Asinxron mashinalar 8-ma’ruza. Asinxron mashinalarni tuzilishi va ishlash printsipi

Tayanch iboralar. YUlduz ulash, uchburchak ulash, vektor diagramma.
13-MA’RUZA. ASINXRON MOTORNING MEXANIK VA IShChI TAVSIFLARI.
Mavzu rejasi.

1. 
   asinxron mashinani mexanik tavsifi.
   
2. 
   mexanik tavsifning asosiy nuqtalari.
   
3. 
   asinxron motorni ishchi tavsiflari.
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

3. 
   Ibrohimov U. Elektr mashinalari. O’qituvchi, 1989 y.
   
4. 
   Majidov A.T. «Elektr mashinalari va elektr yuritmalari». Toshkent, O’qituvchi, 2003 y.
   
5. 
   Vol’dek A.I. Elektricheskie mashini. L.: «Energiya», 1974 g.
   

Manba kuchlanishi o’zgarmas bo’lganda ootor aylnishlar soni (p₂) ning aylantiruvchi momentga bogliklik egri chizigi asinxron motorning mexanik tavsifi deyiladi. 24-rasmda asinxron motorning mexanik xarakteristikasi ko’rsatilgan. Mexanik xarakteristika xar kanaay motorning asosiy xarakteristikalaridan biri bo’lib, motorning ish kobiliyatini belgilaydi. Ma’lumki, stator aylanuvchan magnit maydon tezligi o’zgarmas (l, = sosu) bo’lgani uchun rotorning aylanish tezligi bilan sirpanish orasidagi boglanish chiziklidir. Mexanik xarakteristikada kuyidagilarni belgilash mumkin: maksimal (kritik) moment M_shax— asinxron motor’ aylantiruvchi momentining maksimal kiymati; ishga tushirish momenti M_yur asinxron motorni ishga tushirish (ko’zgatish) uchun kerak bo’ladigan moment kiymati; nominal moment M_nom — asinxron motorning nominal ish rejimi (nominal kuchlanish U_iom, nominal chastota ω_nom, nominal nagruzka) dagi aylantiruvchi momenti.

YUklanish ostidagi asinxron motorni ishga tushirish uchun uning ishga tushirish momenti ish mexanizmining karshilik momenti Mdan katta bo’lishi kerak, ya’ni M_{i t} > M Aks xolda motorni xarakatga keltirib bo’lmaydi. Asinxron motor’ aylanishlar soninint o’zgarishi mexanik xarakteristikaning S nuktasidan boshlanib, V nukta orkali o’tadi. Xarakgeristikaning A — V kismidagi .M_nom = nuktada motorning vali ω_2nom tezlik bilan aylana boshlaydi. Shunday kilib, mexanik xarakteristikaning S — 5 kismi tezlanish kismi, A — V esa ish kismi xisoblanadi. Asinxron , motor’ xarakteristikaning ish kismida barkaror tezlik bilan aylanadi.

Motor momenti M > M bo’lib, motor tormozlana boshlaydi. Natijada sirpanish ortadi. Bu esa, o’z navbatida EKJ, rotor toki va aylaitiruvchi moment kiymatining o’zgarishiga olib keladi. Bunday jarayon motorning o’z-o’zini boshkarish jarayoni deb ataladi. Motor’ o’kig ko’yilgan karshilik momenti kiymatining kamayishi esa o’z-o’zini boshkarish jarayoniga ko’ra, rotor aylanishlar sonining ortishiga olib keladi. Odatla, motorlarda o’z-o’zini boshkarish jarayoni sekundning o’ndan yoki yuzdan bir ulushi mobaynida tugaydi.
Mexanik xarakteristikaning S — V kismida esa tezlikning xar kanday o’zgarishi (kamayishi) aylantiruvchi momentning kamayishiga olib keladi, natijada motor’ to’xtaydi. Shuning uchun p = /(M) egri chizikning S — V kismi mexanik xarakteristikaning bekaror kisimi deyiladi.Ayrim xollarda maksimal moment kiymati motorni to’xtatish momenti xam deyiladi, chunki M_tax ning AL1_tax ga ortishi motor yezda to’xtashiga sabab bo’ladi.