Asosiy tushunchalar Ma’lumot, axborot va bilim

Qonunlar 

Prezident Farmonlari 

va Qarorlari 

Hukumat qarorlari 

Axborotlashtirish 

to‘g‘risida (2003y.) 

Telekommunikatsiyalar 

sohasida  boshqaruvni 

takomillashtirishga doir 

chora-tadbirlar 

to‘g‘risida (2000y.) 

Kompyuterlashtirishni 

yanada 

rivojlantirish 

va 

axborot-

kommunikatsiya texnologiyalarini 

joriy 

etish 

chora-tadbirlari 

to‘g‘risida (2002y.) 

Elektron 

raqamli 

imzo to‘g‘risida  

(2003y.) 

Kompyuterlashtirishni 

yanada rivojlantirish va 

axborot-

kommunikatsiya 

texnologiyalarini  joriy 

etish 

to‘g‘risida 

(2002y.) 

Axborotlashtirish 

sohasida 

me’yoriy-huquqiy 

bazani 

takomillashtirish 

to‘g‘risida 

(2005y.) 

---

Elektron 

hujjat 

aylanishi to‘g‘risida 

(2004y.) 

Axborot-

kommunikatsiya 

texnologiyalarini 

yanada  rivojlantirishga 

oid  qo‘shimcha  chora-

tadbirlar 

to‘g‘risida 

(2005y.) 

Davlat  va  xo‘jalik  boshqaruvi, 

Mahalliy 

davlat 

hokimiyati 

organlarining 

axborot-

kommunikatsiya 

texnologiyalaridan 

foydalangan 

holda yuridik va jismoniy shaxslar 

bilan o‘zaro aloqadorligini yanada 

takomillashtirish  chora-tadbirlari 

to‘g‘risida (2007y.) 

Elektron 

tijorat 

to‘g‘risida 

(2004y.) 

O’zbekiston 

Respublikasining 

jamoat  ta’lim  axborot 

tarmog‘ini tashkil etish 

to‘g‘risida (2005y.) 

Internet  tarmog‘ida  O’zbekiston 

Respublikasining 

Hukumat 

portalini 

yanada 

rivojlantirish 

chora-tadbirlari 

to‘g‘risida 

(2007y.) 

Elektron 

to‘lovlar 

to‘g‘risida 

(2005y.) 

Respublika 

aholisini 

axborot-kutubxona 

bilan 

ta’minlashni 

tashkil  etish  to‘g‘risida 

(2006y.) 

Internet  tarmog‘ida  O’zbekiston 

Respublikasining 

Hukumat 

portaliga axborotlarni taqdim etish 

va  joylashtirish  tartibi  to‘g‘risida 

(2009y.) 

 

Eng  dolzarb  mavzulardan  biri  bo‘lgan  O’zbekistonda  E-hukumatni  tashkil 

etishda ham me’yoriy-huquqiy baza yaratilgan bo‘lib, u 2-jadvalda keltirilgan. 

2-jadval 

QONUNLAR 

PRYeZIDYeNTNING 

QAROR VA 

FARMOYIShLARI 

HUKUMAT QARORLARI 

Telekommunikatsiya 

haqida 

(1999 y.) 

Kompyuterlashtirishni 

yanada rivojlantirish va 

axborot-kommunikatsiya 

texnologiyalarini joriy 

etish to‘g‘risida (2002 y.) 

Kompyuterlashtirishni yanada 

rivojlantirish va axborot-

kommunikatsiya 

texnologiyalarini joriy etish 

chora-tadbirlari to‘g‘risida  

(2002 y.) 

Axborotlashtirish 

haqida (2003 y.) 

AKTni yanada 

rivojlantirishning 

qo‘shimcha chora-

tadbirlari to‘g‘risida  

(2005 y.) 

Axborotlashtirish sohasida 

meyoriy-huquqiy bazani 

takomillashtirish to‘g‘risida  

(2005 y.) 

Elektron raqamli 

imzo haqida 

(2003 y.) 

Zamonaviy AKTni 

yanada rivojlantirish va 

joriy etish chora-

tadbirlari to‘g‘risida  

(2012 y.) 

Davlat tashkilotlarida AKTdan 

foydalanishni yanada 

takomillashtirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida  

(2007 y.) 

---

Elektron xujjat 

almashinish haqida 

(2004 y.) 

O’zbekiston 

Respublikasi aloqa, 

axborotlashtirish va 

telekommunikatsiya 

texnologiyalari Davlat 

Qo‘mitasini tashkil etish 

to‘g‘risida  

(2012 y.) 

Davlat tashkilotlarining 

xodimlari kompyuter 

texnikasida ishlash va axborot 

kommunikatsiya 

texnologiyalaridan foydalanish 

bo‘yicha malaka va 

ko‘nikmalarini oshirish  haqida 

 (2011 y.) 

Elektron tijorat 

haqida (2004 y.) 

O’zbekiston respublikasi 

Milliy axborot-

kommunikatsiya 

tizimlarini yanada 

rivojlantirish chora 

tadbirlari to‘g‘risida 

(2013 y.) 

Interaktiv davlat xizmatlarini 

taqdim etish hisobga olgan 

xolda Hukumat portali 

faoliyatini  yanada 

takomillashtirish chora-

tadbirlari haqida 

 (2012 y.) 

Elektron to‘lovlar 

haqida (2005 y.) 

Mamlakatimizning 

dasturiy ta’minot 

vositalari ishlab 

chiquvchilarini 

rag‘batlantirishni yanada 

kuchaytirish chora-

tadbirlari to‘g‘risida 

(2013 y.) 

"Elektron hukumat" tizimini 

rivojlantirish markazi hamda 

Axborot xavfsizligini 

ta’minlash markazi faoliyatini 

tashkil etish chora tadbirlari  

haqida  

(2013 y.) 

Elektron hukumat 

haqida (2015) 

O’zR Prezidentining 

Qarori, 2015 yil 18 

noyabrdagi O’QP  

№395. 

 

Endi bir qator muhim xujjatlarga to‘xtalib o‘tamiz. 

Elektron raqamli imzo to‘g‘risida qonun(2003y.) 



  elektron raqamli imzo – elektron hujjatga biriktirilgan va mazkur elektron 

hujjat  axborotini  elektron  raqamli  imzoning  yopiq  kalitidan  foydalangan  holda 

maxsus o‘zgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq 

kaliti  yordamida  elektron  hujjatdagi  axborotda  xatolik  yo‘qligini  aniqlash  va 

elektron  raqamli  imzo  yopiq  kalitining  egasini  identifikatsiya  qilish  imkoniyatini 

beradigan imzo; 



  elektron  raqamli  imzoning  yopiq  kaliti  -  elektron  raqamli  imzo 

vositalaridan  foydalangan  holda  xosil  qilingan,  faqat  imzo  qo‘yuvchi  shaxsning 

o‘ziga ma’lum bo‘lgan va elektron hujjatda elektron raqamli imzoni yaratish uchun 

mo‘ljallangan belgilar ketma-ketligi; 



  elektron  raqamli  imzoning  ochiq  kaliti  -  elektron  raqamli  imzo 

vositalaridan  foydalangan  holda  hosil  qilingan,  elektron  raqamli  imzoning  yopiq 

kalitiga  mos  keluvchi,  axborot  tizimining  har  qanday  foydalanuvchisi  foydalana 

---

oladigan va elektron hujjatdagi elektron raqamli imzoning haqiqiyligini tasdiqlash 

uchun mo‘ljallangan belgilar ketma-ketligi; 



  elektron  raqamli  imzoning  haqiqiyligini  tasdiqlash  -  elektron  raqamli 

imzoning  elektron  raqamli  imzo  yopiq  kalitining  egasiga  tegishliligi  va  elektron 

hujjatdagi axborotda xatolik yo‘qligi tekshirilgandagi ijobiy natija; 

Elektron hujjat aylanishi to‘g‘risida qonun (2004y.) 

Axborot  kommunikatsiya  vositalari  va  texnologiyalari  yordamida  inson 

uchun  qulay  shaklda saqlanadigan, uzatiladigan  va taqdim  etiladigan  va uni  tanib 

olishga  imkon  beradigan  rekvizitlarga  ega  elektron  vositalardagi  axborot    -  bu 

elektron hujjatdir.  

 

 

Elektron  hujjat  texnika  vositalaridan  va  axborot  kommunikatsiya  tizimlari 

xizmatlaridan hamda axborot texnologiyalaridan foydalanilgan holda hosil qilinadi, 

ishlov beriladi va saqlanadi. 

Elektron hujjatning rekvizitlari quyidagilardan iborat:  

1. Elektron raqamli imzo; 

2. Jo‘natuvchi  yuridik  shaxsning  nomi  yoki  jo‘natuvchi  jismoniy  shaxsning 

familiyasi, ismi va otasining ismi; 

3. Jo‘natuvchining pochta va elektron manzili;  

4. Hujjat yaratilgan sana. 

Elektron  hujjat  almashish  tizimlari  –  elektron  hujjatlarni  axborot-

kommunikatsiya tizimi orqali jo‘natish va qabul qilish jarayonlari yig‘indisi.  

Elektron  hujjat  aylanishidan  bitimlar  (shu  jumladan  shartnomalar)  tuzish, 

hisob-kitoblarni, rasmiy va norasmiy yozishmalarni amalga oshirish hamda boshqa 

axborotlarni almashishda foydalanish mumkin. 

Yagona  elektron  xujjat  almashinuvi  va  ximoyalangan  elektron  pochtaga 

quyidagilar bog‘langan: 



  127 – davlat organlari va xo‘jalik boshqarmalari 

  

Электрон ҳужжат алмашинуви 

тизими

 

Ҳужжатларни рўйхатдан 

ўтказиш 

Ҳужжатнинг айланиш 

маршрутини аниқлаш

 

Қарор қабул қилишда 

бошқариш 

 

Тасдиқлаш жараёнида 

ҳужжатларни бошқариш

 

Ҳужжатларни қидириш

 

Кўрсатмалар бериш

 

Ҳисоботлар

 

Бошқариш

 

---



  14 – viloyat va 194 tuman xokimiyatlari 



  Oxirgi  9  oylik  xisobot  bo‘yicha  tizim  orqali  172,6  ming  elektron 

korrespondetsiya amalga oshirilgan. 

O’zbekiston  Respublikasi  prezidentining  qarori  mamlakatimizning  dasturiy 

ta’minot  vositalari  ishlab  chiquvchilarini  rag‘batlantirishni  yanada  kuchaytirish 

chora-tadbirlari to‘g‘risida (2013 yil 20 sentyabr №PP-2042)  

-  Dasturiy  ta’minot  vositalari  ishlab  chiquvchilarining  milliy  reyestri 

yaratilmoqda; 

-  Milliy  reyestrga  kiritilgan  dasturiy  ta’minot  vositalarini  ishlab  chiquvchilar 

2017 yilning 1 yanvariga qadar barcha turdagi soliqlar ozod qilingan; 

-  Milliy  reyestrga  kiritilgan  yuridik  shaxslar  –  dasturiy  ta’minot  vositalari 

ishlab chiquvchilari dasturiy ta’minot vositalarini ishlab chiqarish va ularga xizmat 

ko‘rsatish  bilan  bog‘liq  ishlar  hamda  xizmatlarni  Internet  tarmog‘ining  on-layn 

do‘konlari orqali eksport shartnomasi mavjud bo‘lmasdan xorijiy valyutaga eksport 

qilish huquqiga egadirlar; 

-  Milliy  reyestrga  kiritilgan  yuridik  shaxslar  —  dasturiy  ta’minot  vositalari 

ishlab  chiquvchilariga,  agar  ular  xonadonlarda  ishlovchi  (kasanachi)  jismoniy 

shaxslar bilan mehnat shartnomalari tuza olish imkoniyati mavjud. 

O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Maxkamasining  qarori  O’zbekiston 

Respublikasi Aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsiya texnologiyalari davlat 

qo‘mitasi  huzuridagi  "Elektron  hukumat"  tizimini  rivojlantirish  markazi  hamda 

Axborot  xavfsizligini  ta’minlash  markazi  faoliyatini  tashkil  etish  chora  tadbirlari 

to‘g‘risida (2013 yil 16 sentyabr №250) 

- "Elektron hukumat" tizimini rivojlantirish markazi va Axborot xavfsizligini 

ta’minlash markazining asosiy vazifalari va tashkiliy tuzilmasi aniqlandi 

-  Belgilab  qo‘yildiki,  “Elektron  hukumat”  tizimini  rivojlantirish  markazi 

hamda  Axborot  xavfsizligini  ta’minlash  markazi  faoliyatini  moliyalashtirish  va 

moddiy  texnik  ta’minoti  tasdiqlangan  smeta  doirasida  Axborot  kommunikatsiya 

texnologiyalarini rivojlantirish fondi, xalqaro moliya institutlari, xorijiy hukumat va 

hukumatga  qarashli  bo‘lmagan  tashkilotlarning  beg‘araz  texnikaviy  ko‘magi 

(grantlari),  xo‘jalik  faoliyatidan,  shuningdek  qonun  xujjatlarida  taqiqlanmagan 

boshqa manbalardan tushadigan mablag‘lar hisobiga amalga oshiriladi. 

O’zbekistonda  elektron  hukumat  tizimini  joriy  etilishida  quyidagi  ketma-

ketlik bo‘yicha meyoriy-huquqiy xujjatlar ishlab chiqilgan: 

---

 

Elektron hukumatning asosiy tadbirlari quyidagi berilgan: 

1. 

Elektron  hukumat  o‘quv  markazini  tashkil  etish  (davlat  xodimlarini, 

shuningdek,  Aholining  keng  ko‘lamini  va  tadbirkorlik  sub’ektlarini  uzluksiz 

ta’limini tashkil etish) 

2. 

“Elektron  hukumat  xaqida”  O’zbekiston  Respublikasi  Qonunlarini 

ishlab  chiqish  (Infrastruktura,  axborot  tizimlari  majmui  integratsiyasi  va  davlat 

tashkilotlarining ma’lumotlar bazasi talablarini aniqlash) 

3. 

Elektron hukumatni qo‘llab quvvatlovchi maxalliy markazlarini tashkil 

etish  (Elektron  hukumat  xizmatlari  Aholiga  taqdim  etish  shart  sharoitlarini  bilan 

ta’minlash) 

Xulosa  qilib  aytish  mumkinki,  yuqorida  ko‘rsatilgan  huquqiy  meyoriy 

xujjatlar asoslangan xolda O’zbekistonda AKTni rivojlantirilsa va takomillashtirilsa 

kutilgan natijalarga erishiladi.