Асқаров назимжон ниёзович фермер хўжаликларида ноқишлоқ ХЎжалик фаолиятини ривожлантириш йўллари

 
1.1.1-расм. Фермер хўжаликларида ноқишлоқ хўжалик 
фаолиятининг йўналишлари
7
 
 
 
Илмий жиҳатдан фермер хўжаликларида ноқишлоқ хўжалик фаолиятини 
йўналишларини таснифлаш муҳим назарий аҳамиятга эгадир. Чунки 
биринчидан, ижтимоий такрор ишлаб чиқариш тизимида таъминот ва хизмат 
кўрсатиш соҳаларини таркибларга ажратиш асосида ноқишлоқ хўжалик 
фаолиятининг алоҳида бўғинлари ва уларни иқтисодиётдаги ўрнини 
белгилаш имконияти яратилади, иккинчидан, иқтисодиётнинг тармоқлараро 
алоқаларини белгилайди ва шу асосда асосий ишлаб чиқариш йўналиши ва 
унга турдош бўлган соҳаларни ривожлантиришнинг самарали йўналиши 
аниқланади.
7
Муаллифнинг илмий-тадқиқотлари асосида тузилган. 
Касаначилик 
Фермер 
хўжаликларида 
ноқишлоқ 
хўжалик
фаолияти 
Маданий-маиший хизмат 
кўрсатиш: 
- суратхона; 
- чўмилиш ҳавзалари; 
- гузаллик салони; 
- дам олиш уйлари ва 
даволаниш масканлари; 
- маросимлар уйи; 
- умумовқатланиш 
шохобчалари; 
- халқ ҳунармандчилиги; 
- экотуризм; 
- турли хилдаги тўгараклар
ва бошқа хизмат турлари. 
Тижорат, савдо-сотиқ
Маҳсулотни тайёрлаш, 
қадоқлаш, қайта ишлаш, 
сотиш ва сақлаш 
Ярим тайёр маҳсулотлар ишлаб 
чиқариш (озиқ-овқат 
маҳсулотлари, ип, калава
ва бошқалар) 
Хизмат кўрсатиш: 
- автомобилларга техник ёрдам 
кўрсатиш; 
- пойабзал таъмирлаш ва тикиш; 
- ёғочни қайта ишлаш ва қуритиш; 
- қурилиш материаллари ишлаб 
чиқариш ва қуриш; 
- мебель ясаш ва таъмирлаш; 
- кийим-бош ва трикотаж 
маҳсулотларини тикиш-тўқиш; 
- телерадио, видео, аудио 
аппаратларини тузатиш; 
- телекоммуникация алоқалари 
(телефон, факс, интернет); 
- металл буюмлари тайёрлаш ва 
таъмирлаш ҳамда бошқа хизмат 
турлари. 

---

15 
Мавжуд ҳолатни ҳисобга олиб, “қишлоқда ноқишлоқ хўжалик фаолият 
билан шуғулланувчи тадбиркорлар” ва “қишлоқ хўжалигида тадбиркорлик 
билан шуғулланувчилар” деб аталадиган касб эгаларининг бир-биридан 
фарқлаш мақсадга мувофиқ. Чунки, қишлоқда ҳам шаҳардаги каби савдо-
сотиқ, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини тайёрлаш, сақлаш, қайта ишлаш, 
умумий овқатланиш, маданий-маиший хизмат кўрсатиш каби кўплаб хизмат 
турлари билан шуғулланадиган тадбиркорлик субъектлари фаолият 
кўрсатади. Бу турдаги соҳа касб эгалари ўз иш фаолиятида қишлоқ хўжалиги 
билан боғлиқ меҳнат тури билан шуғулланмасликлари сабабли уларнинг 
мақоми қишлоқда ноқишлоқ хўжалиги фаолият билан шуғулланувчи 
тадбиркорлар деб белгиланиши мақсадга мувофиқ. Қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини етиштиришга ихтисослашган фермер хўжаликларидаги 
ноқишлоқ хўжалик фаолият қишлоқ хўжалиги тармоғи билан чамбарчаст 
боғлиқ бўлганлиги, қишлоқ хўжалиги тармоғидан олинадиган даромаднинг 
бир қисми ноқишлоқ хўжалиги соҳасини ривожлантиришга сарфланишини 
ҳисобга олиб бу йўналишни “қишлоқ хўжалигида ноқишлоқ тадбиркорлик 
фаолияти билан шуғулланувчилар” деб белгиланиши мақсадга мувофиқ. 
Шундан келиб чиқиб, қишлоқ хўжалигида тадбиркорлик субъекти – бу 
меҳнат қилаётган ишчилар сонидан қатъий назар қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини 
етиштиришга 
ихтисослашган 
деҳқон 
ва 
фермер 
хўжаликларини киритилиши мақсадга мувофиқ. Қишлоқ хўжалиги 
маҳсулотларини етиштириш ва сақлаш, қайта ишлаш, қадоқлаш, сервис 
хизмат кўрсатиш ва маданий-маиший хизмат турларини ташкил қилган 
деҳқон ва фермер хўжаликларини “қишлоқ хўжалигида ноқишлоқ хўжалик 
фаолияти юритувчи тадбиркорлик субъектлари” деб белгиланиши мақсадга 
мувофиқ.
Қишлоқда ноқишлоқ хўжалик фаолиятни ривожлантириш, ҳамда ушбу 
фаолиятга тегишли корхоналарни бозор муносабатларининг тўлақонли ва 
тенг ҳуқуқли субъекти бўлишини таъминлаш, уларни мақомини ва мавқеини 
бошқа турдаги хўжалик субъектлари қатори тенг ҳуқуқда белгилаш 
мамлакатимиз 
аграр 
сиёсатининг 
устувор 
йўналишларидан 
бири