Қarshi muҳandislik-iқtisodiyot instituti “Axborot texnologiyalari va matematik modellashtirish” kafedrasi assistenti J

3. EHMning avlodlari va turlari.
Birinchi elektron hisoblash mashinalari XX asr 1950 yillarning oxiri 1950 yillarda yaratilgan. Ular elektron lampalar yordamida ishlagan. Elektron lampalar fakat 2ta turgunlik holatiga egadir. Yongan va uchgan holati. Lampaning yonib turgan holati bir rakamiga mos keladi. Uchib turgan holati nol rakamiga mos keladi. Birinchi avlod EHMlariga BESM-1, BESM-2, M-20, MINSK-1 va boshqa kompyuterlar kiradi. Ikkinchi avlod EHMlari 1960 yillarning boshlarida tranzistorlar (yarim utkazgichlar) asosida yaratilgan. Tranzistorlarning ham 2ta turgunlik holati bor.
1. Tranzistorda (turgunlik holati) elektr toki bor.
2. Tranzistorda elektr toki yo’q BSEM-6, M-220, MINSK-2 va xokazolar ikkinchi avlod EHMlaridir.
1960 yillarning oxirlarida integral sxemalar asosida uchinchi avlod EHMlari yaratilgan ЕС-21, ЕС-1010, ЕС-20.
Yedinnaya tizim – so’zi yagona tizim so’zidan kelib chikkan. Bu EHMlar sobiq sotsialistik mamlakatlar Polsha, Vengriya, Chexoslovakiya, Rumniya va boshqa mamlakatlarda yaratilgan. Turtinchi avlod EHMlari 1970 yildan e‘tiboran katta integral sxemalar asosida yaratilgan. Hozirgi kunda beshinchi avlod EHMlari yaratilmokda. Bu EHMlar eshitadigan, rasmlarni ko’radigan va bir sekunda 1mlrd amalgacha bajaradigan kompyuter bo’lishi kerak. IBM – 10 ming amalni bajaradi.
Elektron hisoblash mashinalari asosan 2 turga bulinadi.

1. 
   Universal EHMlar
   
2. 
   Maxsus EHMlar sohadagi masalalarni yechishga mo’ljallangan. (fizika, matematika, iktisodiyot) Maxsus EHMlar esa qaysidir bir sohasidagi masalalarni yechishga mo’ljallangan. Masalan: iktisodiyot va buxgalteriya masalalarini yechishga mo’ljalangan bo’lishi mumkin.
   

Nazorat savollari

1. 
   Axborot nima?
   
2. 
   Informatika fani nimani o’rgatadi?
   
3. 
   Axborot texnologiyalari fani nimani o’rgatadi?
   
4. 
   Birinchi mexaniq hisoblash moslamasini kim yaratgan?
   
5. 
   Birinchi elektron lampali hisoblash mashinasi qachon yaratilgan?
   
6. 
   Birinchi EHM qanday nomlangan?
   
7. 
   EHMning qanday avlodlarini bilasiz?
   
8. 
   Rossiyada birinchi elektron hisoblash mashinasini kim va qachon yaratgan?
   
9. 
   Yagona tizim nima?
   
10. 
    Elektron hisoblash mashinalari asosan qanday turlarga bulinadi?