma’lum bo‘lib, uni «aqldan ozishdan xalos
qiladigan ildiz»deb atashgan.
Kukunva tabletkalarda 0,00025 va 0-0001 g dan chiqariladi.
Vezikulalarda noradrenalin yig‘ilishiga (depolanishiga) to‘sqinlik qiladi.
Plazmada ozod holda yig‘iladigan mediator monoaminooksidaza fermenlidan
parchalanadi. Nerv impulsi o‘tayotganda simpatik nerv oxirlaridan sinaptik yoriqda
ta’sir kuchi yetarlicha bo‘lmagan miqdorda noradrenalin ajraladi.
Rezerpin effekti arterial bosimni asta-sekin tushirishda yuzaga chiqadi.
Maksimal ta’siri bir necha kun o‘tgach kuzatiladi. Markaziy nerv sistemasiga
susaytiruvchi ta’sir ko‘rsatadi. Trankvilizatsiya qiladigan ta’siri tufayli ilgari psixiatriya
praktikasida qo‘llanilar edi. Hozirgi vaqtda gipertoniya kasalligiga davo qilish uchun
gipotenziv vosita sifatida tayinlanadi.
Tabletkalarda sutkasiga 0,0001-0,0003 g dan ovqatdan keyin ichish uchun
tayinlanadi, ayrim hollarda bu dozani sutkasiga 0,0005-0,001 g gacha oshiriladi.
Davolash bir necha oy mobaynida o‘tkaziladi. Yuqori dozasi: 0,002 g (0,01 g).
Qo‘shimcha hodisalar: motorikaning va sekretor funksiyaning oshishi, yurak
ritmining sekinlashuvi (bradikardiya), dispeptik buzilishlar, teriga toshmalar toshishi,
depressiv holat.
Qo‘llanib bo‘lmaydigan hollar: me’da va o‘n ikki barmoq ichakning yara kasalligi,
bradikardiya (yurak ritmining sekinlashuvi).
Ornid 
(Ornidum). В ro‘yxatida. 5 % li eritmasi 1 ml dan solingan ampulalar,
o‘rovida 10 donadan chiqariladi.
Simpalolitik ta’sir ko‘rsatadigan preparat. Gipotenziv ta’sir ko‘rsatadi.
Gipertoniya kasalligi, qorinchalarga aloqador taxiaritmiyalar, ekstrasistoliyalarda
ishlatiladi.
5 % li eritmasi bir necha hafta davomida 0,5-1 ml dan teri ostiga va muskullar
orasiga kuniga 2-3 mahal yuborib turiladi. Bu preparatni boshqa gipotenziv vositalar
bilan birga ishlatish mumkin.
Nojo‘ya ta’siri. Ortostatik kollaps, bo‘shashish, bosh aylanishi, ko‘ngil aynishi,
qusish, burun shilliq pardasi shishib qolishi, badan qizib ketayotgandek sezilishi, yurak
sohasida og‘riq paydo bo‘lib, boldir muskullarining bezillab turishi, qisqa vaqtga ko‘z
xira tortib qolishi.

---

Ishlatishga yo‘l qo‘ymaydigan moncliklar. Sezilarli darajadagi ateroskleroz,

miokard infarkti, miyada qon aylanishining birdan izdan chiqqani. Buyraklar funksiyasi
yetishmaydigan mahallarda ehtiyot bo‘lish zarur.