Қарши филиали ахборот технологиялар факультети

 
ЭҲМ тармоқларининг дастурий таъминоти. 
Ҳисоблаш тармоқларининг дастурий таъминоти уларнинг ҳисоблаш ва ахборот 
ресурсларига коллектив чиқиш йулхши ташкил чтишни. тармоқнинг ресурсларини 
динамик тақсимлаш ва қайта тақсимлашни таъминлаб беради. 
Хисоблаш тармоқларининг дастурий таъминоти учта таркибий қисмлардан иборат: 
• умумий дастурий таъминот тармоқ таркибига кирадиган алоҳида ЭҲМларнинг 
асосий дастурий таъминоти юзага келади; 
• махсус дастурий таъминот амалий дастурий воситалар билан хосил бўлган: 

---

32 
• тизимли тармоқни дастурий таъминот ҳисоблаш тармоғининг ҳамма 
ресурсларининг ягона тизим сифатида ўзаро таъсирини сақлаб турувчи дастурий 
воситалар комплексни ифодалайди. 
Ҳисоблаш тармоғининг дастурий таъминотида ўзига хос ўрин тизимли тармоқли 
дастурий таъминотга тўғри келади. Унинг вазифалари тармоқнинг тақсимланган ОТ 
сифатида амалга оширилади. 
Тармоқнинг операцион тизими бошқарувчи ва хизмат килувчи дастурлар 
тўпламини ўз ичига олади. Улар қуйидагиларни таъминлаб беради: 

кириш йулининг дастурлараро усули; 

алоҳида амалий дастурларнинг тармоқ ресурсларига кириш йули: 

бир хилда ҳисоблаш ресурсига уларнинг мурожати шароитида амалий 
дастурий воситаларининг ишини синхронлантириш; 

тармоқ "почта яшиклари"дан фойдаланиш орқали дастурлар орасида 
ахборот билан алмашиниш: 

тармоқнинг ЭҲМлари орасида маълумотлар (файл) билан алмашиниши: 

узоқлашган ЭҲМларда сақланаётган файлларга кириш йўли ва бу файлларни 
қайта ишлаш; 

маълумотлар ва ҳисоблаш ресурсларни химоялаш; 

тармоқнинг ахборот, дастурий ва техник ресурсларилан фойдаланаётганлиги 
хақида турли хил маълумотларни бериш; 

ахборотларнн бир фойдаланувчидан бошқаларига узатилиши (электрон 
почта). 
Тармоқнинг оперцион тизими ёрдамида: 

фойдаланувчининг масалаларни ечиш кетма - кетлиги урнатилади; 

фойдаланувчининг масалалари тармоққа сақланаётган керакли
маълумотлар билан таъминланади; 

аппарат ва дастурий воситаларнинг ишлаши текшириб турилаци: 

ҳисоблаш тармоқларидаги турли фойдаланувчиларнинг эхтиёжларига
кўра ресурсларнинг режали ва оператив тақсимланиши таъминланади. 

---

33