Aromatik alisiklik uglevodorodlar


Download 78 Kb.
bet1/6
Sana08.03.2023
Hajmi78 Kb.
#1254103
  1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Aromatik alisiklik uglevodorodlar


Aromatik alisiklik uglevodorodlar


REJA

Ta’rifi

Izomeriya va nomenklatura nomlanishi



Hossalari



Ahamiyati



Nazorat savollari



Olinishi



Hulosa




USLUBI

1.Tarqatma materiallar


Tehnik vositalar.
Tayanch iboralar: Arenlar, fenil, orta-,meta va faraizomerlar, SH.Fridel-D.Krafts reaksiyasi, I va II tur o’rinbosarlari, naftalin. Sikloparafinlar, G.G.Gustavson va N.D.Zelinskiy reaksiyalari, halqaning kuchlanishi. Terpenlar.

Aromatik uglevodorodlar deb molekula tarkibida benzol yoki uning gomologlarini saqlaydigan karbosikllik birikmalarga aytiladi. Ularning birinchi vakili benzol. Bu qator uglevodorodlar SpN2p-6 umumiy formulaga ega.


Benzol qatori uglevodorodlari o’ziga xos aromatik xususiyatga ega ekanligi, birikmalarni almashinish oson kirishishi va oksidlovchilarga nisbatan turgun ekanligi bilan tushuntiriladi.

yoki C6H6 yoki


2. NOMENKLATURASI VA IZOMERIYASI
Benzol qatori uglevodorodlarni nomlash uchun benzol asos qilib olinib undagi nechta vodorod atomlari qanday radikal almashgan bo’lsa, shu radikallar o’qilib oxiriga benzol so’zi qo’shib yozilada. Benzol xalqasidagi xamma uglerod va vodorod atomlari bir xil qiymatga ega bo’lganligi uchun uning bir atom vodorodi o’rniga almashingan xosilalari bitta izomeriyaga ega bo’ladi.


CH3 CH2-CH3 CH3-CH-CH3

toluol (metilbenzol) etilbenzol n.propilbenzol


Benzol xalqasidagi ikkita vodorod atomlari vakillariga o’rin almashsa, ularning joylanishiga qarab uch xil izomer xosil bo’ladi.


CH3 CH3
CH3
CH3 CH3
CH3
o-ksilol m-ksilol p-ksilol
(1, 2-dimetilbenzol) (1, 3-dimetilbenzol) (1. 4- dimetilbenzol)


OLINISH USULLARI
Aromatik uglevodorodlar, asosan toshko’mir va neftni qayta ishlab olinadi. Metallurgiya sanoatida ishlatiladigan koks olish uchun toshko’mir yuqori tempe-raturada quruq xaydaladi. Natijada koks gazi, toshko’mir smolasi, ammiakli suv va koks xosil bo’ladi. Reaksiyalarni qayta ishlab benzol toluol, ksilol, neftalin, antratsen, fenantren va boshqa aromatik uglevodorodlar olinadi.


1.Bundan tashqari Sh.Fridel - D. Krafts usuli boyicha xam laboratoriyada xam sanoatda aromatik uglevodortlar aromatik yadro alyuminiy xlorid ishtirokida alkil xlorid ta`sir ettirib olinadi.
CH3

+ CH3 Cl AlCl3



Download 78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling