Assotsiativ mezoni

( f e - f t)^2
(f e - f t)^2 ft
1.	10	11	-1	1	0,09
2.	15	11	4	16	1,5
3.	17	11	6	36	3,2
4.	6	11	-5	25	2,2
5.	7	11	-4	16	1,1
Jami	55	55	0	94	X^2emp = 8,6

Jadvalning birinchi va ikkinchi ustunlari qiymatlarning ózaro tafovutini inobatga olib, farazlarni shakllantiramiz:
H₀ faraz: nazariy va alternativ empirik taqsimotlar ózaro farq qilmaydi.
H₁ faraz: nazariy va alternativ empirik taqsimotlar ózaro farq qiladi.
Eslatib ótamiz, jadvalning tórtinchi ustunidagi raqamlar yig'indisi nolga teng bólishi kerak .
Kritik hadlarni topish uchun erkinlik bosqichi formulasiga yuzlanamiz,bizda k-5 ga teng bólgani uchun df=k-1=5-1=4 . Demak ilova jadvalidan 4 raqami uchun 0,05 va 0,01 daraja uchun hadlarni belgilaymiz.
_
Empirik qiymat X²_emp = 8,6 bólgani uchun, u qaysi hududga tushganini ahamiyatlik óqida belgilanmasdan turib, bilish oson. Empirik qiymat yana noaniqlik hududiga tushdi.

?
ahamiyatsizlik 0,05 0,01 ahamiyatlilik

hududi hududi

9,488 l l 13,277

Empirik qiymat noaniqlik hududiga tushdi 0,05 darajada _{ } farazni qabul qilamiz. Ya'ni empirik taqsimotlar farq qiladi. Psixolog, respondentlar tomonidan tanlangan alternativlar teng taqsimlanmagan deb, 5 % ahamiyatlilik darajada taxmin qilishi mumkin.

Yuqorida eslatib ótganimizdek, xi-kvadrat mezonida nafaqat empirik taqsimotni nazariy taqsimot bilan solishtirish mumkin. Balki ikki yoki bir necha eksperimental ma'lumotlarni ózaro bog'liqligini aniqlash mumkin. Amaliyotda ham kópincha eksperimental ma'lumotlarni solishtirishga tóg'ri keladi. Bu vaziyatda 10.1 formulasining modifikatsiyasiga murojat qilinadi . Ushbu topshiriqlarda ikki yoki bir necha bog'liq bólmagan tanlanmalarning bir xilligi tekshiriladi. Shu orqali ular órtasidagi tafovut mavjudligi haqidagi farazning ahamiyati aniqlanadi.Olingan ma'lumotlarni joylashtirishning bir necha usullari mavjud. Ular orasidagi eng qulayi tórt qatorli jadval kórinishidir . Bu jadval, birinchi tanlanmada ikki xil qiymat, ikkinchi jadvalda ham ikki xil qiymat bólganida qóllaniladi.
Topshiriq: aytaylik, psixologni ikki maktab óquvchilarning sport bilan shug'ullanishida tafovut mavjudligi qiziqtirdi . Birinchi maktabda 110 nafar yuqori sinf óquvchilari orasidan 87 kishi sport bilan shug'ullanadi. Ikkinchi maktabning 98 yuqori sinf óquvchisidan 54 kishi sport bilan mashg'ul. Ikki eksperimental taqsimotda tafovut mavjudmi?