Асослари ва прагматик хусусиятлари

4. “Қорамол” ЛМГи асосида шаклланган мақолларнинг ижтимоий 
шартланган маънолари. Мақолларда “қорамол” ЛМГининг “тўкин-
сочинлик”; “ҳурмат-эътибор”; “ишбилармонлик”, “уддабуронлик” каби 4 та 
ижобий 
маъно 
оттенкаларини; 
“умидворлик”; 
“алоқадорлик”; 
“имконсизлик”, “иложсизлик” сингари 4 та мўътадил маъно оттенкаларини; 
“эркалик”; “очкўзлик”; “қизғанчиқлик”; “лаганбардорлик”; “бадфеъллик”; 
46
Саидова Ҳ. Жонивор номларининг шахс тавсифи вазифасида қўлланиши. – Бухоро: Бухоро, 2005. – Б. 22. 

---

29 
“жоҳиллик”; “эринчоқлик”, “дангасалик”; “уришқоқлик”; “қаноатсизлик”; 
“ахлоқсизлик”; “мақтанчоқлик”; “текинтомоқлик” каби 12 та салбий маъно 
оттенкаларини ифодалаши мисоллар ёрдамида кўрсатиб берилган. 
5. “Туя” ЛМГи асосида шаклланган мақолларнинг ижтимоий 
шартланган маънолари. Мақолларда “туя” ЛМГи “меҳрибонлик”; 
“хушмуомалалик”; “ғаниматлик”; “камтарлик”; “чидамлилик”, “сабрлилик”; 
“мағрурлик”; “узоқни кўра олиш”; “фахрланиш”; “пухталик” каби 9 та 
ижобий характер-хусусиятни; “ночорлик”, “иложсизлик”; “мададкорлик”; 
“манфаатдорлик” каби 4 та мўътадил характер-хусусиятни; “очкўзлик”; 
“эгрилик”; “гердайиш”; “тамагирлик”; “бефаросатлик”; “қўполлик”, 
“бесўнақайлик”; “шошқалоқлик”, “сабрсизлик”; “мақтанчоқлик” каби 8 та 
салбий характер-хусусиятни ифодалаши мисоллар ёрдамида асосланган. 
6. “Қўй” ЛМГи асосида шаклланган мақолларнинг ижтимоий 
шартланган маънолари. Ўзбек халқ мақолларида “қўй” ЛМГининг ижобий 
характер-хусусиятни белгиловчи омил сифатида 10 та: “бoйлик мaнбaи”; 
“сaбр-тoқaт”, “чидaмлилик”; “тeз улғaювчaнлик”; “мaҳсулoт мaнбaи”; 
“истeъмoл мaнбaи”; “хaйр-бaрaкa”; “обрўлилик”, “қaдр-қиммaт”; “куч-
қудрaт”, “улуғвoрлик”; “ювoшлик”; “нeк ният”; мўътадил характер-
хусусиятни белгиловчи омил сифатида 6 та: “алоқадорлик”; “кўнувчанлик”; 
“узоқ масофани босишлик”; “итoaткoрлик”, “эргaшувчaнлик”; “мaйдaлик”; 
“дoимий нaзoрaтдa бўлишлик”; салбий характер-хусусиятни белгиловчи 
омил сифатида 5 та: “ожизлик”, “зaифлик”; “иллaтлaргa тeзчaлинувчaнлик”; 
“бeтaртиблик”, “бeбoшлик”; “бeфaрoсaтлик”; “очкўзлик” каби сeмaларни 
ифодалаши мисолларда намоён бўлди.